Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Rijksarchief te Luik

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Contact:

Rue du Chéra 79
4000 Luik
  Hoe te bereiken ?

T : +32 4 252 03 93
archives.liege@arch.be

Openingsuren:

  • Van september tot juni, dinsdag tot donderdag: 9u tot 16.30u
  • In juli en augustus, dinsdag tot donderdag: 9u tot 12u en 13u tot 16.30u. Gesloten tussen 12u en 13u
  • Gesloten op maandag, vrijdag, zaterdag, zondag en feestdagen, en in de week van de bestandscontrole.

Om een plaats in de leeszaal te reserveren (ten minste 2 werkdagen op voorhand) kan je dit online formulier gebruiken of contact met ons opnemen via e-mail of telefoon.

  Bekijk hier alle sluitingsdagen

05/02/2024

Op maandag 5 februari nam het Rijksarchief tijdens een feestelijke academische zitting na ruim 18 jaar afscheid van Karel Velle als Algemeen Rijksarchivaris. Zowel het personeel van alle Rijksarchiefvestigingen als tal van vertegenwoordigers van het Federaal Wetenschapsbeleid en van partnerinstellingen uit binnen- en buitenland, vrienden en familie tekenden present en gaven Karel Velle een bijzonder hartelijk afscheid. 

12/12/2023 - Onderzoek - Publicaties - Luik

Na de geschiedenis van het hertogdom Limburg (2011), het erfgoed van het plateau van Herve (2013 en 2015) en 800 jaar monnikenleven in Val-Dieu (2017) richtten het Genootschap voor Geschiedenis en Oudheidkunde van het plateau van Herve en de vzw CELIDA in oktober 2022 hun pijlen tijdens een studiedag op het land en graafschap Dalhem. 

11/12/2023 - Onderzoek - Publicaties - Luik

De handelingen van het Napoleoncolloquium 'Le Crépuscule des adieux : De Fontainebleau à Sainte-Hélène' zijn gepubliceerd. Ze behandelen enkele van de belangrijkste fases in het leven van Napoleon en belichten zijn acties in Europa, België en Luik!

21/11/2023 - Luik

Dit boek onder redactie van Laurence Druez (Rijksarchief Luik) en Xavier Rousseaux (UCLouvain, CHDJ), rijk geïllustreerd en met een voorwoord van Anne Gruwez, ere-onderzoeksrechter, belicht enkele decennia politieonderzoek. Het basismateriaal daarvoor is de fotocollectie van de Technische en Wetenschappelijke Politie van Luik sinds 1923, die meer dan 100.000 foto's bevat. Het gaat om portretten van verdachten, scènes van moorden, ongevallen, wedersamenstellingen, interieurs van huizen, stads- en plattelandsgezichten, autopsiezalen, enz. Allemaal getuigen ze van de evolutie van het gerechtelijk proces, politiewerk en onderzoeksmethoden, maar ook van vele andere aspecten van de 20ste-eeuwse samenleving.

In september liep Anne Jacquemin, archivaris in het Rijksarchief Luik, drie weken stage in Parijs. Ze nam er samen met twintig andere archivarissen deel aan de internationale technische archiefstage die jaarlijks wordt georganiseerd door het Frans Instituut voor Nationaal Erfgoed. Het doel? Samenwerkingsverbanden en wederzijdse ondersteuning tussen professionals en archiefinstellingen bevorderen en versterken!

Hou de komende weken de sluitingen wegens bestandscontroles in het oog

Opgelet: in de loop van september, oktober en november sluiten negen van onze leeszalen (ARA2 - CegeSoma - Rijksarchief Antwerpen - Rijksarchief Bergen - Rijksarchief Beveren - Rijksarchief Brugge - Rijksarchief Doornik - Rijksarchief Kortrijk - Rijksarchief Luik) een weekje de deuren voor de jaarlijkse bestandscontrole. Tijdens bestandscontroles, variërend per leeszaal, worden onze archiefmagazijnen systematisch gecontroleerd om na te gaan of er in het afgelopen jaar geen lacunes ontstaan zijn in de diverse bestanden. Er wordt ook extra tijd vrijgemaakt om archiefaanwinsten te verwerken.

23/06/2023 - Divers
Huidige inventarissen van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand vanaf 17 juli 2023 offline

OPGELET! Zes maanden na de lancering van onze nieuwe genealogische website, op maandag 17 juli 2023, zullen zoals aangekondigd de huidige inventarissen (geordend per provincie en gemeente) van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zijn vanaf dan enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s zullen verdwijnen. 

15/06/2023 - Divers - Eupen - Luik
Archivarissen getuigen over de watersnood van juli 2021

De overstromingen van juli 2021 troffen heel wat archiefbewaarplaatsen in Wallonië: een wake-up call voor de archiefsector. Els Herrebout (diensthoofd van het Rijksarchief Eupen) en Michel Trigalet (diensthoofd van het Rijksarchief Luik) getuigen in deze video, gerealiseerd door FARO, over de schrikbarende situatie tijdens de zomer van 2021 en bepleiten klimaatactie vanuit de archiefsector naar de toekomst toe.

09/06/2023 - Evenementen
Internationale Archiefdag 2023 - Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles?

Op 9 juni is het Internationale Archiefdag: hét moment om eens stil te staan bij een vraag die we héél vaak krijgen… Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles? Ontdek in deze video onze drie antwoorden!

