Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu
Onthaal    >    Over ons    >    Wat doen we?

Wat doen we?

Kleine letters  Normale letters  Grote letters

De opdrachten van het Rijksarchief zijn talrijk: archieven verwerven, raadpleegbaar maken en valoriseren, wetenschappelijk onderzoek verrichten, enz.
Het Rijksarchief waakt bovendien over de correcte bewaring van archief dat wordt gevormd en beheerd door Belgische overheidsdiensten.

Meer dan 385 km archief bewaren en beheren

De permanente bewaring van unieke archiefdocumenten vergt een opslag in speciaal daarvoor toegeruste ruimten die beantwoorden aan strenge eisen inzake temperatuur, luchtvochtigheid en brand- en waterbeveiliging.
Het intellectuele beheer van deze enorme hoeveelheid archieven gebeurt via het geautomatiseerd archiefbeheerssysteem ABS-Archeion.

Ordenen en inventariseren

Om de toegankelijkheid van deze immense hoeveelheid archief te bevorderen, publiceert het wetenschappelijk personeel van het Rijksarchief archievenoverzichten, inventarissen en gidsen, institutionele studies … in boekvorm, maar meer en meer ook online, zowel in pdf-formaat, als geïntegreerd in de zoekrobot ‘Zoeken in archieven’.

Online toegang creëren

In de zoekrobot Zoeken naar personen op http://search.arch.be zijn miljoenen namen uit genealogische bronnen gratis raadpleegbaar. De zoekrobot is een onmisbaar instrument om analytische gegevens terug te vinden in parochieregisters, registers van de burgerlijke stand, notarisakten, schepenregisters en boedelbeschrijvingen, militieregisters e.d.

Naast de genealogische bronnen die sinds 2013 online raadpleegbaar zijn, zijn nog heel wat andere archieven digitaal ontsloten en online beschikbaar: meer dan 20.000 zegelafgietsels; de notulen van de Ministerraad (1918-1979); het Statistisch Jaarboek voor België (en Belgisch-Kongo, 1929-1995), …

Ook de inventarissen van het Rijksarchief zijn in toenemende mate online beschikbaar: op geïntegreerde wijze via de zoekrobotten en in pdf-formaat via de webshop.

Nieuwe archieven verwerven

Jaarlijks groeit de omvang van het archief dat we bewaren met ongeveer 10 km aan. De Archiefwet bepaalt immers dat overheden archief ouder dan 30 jaar, dat geen administratief nut meer heeft, moeten overbrengen naar het Rijksarchief. Daarnaast bewaren we ook archieven van families, verenigingen, ondernemingen, politici. Meer daarover in de rubriek Wat bewaren we?

Hoewel in principe alle documenten raadpleegbaar zijn in onze leeszalen, kunnen beperkingen gelden omwille van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, of omdat de materiële toestand van het document geen manipulatie toelaat. Maar we stellen alles in het werk om de documenten maximaal toegankelijk te maken.

Overheidsdiensten advies geven over archiefbeheer

Het Rijksarchief ziet toe op het correcte beheer van het archief door overheidsdiensten. Daartoe publiceren we richtlijnen en aanbevelingen, verrichten we controlebezoeken, verzorgen opleidingen voor ambtenaren en verstrekken adviezen voor de bouw en de inrichting van lokalen voor de bewaring van archief en voor de organisatie van het archiefbeheer door overheidsadministraties. Richtlijnen en brochures vindt u terug op de profielpagina 'Ambtenaar'.

De afdeling ‘Toezicht en advies’ coördineert deze activiteiten en oefent toezicht uit op de centrale diensten van de federale instellingen (FOD's en POD's). De Rijksarchieven in de provincies staan in voor het archieftoezicht op de buitendiensten van de federale administraties, op hoven en rechtbanken en op regionale en lokale instellingen.

Expertise rond archiefbeheer ter beschikking stellen

Het wetenschappelijk personeel van het Rijksarchief verricht permanent wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de archivistiek en de institutionele geschiedenis van de archiefvormende instellingen, wat resulteert in tientallen publicaties per jaar.

Neem een kijkje in onze e-bookshop of onze webshop voor de reeksen ‘Gidsen’, ‘Miscellanea Archivistica’, ‘Studia’, enz.

