Nadat de Duitse nederlaag een zekerheid was geworden, diep in de herfst van 1918, moest de Belgische regering nadenken over maatregelen die de gevolgen van de oorlogstoestand konden milderen. Er werden diverse diensten en administraties opgericht die zich moesten buigen over de nalatenschap van de Eerste Wereldoorlog. De personeelsdossiers van deze tijdelijke diensten zijn nu geïnventariseerd en raadpleegbaar.
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog bleef een geruïneerd land en een armlastige staat achter. Volgens het credo dat je het geld moet halen waar het zit en dan vooral bij diegenen die van de bezetting hadden geprofiteerd door goede zaken te doen, mikte Minister van Financiën Camille Gutt op de afroming van de oorlogswinsten. Eén van de nieuwe belastingen die dit beleid voortbracht, was de belasting op het kapitaal. Het archief van de betrokken dienst bij het ministerie van Financiën is nu geïnventariseerd.
Zowat 22 strekkende meter gemeentearchief van Beez uit de periode 1806-1981 is dankzij een nieuwe inventaris voortaan raadpleegbaar voor onderzoek. Het archief vormt een weerspiegeling van de “klassieke” manier waarop de bestuurs-en beleidsorganen van deze kleine gemeente functioneerden in de 19de en 20ste eeuw (in ieder geval tot de gemeentefusies van 1977). De komende jaren duikt wellicht nog meer archief op dat in voormalige gemeentehuizen werd bewaard…
Brusselaar Victor Vanden Abbeelen, lid van een verzetsnetwerk dat mensen over de Nederlandse grens bracht, werd in januari 1915 door de Duitse bezetter aangehouden en tot opsluiting veroordeeld. Hij zat vervolgens in verschillende Duitse gevangenenkampen. Ernstig verzwakt door de penibele gevangenisomstandigheden werd hij in mei 1916 naar Zwitserland overgeplaatst, waar hij tot het einde van de oorlog geïnterneerd bleef. Na zijn terugkeer naar België begon hij oorlogsarchief te verzamelen en zijn ervaringen op te tekenen in schriftjes. Het persoonlijk archief van Victor Vanden Abbeelen is voortaan raadpleegbaar in het Algemeen Rijksarchief.
Zoals eerder gesignaleerd boekte het SATURN-project van het Rijksarchief, ook de "archiefploegen financiën" genoemd, tot nog toe bijzonder mooie resultaten. Het doel om op drie jaar 10 kilometer papieren archief van de FOD Financiën te verwerken, werd vlot gehaald. SATURN levert het Rijksarchief niet alleen mooie aanwinsten op, het schept ook - letterlijk en figuurlijk - ruimte voor de FOD Financiën om de werking te verbeteren en de overstap van papier naar digitaal te maken. Dat is ook de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid niet ontgaan: beide ondertekenden eind december 2015 een nieuwe overeenkomst waarmee SATURN met nogmaals drie jaar verlengd wordt, tot januari 2019. Fantastisch nieuws voor de betrokken collega's en voor heel het Rijksarchief!
Vier nieuwe inventarissen maken 17 strekkende meter archief met betrekking tot de West-Vlaamse gemeente Krombeke toegankelijk voor onderzoek in het Rijksarchief te Brugge. Het gaat om het archief van de heer, het leenhof, de schepenbank en de keure van Krombeke; het archief van de Sint-Blasiusparochie en de armendis van Krombeke; het archief van het Bureel van Weldadigheid van Krombeke en het archief van de gemeente Krombeke zelf.
Baron Pierre Wigny was een vooraanstaand Belgisch politicus uit de naoorlogse periode. Als Minister van Koloniën (1947-1950) en Minister van Buitenlandse Zaken (1958-1961) speelde hij een belangrijke rol in de oprichting van de Europese instellingen. In 1976 gaf Pierre Wigny zijn memoires in bewaring bij het Algemeen Rijksarchief. De documenten bieden een inkijk in de politieke achtergronden van twee van de grootste crisissen uit de Belgische geschiedenis: de Koningskwestie en de opstanden in Leopoldville (Congo).
BERICHT AAN DE BEZOEKERS EN PARTNERS VAN HET CEGESOMA EN HET RIJKSARCHIEF
Vanaf 1 januari 2016 wordt het CegeSoma (onder de nieuwe naam Studiecentrum Oorlog en Maatschappij) geïntegreerd in het Rijksarchief. Het CegeSoma vormt vanaf die datum de vierde Operationele Directie (OD4) van het Rijksarchief.
De opdrachten van OD4 / CegeSoma veranderen niet.
Voor de onderzoeker of de bezoeker van het CegeSoma heeft de integratie voorlopig geen gevolgen. Zowel de leeszaalwerking (het leeszaalreglement, het tarief, de openingsuren) als de online dienstverlening (websites, zoeksystemen) blijven vooralsnog ongewijzigd. Begin 2016 zullen maatregelen worden uitgewerkt en uitgevoerd om de dienstverlening in alle operationele directies van het Rijksarchief te uniformeren. U zal hierover tijdig worden geïnformeerd.
Ook voor de partners van CegeSoma en het Rijksarchief blijft, enkele praktische zaken niet te na gesproken, alles bij het oude.
U kan alle informatie verder op de voet volgen via de gebruikelijke informatiekanalen: nieuwsbrieven, websites en facebook-pagina’s.
Karel Velle, Algemeen Rijksarchivaris
Rudi Van Doorslaer, huidig directeur CegeSoma
18 december 2015
Toen Willy Thiry enkele maanden geleden over de rommelmarkt van Tienen kuierde, viel zijn oog op een reeks oude documenten. Willy, nochtans een doorwinterd genealoog, trouw bezoeker van het Rijksarchief en lid van de heemkundige kring van Geldenaken, besefte eerst niet goed wat hij had ontdekt: parochieregisters van Neerheylissem (vandaag fusiegemeente van Hélécine) uit de 17de en 18de eeuw! In november ll. overhandigde hij de drie parochieregisters aan het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve.
Een versierde naaldboom is vandaag een onmisbaar onderdeel in de eindejaarsdecoratie. In 1915 werden in onze streken aan het jaareinde lang niet zoveel kerstbomen opgetuigd... Tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben Duitse troepen uit nostalgie geprobeerd om - al was het maar voor één avond - in de bezette zones of aan het front de warme huiselijke kerstsfeer op te roepen. En daar hoorde toen ook al een kerstboom bij, zoals we kunnen zien op de talrijke archieven.