30/05/2023 - Onderzoek - Digitalisering - Luik

Met de steun van de Koning Boudewijnstichting werden 35 registers van de Geheime Raad van het Prinsbisdom Luik gerestaureerd. De 16de- en 17de-eeuwse registers zijn nu raadpleegbaar via de online zoekomgeving van het Rijksarchief. De digitalisering van de archieven van de Geheime Raad wordt intussen verdergezet.

23/05/2023 - Publicaties
Jaarverslag 2022: de realisaties en uitdagingen van het Rijksarchief als 'collectief geheugen van België'

Ook wie ziende blind is, kan er niet omheen: de maatschappelijke betekenis van archieven groeit. Dat blijkt onder meer uit een toename van het aantal parlementaire vragen over onze werking, maar er zijn nog tal van andere factoren. Ontdek ze in het jaarverslag 2022: een bloemlezing van de uiteenlopende activiteiten van het Rijksarchief. Onze taken zijn divers, maar bevatten tegelijk een rode draad: het beschikbaar maken van zoveel mogelijk betrouwbare informatie voor zoveel mogelijk mensen. Dat is het streefdoel van alle 272 medewerkers, of ze nu voor of achter de schermen werken. Samen zorgden ze voor de verwerking van meer dan 12 km nieuwe archieven, wat het totaal op ruim 385 km beheerd analoog archief brengt. Meer dan 5,5 km archief werd raadpleegbaar gemaakt via inventarissen en andere archieftoegangen. Tijdens meer dan 2 miljoen bezoeken aan onze online zoekomgeving werden meer dan 100 miljoen pagina's geconsulteerd. Maar 2022 bracht ook (nieuwe) uitdagingen en bezorgdheden met zich mee. 

02/05/2023 - Evenementen - Namen - Luik
Tentoonstelling - Pater Pire: 60 jaar wereldsponsoring

De retrospectieve tentoonstelling L’œuf ou la tuile over pater Pire, gerealiseerd door het Rijksarchief Namen met de medewerking van de Universiteit van Namen, houdt van 6 mei tot 4 juni 2023 halt in de kathedraal van Luik. De aanleiding? De 60ste verjaardag van de organisatie Parrainages Mondiaux, die steun biedt aan vluchtelingen, ontheemden en oorlogsslachtoffers.

17/01/2023 - Digitalisering - Divers

Goed nieuws voor doorwinterde genealogen en al wie op zoek wil gaan naar sporen van zijn of haar voorouders: de nieuwe website met de genealogische bronnen van het Rijksarchief staat online! De zoekrobot bevat ruim 38,6 miljoen pagina's met geboorte-, doop-, huwelijks-,  overlijdens- en begrafenisakten  evenals de tienjarige tafels voor heel België. Alle bronnen zijn gratis raadpleegbaar. We hopen dat deze langverwachte lancering alle verwachtingen inlost!

23/09/2022 - Publicaties - Luik - ARA

Ter gelegenheid van de pensionering van Bruno Demoulin, ere-directeur-generaal Cultuur van de provincie Luik, ere-docent van de Universiteit van Luik en voorzitter van de Wetenschappelijke Raad van het Rijksarchief, bieden zijn collega’s en vrienden hem een miscellanea aan. 37 auteurs schreven bijdragen over een thema dat Bruno Demoulin bijzonder dierbaar is: de geschiedenis van Luik. De publicatie verschijnt in december 2022. Wie vóór 31 oktober 2022 alvast bestelt, geniet van een mooie reductie.

15/09/2022 - Publicaties - Luik

Het tweede nummer van de Revue d'Histoire liégeoise is zojuist verschenen. Het tijdschrift, dat een jaar geleden werd opgericht, publiceert over de geschiedenis van het Land van Luik, in de ruimste zin van het woord. Ontdek de inhoud van het nieuwe nummer!

05/09/2022 - Divers
Wijzigingen op til voor de raadpleging van genealogische bronnen

In het kader van de lancering van een nieuwe genealogische zoekwebsite in het najaar van 2022 zullen bepaalde gedigitaliseerde parochieregisters of registers van de burgerlijke stand tijdelijk niet beschikbaar zijn. Zes maanden na de lancering van deze nieuwe website zullen de huidige inventarissen in de zoekrobot (geordend per provincie en gemeente) offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zullen dan nog enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar zijn. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s op termijn zullen verdwijnen. Heb je links naar deze registers verwerkt in een stamboom of op een website? Dan zullen deze na de lancering van de nieuwe website aangepast moeten worden. We doen er alles aan om de overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen en danken je alvast voor je begrip.

13/06/2022 - Onderzoek - Namen - Luik - Bergen

Het project FREE, dat de omgang van politieke en religieuze instellingen met laatmiddeleeuwse voedselcrisissen in de Zuidelijke Nederlanden analyseert, is halfweg. Tijd voor een update! Op dit ogenblik wordt er voor de stad Luik een nieuwe databank aangelegd met de inkomsten en uitgaven van verschillende religieuze en liefdadigheidsinstellingen die een belang hadden in het commerciële netwerk van de graanhandel in deze stad. Hierbij worden drie crisisperiodes uit de 15de eeuw onder de loep genomen.

05/05/2022 - Digitalisering - Luik

Op 1 april 2019 bracht het laboratorium van de gerechtelijke politie van Luik (technische en wetenschappelijke politie) zijn fotocollectie – ongeveer 100.000 foto’s op glasplaat uit de periode 1923-1988 – over naar het Rijksarchief Luik. Drie jaar later is het Rijksarchief Luik gestart met de digitalisering ervan, met hulp van de vzw Celida en van Luc Stokart van de vzw Archives photographiques namuroises.