Publiekswerking

Het Rijksarchief wil graag zijn opdrachten, maar vooral het archivalisch erfgoed dat het in zijn beheer heeft, beter bekend maken. Daartoe organiseren of co-organiseren we evenementen zoals tentoonstellingen, opendeurdagen, studiedagen, colloquia, conferenties, seminaries, enz. in heel het land.

Sinds enkele jaren kan u zelfs van thuis uit tentoonstellingen van het Rijksarchief bezoeken. Onze virtuele expo’s op een rijtje:

En wil u graag eens een kijkje nemen achter de schermen van het Rijksarchief en enkele van onze mooiste archiefstukken komen bewonderen?
Groepen en verenigingen zijn van harte welkom voor een geleid bezoek in elk van de 19 vestigingen van het Rijksarchief.

Digitaliseren: digitaliseringslabo en digistore

Het Rijksarchief kiest bewust voor een geïntegreerde manier van digitaliseren. Sinds de start van het project DIGIT in 2005 werkt een ploeg fulltime aan het online brengen van gedigitaliseerde archiefdocumenten.

Onterecht wordt digitalisering vaak herleid tot scannen, hoewel er een arbeidsintensieve intellectuele en materiële voorbereiding aan voorafgaat. De creatie van metadata, volgens de heersende internationale, sectorgebonden normen, is van essentieel belang. Pas nadien komt de scanner in zicht. Met de opening van een digitaliseringlabo in het Algemeen Rijksarchief in 2009 namen de kwaliteit en het tempo van dit scannen exponentieel toe. Het labo omvat twee boekscanners (kleur), een scanner voor kaarten en plannen tot A0 en een geautomatiseerde microfilmscanner. Elke scanner is speciaal uitgerust voor de digitalisering van kostbare documenten: tafel met verstelbare boekensteun voor registers, tafel met speciale aanzuiging voor kaarten en plattegronden, koud licht …

Het beheer en de inventarisatie van de digitale archieven gebeuren in een formaat dat toelaat de metadata online aan te bieden, mét garanties voor een langetermijnbewaring.

Met meer dan 275 kilometer archief in huis kan het Rijksarchief onmogelijk alles digitaliseren. Reeksen die vaak worden geraadpleegd en materieel kwetsbare documenten krijgen voorrang.

Reeds gedigitaliseerde bestanden zijn geïntegreerd in de databanken

Restauratieatelier

Het restauratieatelier van het Rijksarchief werd opgericht in 1859 en was aanvankelijk een schrijnwerkerij, waar later ook andere activiteiten werden uitgebouwd  zoals de restauratie van documenten, zegels, foto’s,... In de jaren 1970 was het restauratieatelier een van de pronkstukken van het Rijksarchief en stelde het een vijftiental personeelsleden te werk. In 1989 werd het atelier afgeschaft.

Bijna twintig jaar later, in 2007, werd beslist opnieuw in eigen huis te gaan restaureren. In december 2008 werd het nieuwe atelier ingehuldigd. Vandaag werken er twee ervaren restaurateurs en een fotograaf. Het atelier restaureert papieren en perkamenten documenten en zegels, vervaardigt zegelafgietsels, stelt technische voorschriften op voor restauratielastenboeken en begeleidt Belgische en buitenlandse stagiairs. Het restauratieatelier werkt uitsluitend met stukken die worden bewaard in de verschillende rijksarchieven. De fotograaf staat in voor fotoreportages van alle evenementen van de instelling en neemt ook actief deel aan verschillende digitaliseringsprojecten (zegelafgietsels, Cartesius-project).

ISIL-codes registreren

Het Rijksarchief registreert de ISIL-codes van Belgische archiefdiensten. ISIL staat voor International Standard Identifier for Libraries and Related Organizations en kent een uniek nummer toe aan elke bibliotheek of aanverwante organisatie in de wereld. Het gaat om een ISO standaard (ISO/DIS 15511). Door de toenemende standaardisatie is de toepassing van de ISIL ook bruikbaar geworden binnen het archiefwezen. Binnen de EAD standaard biedt de ISIL mogelijkheden om eenduidig te verwijzen naar de herkomst van een stuk. Het grote voordeel van deze standaardisatie is dat deze kan aansluiten op toekomstige gezamenlijke data- en infrastructuren waardoor zowel binnen archieven als tussen archieven, bibliotheken en erfgoedinstellingen meer verbanden kunnen worden gelegd, zodat de digitale zichtbaarheid en vindbaarheid van informatie groter wordt.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement