Door de coronamaatregelen is de publicatie van de eerste teksten van het Rijksarchief te Hasselt op de Nederlandse website Wat staat daer?, een online oefentool voor het lezen van oude handschriften, wat onopgemerkt voorbijgegaan. De voorstelling van dit initiatief was gepland in Borgloon op 13 maart, en was de eerste publieksactiviteit die het Rijksarchief moest afgelasten. Intussen staan een tiental Limburgse oefenteksten en een vijftal woordenreeksen – dierennamen en scheldwoorden – online.
Van 30 maart tot 9 april liep de enquête ArchPoll, waarmee we peilden welke archieven (bestanden/bestanddelen) ons publiek graag zo snel mogelijk online wil. Niet minder dan 2.888 mensen brachten hun stem uit: een aantal dat onze verwachtingen ruim overtrof! We willen alle stemmers dan ook bedanken voor hun deelname. Het werd een experiment dat duidelijk naar meer smaakt. En we houden rekening met jullie voorkeur. De top 10 die uit de ArchPoll naar voren kwam, staat intussen online!
- Vrijgeleiden uit Wereldoorlog I (nrs. 414-607)
- Brabantse volkstellingen (17de-18de eeuw) (nrs. 314-405)
- Vonnisboeken van de Raad van Vlaanderen (14de-18de eeuw) (nrs. 164-170, 2327-2605 en 8557-8596)
- Vonnisboeken van de Grote Raad van Mechelen (1475-1794) (nrs. 977-1045)
- Archief van de Raad van Beroerten (1567-1576) (nrs. 1-400)
- Penningkohieren in het archief van de Audiëntie (1569-1574) (nrs. 618/1-39)
- Kortrijkse poortersboeken (1413-1796) (nrs. 1-5)
- Archief van de oude universiteit Leuven (15de-18de eeuw) (nrs. 3, 22-29, 51-88, 99, 273-286, 288, 298-306, 387-391, 502-511, 689, 710-725, 812-815, 4751-4755)
- Kortrijkse wezerijregisters (1403-1796) (nrs. 1-179)
- Repertoria van notarisarchieven uit Bergen (19de-20ste eeuw) (nrs. 1-57)
De Rode Duivels in 1920 olympisch kampioen?! In het archief van de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB), bewaard in het Algemeen Rijksarchief, zit een nagenoeg volledige collectie van het bondsblad ‘Sportleven - La Vie Sportive’. De materiële toestand waarin de soms meer dan honderd jaar oude krantjes zich bevinden, stelt ernstige bewaarproblemen. Reden waarom we ze niet meer in lezing konden geven in de leeszaal. De oudste nummers werden dan ook gedigitaliseerd om de originelen te vrijwaren en online raadpleging mogelijk te maken. Naar aanleiding van de 100ste verjaardag van de Olympische Spelen van Antwerpen werden de nummers van ‘Sportleven’ uit 1919 en 1920 online gezet. Lees hier hoe de Rode Duivels in 1920 olympisch kampioen werden in Antwerpen! België kreeg de eerste Spelen na WOI toegekend als beloning voor de Belgische weerstand tijdens de oorlog. Voor het eerst werd de Olympische vlag gehesen: wit voor de vrede en 5 ringen die de 5 continenten symboliseren.
In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.
In de periode 2013-2016 werden verschillende archieven van aankoopcomités overgedragen aan het Rijksarchief in het kader van het SATURN-project. Vanwege hun volume en de onoverzichtelijke staat waarin ze zich bevonden, bleven deze archieven vooralsnog onder de radar. Met de publicatie van inventarissen van archieven van aankoopcomités komt daar verandering in.
Tussen 1990 en 1992 werd een deel van het archief van FN Herstal, de bekende Belgische wapenfabriek, aan het Rijksarchief te Luik geschonken. Het gaat voornamelijk over de reclameactiviteiten van het bedrijf, maar ook de technische knowhow van de onderneming komt erin aan bod. Dit bijzonder rijke bestand is nu geïnventariseerd en ontsloten voor onderzoek.
In 2018 schonk de familie van kunstenaar Sylvain Beerens zijn archief, inclusief schetsen en tekeningen, aan het Rijksarchief te Gent. Tussen die schetsen en tekeningen zijn tientallen werken te vinden die hij maakte tijdens zijn opsluiting in de naoorlogse repressieperiode. Tijdens Erfgoeddag 2019 werden deze tekeningen voor het eerst publiek getoond. En nu is ook de inventaris van dit archief(je) uitgegeven. Alle stukken die in de inventaris staan beschreven, zijn vrij raadpleegbaar in de leeszaal van het Rijksarchief te Gent.
In het archief van het Leenhof van Brabant, bewaard in het Rijksarchief te Brussel, bevinden zich o.a. bijna 3.000 processen die gevoerd werden tussen 1434 en 1795. Tot voor kort bestond van deze processen enkel een handgeschreven inventaris uit de 19e eeuw. Archivaris Harald Deceulaer bewerkte deze tot een nieuwe inventaris, met een uitgebreide historische inleiding, en legde ook verbanden met de procesdossiers van de Raad van Brabant.
In 1945 werd een statuut van gewapend weerstander ingesteld om eer te betuigen aan wie de wapens had opgenomen tegen de bezetter. Vanaf 1946 werden deze dossiers beheerd door de diensten van het ministerie van Defensie. 75 jaar einde van de Tweede Wereldoorlog vormde een mooie aanleiding om ze over te brengen naar het Algemeen Rijksarchief. Daar zijn ze intussen raadpleegbaar in de leeszaal.
Het jaar 2017 was een mijlpaal in de geschiedenis van de Koninklijke Munt van België. De instelling stopte dat jaar met het slaan van muntstukken en medailles, een taak die werd overgenomen door de privésector. Het begin van dit nieuwe hoofdstuk voor de Koninklijke Munt van België ging ook gepaard met een interventie van de archivarissen van het SATURN-project: op basis van een volledige archiefselectielijst selecteerden en inventariseerden ze meer dan 120 meter archief over de geschiedenis van de Koninklijke Munt. Met de publicatie van het resultaat van dit werk is het archief nu ook ontsloten voor onderzoek.