Het Rijksarchief op Municipalia 2022: beurs voor lokale overheidsmandatarissen

Ook dit jaar neemt het Rijksarchief deel aan Municipalia, een beurs bestemd voor overheidsmandatarissen van gemeenten, provincies, intercommunales, autonome raden, departementen en andere organismen van openbaar nut. Dit jaarlijks event wordt gehouden om beleidsmakers uit de overheidssector in contact te brengen met leveranciers van materiaal en diensten.

16/03/2022 - Divers - Luik
Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine op bezoek in het Rijksarchief Luik

Op 10 maart 2022 bracht staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine een bezoek aan het Rijksarchief Luik, waar hij kennis maakte met 1160 (!) jaar Luikse en Waalse geschiedenis. Het Rijksarchief Luik huisvest het oudste bewaarde archiefstuk uit Wallonië: de schenkingsakte van Lotharius II aan de abdij van Stavelot in 862. Thomas Dermine keek ook het zeer imposante cartularium van de collegiale kerk Sainte-Croix van Luik in, dat 16 kilo weegt! Het Rijksarchief Luik lichtte tijdens het bezoek tot slot de reddingsacties en interventies toe die het na de overstromingen van afgelopen zomer coördineerde.

11/03/2022 - Divers

Op donderdag 10 maart 2022 besliste de Internationale Archiefraad (ICA), waarvan het Rijksarchief een van de stichtende leden is, om alle betrekkingen op te schorten met de vier Russische en Wit-Russische overheidsinstellingen die momenteel lid zijn van de ICA.   

07/03/2022 - Divers
Solidariteit met de Oekraïense wetenschappelijke gemeenschap

Het Rijksarchief draagt het standpunt van het federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) inzake de huidige situatie in Oekraïne mee uit. Alle federale wetenschappelijke instellingen willen collectief hun volwaardige en volledige solidariteit betuigen met de Oekraïense wetenschappelijke en culturele gemeenschap. Specifiek voor de archiefsector onderschrijft het Rijksarchief als stichtend lid de steunbetuiging van de International Council on Archives (ICA) aan de collega's uit de Oekraïense archiefsector.

14/02/2022 - Divers
Volg ons op Facebook!

Op 14 februari 2022 werd de symbolische kaap gerond van 10.000 volgers op de Franstalige Facebook-pagina van het Rijksarchief! Ook aan Nederlandstalige zijde volgen duizenden mensen het reilen en zeilen in het Rijksarchief: enorm motiverend voor iedereen die met hart en ziel mee aan de kar trekt. Dankjewel daarvoor!

03/02/2022 - Divers

Eind januari bereikte ons het droevige nieuws dat dr. Ernest Persoons, ere-Algemeen Rijksarchivaris, overleden is in het WZC Sint Bernardus in Bertem. Het Rijksarchief herinnert en eert Ernest Persoons als een civil servant in de beste betekenis van het woord.

Sinds 2013 hebben de archiefploegen van SATURN al ruim 30 kilometer archief van de FOD Financiën verwerkt. Wegens succes wordt de samenwerking tussen het Rijksarchief en de FOD Financiën voor de selectie, inventarisatie en overbrenging van de archieven verlengd tot 2025. Meer nog, omdat er veel extra werk op de plank ligt, wordt het aantal archiefploegen uitgebreid van drie naar vier: één in Vlaanderen, één in Wallonië en twee in Brussel.

Het project Lokaal Archief Wallonië zag het licht in 2010, maar blijft crescendo gaan qua productiviteit. Intussen telt dit project ruim 100 (!) partners. “Ambulante” archivarissen helpen archiefvormers bij archiefselectie, voorzien opleidingen, geven advies inzake documentbeheer, ...

17/01/2022 - Archiefbeheer - Divers
Vertragingen in de levering van bewaringsmateriaal

Door de gezondheidscrisis en de krappe papiermarkt kampen we momenteel met abnormaal lange leveringstermijnen voor zuurvrije archiefomslagen en -dozen. We doen er alles aan om onze klanten zo snel mogelijk van dienst te zijn. Met onze excuses voor het ongemak.

29/10/2021 - Archiefbeheer - Restauratie - Luik

De overstromingen van juli 2021 richtten grote schade toe aan ons erfgoed, waaronder ook aan archiefbestanden. Heel wat archieven van gemeenten, parochies en andere overheids- en privéinstellingen werden zwaar getroffen. Een stuk van het geheugen en de geschiedenis van een regio ging daarbij voorgoed verloren. De Koning Boudewijnstichting heeft een Schenkerskring “Erfgoed Overstromingen” geopend om bij te dragen tot de redding van ons erfgoed.  

18/10/2021 - Publicaties - Luik

De Revue d’Histoire liégeoise, een gloednieuw tijdschrift, is een publicatie van geschiedkundige aard over de regio Luik – zowel het grondgebied van het voormalige prinsbisdom als dat van de huidig provincie – over alle periodes heen, maar met een bijzondere focus op de hedendaagse tijd. Hoofddoel is om kwalitatieve artikels te brengen en het publiek op de hoogte te houden van publicaties, verhandelingen, (wetenschappelijke) evenementen, … over de geschiedenis van Luik.

07/10/2021 - Archiefbeheer - Evenementen - Luik

Op 5 oktober heeft het Rijksarchief meer dan 550 documenten die tussen 1980 en 2001 werden gestolen door een georganiseerde bende teruggegeven aan Frankrijk. Bij de stukken zit een brief van Lodewijk XIII uit 1628 over het beleg van La Rochelle. Spijtig genoeg hadden de daders vooraleer ze werden opgepakt reeds duizenden archiefstukken verkocht aan privépersonen. Heb je twijfels over de oorsprong van het archief dat je bewaart? Aarzel dan niet om ons te contacteren!

