Sinds iets meer dan 3 jaar wordt het archief van de Rijkswacht geleidelijk aan ontsloten voor onderzoek, meer bepaald in het kader van het BRAIN 2.0-onderzoeksproject NaPol-Intel. Nu is ook het archief van de generale staf en van twee algemene directies toegankelijk. Concreet gaat het over het archief van het commando, van de Hoofddirectie van het Personeel (HDP) en de rest van het archief van de Hoofddirectie van de Operaties (HDO), waaronder de toezichtsverslagen die eerder reeds werden geïnventariseerd.
Het gemeentearchief van Saint-Ghislain, dat tot in 2016 werd bewaard bij het gemeentebestuur van Tertre, is overgebracht naar het Rijksarchief Bergen, waar het werd geïnventariseerd en ontsloten voor onderzoek. Het archief geeft toegang tot een groot aantal onuitgegeven documenten over de geschiedenis van Saint-Ghislain in de 19de en 20ste eeuw. Enkele stukken gaan terug tot het ancien régime.
In juni 2022 werd het archief van de Algemene Spaar- en Lijfrentekas (1850-2002) overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. Door dit archief te schenken aan het Rijksarchief zorgde BNP Paribas Fortis ervoor dat meer dan 12.000 inventarisnummers over de Belgische financiële geschiedenis konden ontsloten worden voor onderzoek.
Oorspronkelijk was het NGI bedoeld als een logistiek instrument voor het leger. Doorheen de jaren evolueerde het instituut echter naar een instelling die ten dienste staat van de samenleving. Dit archief van 192 strekkende meter bevat stukken die de verschillende stappen van het vervaardigen van kaarten uiteenzetten, aangevuld met vele schetsen, plannen en kaarten.
Sinds de jaren 1930 behoort internering tot het strafrechtelijke instrumentarium. De uitvoering ervan werd toevertrouwd aan speciale commissies die werden ingesteld bij de psychiatrische afdelingen van de gevangenissen, sinds 1964 ‘commissies tot bescherming van de maatschappij’ genoemd. Alle Oost- en West-Vlaamse interneringen ressorteerden onder de bevoegdheid van de Gentse commissie, waarvan nu 60 meter archief is ontsloten.
Wanneer het gaat over de geschiedenis van een perceel of een vastgoed wordt meestal onmiddellijk gedacht aan bronnen zoals notariaats- of gemeentearchief. Ook de archieven van de Patrimoniumdocumentatie, zoals die van het Kadaster, de Registratie of de Hypotheken, zijn logische bronnen. Maar er zijn nog andere archiefreeksen van de Patrimoniumdiensten die een waardevolle aanvulling kunnen betekenen voor dit soort onderzoek. Denk bijvoorbeeld aan het archief van de Aankoopcomités, recent geïnventariseerd voor de regio Namen.
Tijdens de Franse Revolutie werden kerkelijke goederen genationaliseerd en geveild. Het Rijksarchief Bergen bewaart 467 affiches van die openbare veilingen. Ze werden gedigitaliseerd en zijn nu raadpleegbaar in onze online zoekomgeving. Een nieuwe inventaris ontsluit deze 22 meter archief van het Bestuur voor nationale goederen voor onderzoek.
Ook vandaag nog zijn tientallen laatmiddeleeuwse archiefbestanden nog niet geïnventariseerd en nauwelijks ontgonnen. Denk bijvoorbeeld aan de oorkondenschatten van de abdij Notre-Dame du Vivier in Marche-les-Dames, van de Sint-Bernardusabdij van Hemiksem, van abdij Maagdendale in Oudenaarde of van het hospitaal in Roosbeek. In februari 2022 ging het onderzoeksprogramma MArch21 van start om de oudste collecties die worden bewaard door het Rijksarchief te inventariseren, te bestuderen en te valoriseren. Onderzoeker Nicolas Ruffini-Ronzani heeft intussen al een deel van het gerestaureerde archief van de Sint-Jakobs benedictijnerabdij van Luik geïnventariseerd.
In juni 2022 nam België een “pionierswet” aan over de teruggave van objecten die onwettig werden verworven tijdens de kolonisatie. Daarvoor is onderzoek nodig naar de oorsprong van Congolese cultuurgoederen die (onrechtmatig) werden verworven en waarvan een groot deel zich in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (AfricaMuseum) bevindt.
De dossiers van de Vreemdelingenpolitie en de naturalisatiedossiers, bewaard in het Algemeen Rijksarchief, vormen een onuitputtelijke bron voor iedereen die de Belgische migratiegeschiedenis wil bestuderen. Ook wie het lot wil achterhalen van personen en gezinnen die tot ballingschap gedoemd waren, kan ermee aan de slag. Vanaf nu wordt een nieuwe bron aan deze essentiële archiefreeksen toegevoegd: de dossiers inzake erkenningsaanvragen van vluchtelingen uit de periode 1944-1957.