07/10/2021 - Restauratie - Luik

Na de overstromingen in de provincie Luik waren onder meer de archieven van het Protestants Centrum van Nessonvaux geïmpacteerd door het water van de Vesder. De documenten werden overgebracht naar het Rijksarchief Luik en gedroogd door leden van de Protestantse Gemeenschap en vrijwilligers uit heel België van het Belgische Blauwe Schildcomité, bijgestaan door vrijwilligers van de Bouclier Bleu France.

13/08/2021 - Archiefbeheer - Restauratie - Eupen - Luik

Na de overstromingen van juli 2021 heeft het Rijksarchief contact opgenomen met een aantal parochies en kerkfabrieken in functie van het redden van hun beschadigde archieven. Weinig kerkfabrieken namen zelf het initiatief om het Rijksarchief te contacteren. Het Rijksarchief kan nochtans hulp en advies bieden. Aarzel dus niet om deze boodschap over te brengen aan de kerkfabriek van je gemeente!

Vorige week deed het Rijksarchief een oproep tot redding van sommige archieven na de verschrikkelijke overstromingen die Wallonië troffen. De snelle reacties, de voorstellen voor vrijwillige hulp, de demonstraties van steun, het aanbod van diensten, kortom de solidariteit tussen archivarissen en met de rampendiensten was buitengewoon, ver boven verwachting. Bedankt aan iedereen die gehoor heeft gegeven aan onze oproep! De rijksarchivarissen zetten hun interventies om archieven te redden verder op het terrein.

Hoewel de archiefbewaarplaatsen van het Rijksarchief gelukkig volledig gespaard bleven, trof de watersnood heel wat elders bewaarde archieven. Het Rijksarchief heeft tot taak toezicht te houden op de archieven van overheidsdiensten. Deze opdracht bestaat onder meer uit het geven van aanbevelingen inzake conservatie en restauratie, met inbegrip van maatregelen die moeten worden genomen in geval van waterschade. Het Rijksarchief is al sinds 14 juli intens bezig met de opvolging van deze taak.

In het archief van de Commissie voor de burgerlijke verpleeghuizen van Luik (1481-1937), zopas geïnventariseerd, zitten enkele opmerkelijke stukken, zoals het verslag van een bezoek aan een tehuis in Luik waar de bewoners klaagden dat hun bier werd aangelengd met water. 

18/06/2021 - Divers - Luik - Bergen - ARA
75 jaar Italiaanse immigratie

Op 23 juni 1946 ondertekenden Italië en België een akkoord om mijnwerkers naar België te sturen in ruil voor steenkool. Het Algemeen Rijksarchief bewaart in het archief van de Vreemdelingenpolitie talrijke dossiers over Italianen die hun geboortedorp verlieten op zoek naar een beter bestaan. Ook in de gemeentearchieven die verschillende vestigingen van het Rijksarchief bewaren, vind je stukken in verband met Italiaanse immigratie. Onder meer in Bergen en Luik bewaart het Rijksarchief ook nog archief van de steenkoolbedrijven.

15/06/2021 - Publicaties - Luik - ARA

Wat weten we over het dagelijks leven van de soldaten van keizer Napoleon Bonaparte? Over hun angst voor de strijd, hun lijden tijdens de veldtochten, de moeilijkheden die ze dagelijks ondervonden? De integrale transcriptie die de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis heeft gemaakt van het dagboek van de veldtochten van wachtmeester Jean Gheerbrant van het 10e huzarenregiment biedt verheldering.

19/05/2021 - Aanwinsten - Luik

Het Rijksarchief is voortdurend op zoek naar verloren archieven. Op 17 mei 2021 stelde een vrouw uit Hoei spontaan voor aan het Rijksarchief Luik om 44 uittreksels terug te bezorgen van overlijdensakten van soldaten van het Ourthedepartement. Deze documenten werden vermoedelijk in de jaren 1980 of 1990 uit het Rijksarchief meegenomen of gestolen. Heb je publiekrechtelijk archief in je bezit of heb je online of elders zulke archieven te koop zien staan? Neem contact met ons op!

01/04/2021 - Digitalisering

De versoepeling van de raadpleegbaarheid van de registers van de burgerlijke stand (wet van 21 december 2018) is een goede zaak voor het genealogisch onderzoek. De termijn van 100 jaar werd teruggebracht naar 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensakten. De voorbije maanden was er nogal wat commotie over het uitblijven van een uitvoeringsbesluit in verband met (1) de afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand en (2) de raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Nu dit langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd is (B.S. 31/3/2021), blikken we vooruit op de implicaties ervan in de praktijk. Miljoenen akten van de burgerlijke stand uit de periode 1920-1970 online raadpleegbaar maken, zal tijd vragen.

11/03/2021 - Divers
Het Rijksarchief in 2020: jaarcijfers van een bijzonder jaar

Dat 2020 ook voor het Rijksarchief geen gewoon werkjaar is geweest, hoeft eigenlijk niet eens te worden vermeld. In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. Na een periode van minimale dienstverlening werd gefaseerd heropgestart. In het najaar volgde een tweede sluiting van de leeszalen. Elk Rijksarchief bleef evenwel steeds bereikbaar. En achter de schermen werd meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. De retroconversie raakte in 2020 in een stroomversnelling. Maar de aandacht ging ook naar het online brengen van meer en meer gedigitaliseerde archieven. Deze uitzonderlijke situatie heeft uiteraard sporen nagelaten in de jaarcijfers: minder leeszaalbezoek, nauwelijks publieksevenementen, minder naar het Rijksarchief overgebrachte archieven… Maar dus ook: een grotere digitale toegankelijkheid.

Het Rijksarchief blijft aandacht hebben voor de toestand van archieven bij lokale besturen. Vanuit het project Lokaal archief Wallonië, een product van deze bezorgdheid, werden de voorbije periode weer heel wat nieuwe hulpmiddelen gelanceerd: van een herziene selectielijst voor gemeentearchief tot tal van nieuwe inventarissen.

De afgelopen 11 jaar werden meer dan 4.500 oorkonden uit het Rijksarchief te Luik gerestaureerd, met de steun van het Fonds David-Constant. Bijna 1.900 van deze oorkonden zijn intussen online raadpleegbaar. Een kennismaking met de oorkonden van de abdij van Stavelot-Malmedy, de kathedraal van Sint-Lambertus of de Luikse kapittelkerken is zonder enige twijfel een boeiend avontuur!  

16/10/2020 - Divers

Kersvers staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine bezocht samen met zijn kabinetsmedewerkers op donderdag 15 oktober 2020 het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. De staf van het Rijksarchief gaf hem eerst een uitgebreide briefing over de huidige werking én de uitdagingen en verwachtingen naar de toekomst toe. Tijdens de rondleiding in de archiefruimtes die daarop volgde, maakte de staatssecretaris kennis met enkele grote, relevante reeksen hedendaags archief, zoals het zgn. ‘Afrika-archief’ – waarvan de overdracht door de FOD Buitenlandse Zaken naar het Rijksarchief volop bezig is –, het archief van het militair gerecht (o.m. repressie-archieven), honderdduizenden dossiers ‘oorlogsschade WOII’, bedrijfsarchieven, …

30/09/2020 - Divers

Vele burgers en organisaties keken vorige week uit naar de tekst van het akkoord dat zeven politieke partijen sloten om met de nieuwe federale regering van start te gaan. Die tekst werd op 30 september ruim verspreid. Ondertussen is ook de samenstelling van die nieuwe regering bekend. De politieke verantwoordelijke voor het Rijksarchief is staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine, een 34-jarige handelsingenieur uit Charleroi. Rekening houdend met de vele uitdagingen op het vlak van modernisering en uitbreiding van de gebouweninfrastructuur is ook de persoon van Mathieu Michel belangrijk. Michel is nl. staatssecretaris bevoegd voor onder meer de Regie der Gebouwen. Welke delen van het regeerakkoord zijn voor het Rijksarchief belangrijk?

Tijdelijke sluiting de eerste zaterdag van de maand van de Rijksarchieven in Aarlen, Luik, Bergen en Namen

Door de Covid 19-crisis ziet het Rijksarchief zijn genoodzaakt om haar dienstverlening op zaterdag tijdelijk aan te passen. Op zaterdag waren tot nog toe vier leeszalen geopend voor het publiek nl. één maal per maand, op de eerste zaterdag van de maand: in Bergen, Namen, Luik en Aarlen. Welnu, de volgende vier maanden zullen in de voornoemde Rijksarchieven de leeszalen ook op de eerste zaterdag van de maand gesloten zijn. Het gaat hier dus om 5 september, 3 oktober, 7 november en 5 december. Over de eventuele heropening begin 2021 zal tijdig worden gecommuniceerd. Met dank voor uw begrip.

18/08/2020 - Luik

Zeventig jaar geleden werd Julien Lahaut, parlementslid en voorzitter van de Belgische Communistische Partij, in zijn woning in Seraing doodgeschoten. Deze politieke moord – een zeldzame gebeurtenis in België –, in de dubbele context van de koningskwestie en de Koude Oorlog, vormt een van de grootste Belgische strafzaken van de 20e eeuw. Naar aanleiding van de overdracht van het fotoarchief van de Luikse Technische en Wetenschappelijke Politie aan het Rijksarchief blikt Laurence Druez, archivaris in Rijksarchief Luik, terug op het leven van een politicus met een buitengewone lotsbestemming en op de omstandigheden van zijn terechtstelling op 18 augustus 1950.

De voorbije jaren heeft het Hof van assisen van Luik heel wat archief overgebracht naar het Rijksarchief te Luik. Deze bijzonder rijke archieven zijn nu geïnventariseerd en ontsloten voor onderzoek. Stukken ouder dan 100 jaar zijn vrij raadpleegbaar.

03/05/2020 - Divers

De “minimale dienstverlening” die sinds half maart van kracht is binnen het Rijksarchief belet niet dat  achter de schermen hard gewerkt wordt, ook door onze vrijwilligers! We vroegen hen met spijt in het hart om voorlopig niet naar de leeszalen te komen, maar van thuis uit bleven en blijven ze het stamboomonderzoek in België meer dan ooit mee vooruit helpen. Daarvoor willen we onze vrijwilligers nog eens heel expliciet bedanken! Naast de opvolging van de bestaande projecten (DemoGen, DemoGenVisu, enz.) werden de afgelopen weken ook nieuwe databanken opgestart.

Top 10 ArchPoll staat online!

Van 30 maart tot 9 april liep de enquête ArchPoll, waarmee we peilden welke archieven (bestanden/bestanddelen) ons publiek graag zo snel mogelijk online wil. Niet minder dan 2.888 mensen brachten hun stem uit: een aantal dat onze verwachtingen ruim overtrof! We willen alle stemmers dan ook bedanken voor hun deelname. Het werd een experiment dat duidelijk naar meer smaakt. En we houden rekening met jullie voorkeur. De top 10 die uit de ArchPoll naar voren kwam, staat intussen online!

  1. Vrijgeleiden uit Wereldoorlog I (nrs. 414-607)
  2. Brabantse volkstellingen (17de-18de eeuw) (nrs. 314-405)
  3. Vonnisboeken van de Raad van Vlaanderen (14de-18de eeuw) (nrs. 164-170, 2327-2605 en 8557-8596)
  4. Vonnisboeken van de Grote Raad van Mechelen (1475-1794) (nrs. 977-1045)
  5. Archief van de Raad van Beroerten (1567-1576) (nrs. 1-400)
  6. Penningkohieren in het archief van de Audiëntie (1569-1574) (nrs. 618/1-39)
  7. Kortrijkse poortersboeken (1413-1796) (nrs. 1-5)
  8. Archief van de oude universiteit Leuven (15de-18de eeuw) (nrs. 3, 22-29, 51-88, 99, 273-286, 288, 298-306, 387-391, 502-511, 689, 710-725, 812-815, 4751-4755)
  9. Kortrijkse wezerijregisters (1403-1796) (nrs. 1-179)
  10. Repertoria van notarisarchieven uit Bergen (19de-20ste eeuw) (nrs. 1-57)
21/04/2020 - Divers

In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.

Tussen 1990 en 1992 werd een deel van het archief van FN Herstal, de bekende Belgische wapenfabriek, aan het Rijksarchief te Luik geschonken. Het gaat voornamelijk over de reclameactiviteiten van het bedrijf, maar ook de technische knowhow van de onderneming komt erin aan bod. Dit bijzonder rijke bestand is nu geïnventariseerd en ontsloten voor onderzoek.

20/12/2019 - Divers - Beveren - Luik - ARA

Het Rijksarchief moest in 2019 helaas afscheid nemen van enkele ex-collega’s die bijzonder veel betekend hebben voor de instelling. Een postuum eerbetoon aan Jocelyne Puraye, Chantal Vancoppenolle en Rudi Willockx.

19/12/2019 - Digitalisering - Luik

Drie vrijwilligers van de Historische Commissie van Grâce-Hollogne hebben drie jaar lang elke maandagochtend afgesproken in het Rijksarchief te Luik om het collectieve geheugen van hun gemeente veilig te stellen. Het resultaat van de arbeid van deze drie musketiers? 55.000 gescande pagina’s van de schepenbanken van de oude gemeenten van Grâce-Hollogne. Een onuitgegeven operatie in het Luikse!

18/11/2019 - Evenementen - Luik
75 jaar bombardement op (het Rijksarchief te) Luik: lezingenavond + tentoonstelling

Op 24 december 2019 herdenken het Rijksarchief te Luik en de vzw CELIDA de 75e verjaardag van het bombardement op Luik, waarbij ook het Rijksarchief werd getroffen, destijds gevestigd in de stationsgebouwen van Jonfosse. Een deel van de onschatbare archieven over de geschiedenis van het prinsdom Luik ging daarbij verloren. Naar aanleiding van deze herdenking organiseert het Rijksarchief te Luik op donderdag 12 december 2019 vanaf 19.00u een lezingenavond. En van 13 december 2019 tot 31 januari 2020 kan je in het Rijksarchief te Luik ook een tentoonstelling bezoeken rond het depotleven tijdens het conflict, de relatie van het Rijksarchief te Luik met de bezetter en de omstandigheden van het bombardement van 24 december 1944. De inspanningen die werden (en worden) geleverd om de destijds beschadigde documenten te redden/restaureren, komen in de expo eveneens aan bod.

13/11/2019 - Onderzoek - Publicaties - Luik

Tijdens het ancien régime was de provincie Limburg een van de zeventien provinciën van de Spaanse – en later Oostenrijkse – Nederlanden. In de praktijk ging het om een federatie van vier verschillende entiteiten: het Hertogdom Limburg, het Land van Dalhem, het Land van Valkenburg en het Land van ‘s-Hertogenrade (Rolduc). De acta van het internationaal colloquium over de geschiedenis van het hertogdom Limburg en de Landen van Overmaas zijn nu gepubliceerd.

30/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties

De Waalse gemeentebesturen krijgen een langverwachte nieuwe archiefselectielijst ter beschikking. Het gaat om een inhoudelijke en vormelijke herziening en aanpassing van een oudere selectielijst die sinds 2005 niet meer herwerkt was. Ook aan Vlaamse zijde is een geactualiseerde versie van de archiefselectielijst voor gemeentearchief beschikbaar, goedgekeurd op 1 juni 2019.

27/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties
Jaarverslag 2018 over het Archieftoezicht

Het Rijksarchief oefent toezicht uit op het archief- en informatiebeheer van de federale overheid. Daartoe publiceren we richtlijnen en aanbevelingen, verrichten we controlebezoeken en stellen archiefselectielijsten op. Dit zijn overzichten van archiefbescheiden met aanduiding van wat op termijn vernietigd, dan wel naar het Rijksarchief moet worden overgebracht. We verzorgen ook opleidingen voor ambtenaren en verlenen advies bij de bouw en inrichting van archiefruimtes. Welke concrete acties we in 2018 ondernamen om deze missie vorm te geven, lees je in het jaarverslag 'Archieftoezicht' dat nu online staat. De conclusie? Het Rijksarchief vraagt bijkomende mensen en middelen om haar wettelijke toezichtstaak en adviesfunctie naar behoren te kunnen uitoefenen...

23/05/2019
Jaarverslag 2018

269 personeelsleden, ruim 8 km nieuw verworven archief (wat het totaal op 345 km beheerd archief brengt), 656 inspectiebezoeken, 135 publicaties, ... Jaarcijfers zijn voor elke organisatie cruciaal. Ze zorgen voor interne duidelijkheid, maar veruitwendigen daarnaast op transparante wijze hoe de organisatie het voorbije jaar zijn missie en taken vormgaf. Data helpen verantwoording af te leggen naar beheersorganen toe en kunnen ingezet worden om op het beleid te wegen. Op welke domeinen gaan we voor- of achteruit? Ontdek het in het Jaarverslag 2018!

Ongeveer 100.000 fotonegatieven over criminele en andere strafbare feiten die sinds 1923 werden gepleegd in de provincies Luik, Namen en Luxemburg worden voortaan bewaard in het Rijksarchief te Luik. De negatieven – voornamelijk op glasplaat – bieden heel wat onderzoeksperspectieven. Het Rijksarchief te Luik overweegt om een deel van deze uitzonderlijke collectie te digitaliseren. 

In november 2015 schonk Marie-Noël de Moffarts d’Houchenée het archief van haar familie aan het Rijksarchief te Luik: een mooie aanvulling op de rijke collectie familiearchieven van het Rijksarchief. Het familiearchief de Moffarts is intussen geïnventariseerd, en vrij raadpleegbaar in onze leeszaal in Luik.

01/03/2019 - Digitalisering

Onze zoekrobot is geüpdatet! Raadpleeg vanaf nu gratis 34,6 miljoen bladzijden met parochieregisters en registers van de burgerlijke stand.

Het Rijksarchief nam op 13 februari 2019 met veel belangstelling kennis van de tekst van het Memorandum 2019-2024 dat de Association des Archivistes francophones de Belgique heeft voorbereid met het oog op de verkiezingen van 26 mei 2019. De tekst is het resultaat van een brede denkoefening en stelt voor de diverse beleidsniveaus (federaal, gemeenschapsniveau, regionaal) acties voor die zouden kunnen ondernomen worden, gestaafd met onderbouwde argumenten.  

01/03/2019 - Onderzoek

Ik ben opgeklommen in mijn stamboom tot ca. 1600, en dus tot de oudste parochieregisters. Is het mogelijk om oudere gegevens te vinden, en zo ja: hoe?”

Meer dan 200 procesdossiers van het Rijkskamergerecht die bij een bombardement in 1944 werden beschadigd, zijn nu gerestaureerd. Het boek Trésors de procédure, verschenen in februari 2019, brengt het verhaal van dit archief en toont een aantal van de fraaiste stukken uit de procesdossiers.

Het Rijksarchief bewaart talrijke brieven en duizenden doodsberichten van soldaten die waren ingelijfd in de legers van Napoleon. Een nieuwe publicatie uit 2019 behandelt 150 van dergelijke brieven die werden geschreven tussen 1800 en 1814. De genealogische gegevens uit de doodsberichten van de soldaten van de Franse departementen kunnen bovendien online geraadpleegd worden.  

Lezing over het archief van het Keizerlijk Kamergerecht: wedergeboorte van een verborgen schat

Het archief van het Keizerlijk Kamergerecht is een van de rijkste en origineelste bestanden die worden bewaard in het Rijksarchief te Luik. Het kostbare archief kent nu een wedergeboorte dankzij de inventarisering en restauratie van de stukken die werden beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 19 februari 2019 geeft archivaris Laetizia Puccio in Luik een lezing over dit archief.

18/12/2018 - Publicaties
Nieuw nummer van Science Connection verschenen

Het meest recente nummer van Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft opnieuw enkele Rijksarchiefartikels in de aanbieding: lees over de uitbouw van een federaal webarchief (blz. 32-34), het kennisplatform Temas (blz. 39-42) of de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van WO I  (2014-2018, De herdenkingen lopen ten einde maar het onderzoek gaat verder, blz. 43-46). Veel leesplezier!

11/11/2018 - Evenementen - Divers - Onderzoek
100 jaar Groote Oorlog: volg ons op Facebook

In het kader van de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van de Groote Oorlog kan je elke dag van november 2018 op de Facebook-pagina van het Rijksarchief kennismaken met een van de aspecten van dit gruwelijke conflict. Het Rijksarchief bewaart in zijn verschillende vestigingen talrijke archiefbestanden over de Eerste Wereldoorlog.

30/10/2018 - Digitalisering

Het Rijksarchief bewaart een enorme collectie kaarten en plattegronden, waarvan sommige meer dan 500 jaar oud zijn. Meer dan 112.000 exemplaren werden reeds gedigitaliseerd, en ruim 78.000 daarvan kunnen digitaal geraadpleegd worden in de leeszalen van het Rijksarchief. Via Cartesius zijn ca. 32.000 kaarten bovendien online toegankelijk.

05/10/2018 - Onderzoek - Publicaties - Luik - ARA

Aan het eind van de 13e en tijdens de eerste helft van de 14e eeuw braken overal in Europa grote, vaak stedelijke revoltes uit, waarvan de aanstokers aandrongen op “betere” machtsverhoudingen. De toestand werd nog erger toen de spanningen ten top werden gedreven door de hongersnood van 1315-1317, die aan 10 tot 15% van de Noord-Europese bevolking het leven kostte. In De Vrede van Fexhe (1316) en de opstanden in het Prinsbisdom Luik en de Zuidelijke Nederlanden, de 5e uitgave in onze reeks Studies in Belgian History, wordt dit klimaat van rebellie vakkundig gefileerd en geduid.

27/09/2018 - Archiefbeheer

Sinds 25 mei 2018 is de ‘Algemene Verordening Gegevensbescherming’, beter bekend als de ‘GDPR’, in de Europese Unie van kracht, dus ook in België. Wat verandert er concreet voor het Rijksarchief en voor jou als gebruiker? 

13/09/2018 - Evenementen - Luik
Lezingen over de geschiedenis van het protestantisme in Wallonië

Als medeauteur van een werk over het protestants erfgoed van Wallonië geeft Laurence Druez (Rijksarchief te Luik) op zaterdag 8 september 2018 om 18.30u in Grand-Wasmes (Colfontaine) een lezing over ‘De protestantse tempels in Wallonië, getuigen van een levendige religieuze minderheid’. Op dinsdag 25 september 2018 om 14.00u volgt aan de seniorenuniversiteit van Fléron een lezing over de oorsprong en de identiteit van het Belgisch protestantisme.

29/08/2018 - Inventarisatie - Onderzoek - Luik

Het Rijksarchief te Luik bewaart meer dan 700 strekkende meter archief van de voormalige Société des mines et fonderies de zinc de la Vieille-Montagne. Dankzij de Vereniging voor de Valorisatie van Bedrijfsarchieven gaat de inventarisatie van dit bestand binnenkort van start.  

Het Rijksarchief te Luik bewaart 282 strekkende meter archief van de gevangenis van Luik (Saint-Léonard, nadien Lantin) uit de periode 1796-2012. Aan de hand van het archief van de griffie, dat nagenoeg volledig bewaard is gebleven, kan de geschiedenis van de gevangenispopulatie worden bestudeerd van het Franse bewind tot heden.

Gratis toegang tot de leeszalen: reportages in de Rijksarchieven te Luik en Louvain-la-Neuve

Sinds 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we ervoor zorgen dat elke burger toegang heeft tot het archief. Onze archiefdiensten beheren documenten van hoven en rechtbanken, parochieregisters, archief van overheidsbesturen, notarissen, de privésector en particulieren. Kortom, een walhalla voor al wie genealogisch of geschiedkundig onderzoek wil voeren! Bekijk de reportages die door lokale televisiezenders in het Luikse en Waals-Brabant werden gedraaid in respectievelijk het Rijksarchief te Luik en het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve.

Lokaal archief Wallonië: 12 nieuwe inventarissen

De voorbije weken verschenen in het kader van het project Lokaal archief Wallonië verschillende inventarissen van gemeente-archieven in Luxemburg (Assenois, Bande, Lomprez, Saint-Pierre, Sommethonne, Villers-sur-Semois), Namen (Franc-Waret, Natoye, Mohiville, Yvoir) en Luik (Francorchamps, Yernée-Fraineux). Sinds 2010 hebben reeds meer dan 100 plaatselijke besturen in Wallonië zich aangesloten bij het project.

Gratis lezerskaart voor iedereen

Vanaf 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we de toegankelijkheid van de archieven die we beheren maximaal garanderen. De online raadpleging van archief, ook die van de genealogische bronnen zoals de parochieregisters en de registers van de burgerlijke stand van meer dan 100 jaar oud, blijft gratis. De tarieven voor opzoekingen en reproducties (op afstand) worden daarentegen gevoelig verhoogd. Het nieuwe tarief voor prestaties van het Rijksarchief werd op 25 mei 2018 ondertekend door de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid en zal eerstdaags worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het tarief was sinds 2011 niet meer aangepast of geïndexeerd. Een aanpassing en afstemming op de werkelijke kosten van bepaalde prestaties drong zich op.

25/05/2018 - Divers
Wat doet het Rijksarchief in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Op 25 mei 2018 trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking. Deze nieuwe Europese wetgeving, beter bekend onder de Engelse afkorting GDPR, zorgt ervoor dat jouw persoonsgegevens beter worden beschermd en dat je er meer controle over hebt. We verzekeren alle nieuwsbriefabonnees van het Rijksarchief dat enkel hun e-mailadres in onze databank zit. We gebruiken dit adres niet voor andere doeleinden en delen het ook niet met derden. Als je onze nieuwsbrief wil blijven ontvangen, moet je niets doen. Wil je je voorkeuren aanpassen of wil je je uitschrijven? Dat kan via de link onderaan elke nieuwsbrief, of via deze link.

Nieuwe parochieregisters online

Update van de parochieregisters! Er zijn duizenden nieuwe scans beschikbaar via onze zoekrobot, waaronder registers van Izegem, Menen, Meulebeke, Ronse, Tielt, Werken, Oudenaarde, Roeselare, Wervik, Herne, Sint-Pieters-Kapelle, Waimes, Zele, Herfelingen, Donceel, Angleur, Denderleeuw, Hergenrath, en Gent. Daarnaast werden alle foutmeldingen van de laatste twee jaar gecontroleerd en aangepast. Er zijn nu 27.803 registers of 5.705.858 pagina’s beschikbaar! De update van de burgerlijke stand is voorzien voor begin april. Blijf op de hoogte via de website of via Facebook.

19/02/2018 - Evenementen - Luik - ARA
Lezing over de protestantse eredienst en architectuur in het Luikse

Op woensdag 7 maart 2018 om 18.00u geeft Laurence Druez, doctor in de geschiedenis aan de universiteit van Luik en werkleidster bij het Rijksarchief te Luik, in de kapel Saint-Maur te Luik (Cointe) een lezing getiteld L’architecture et le culte protestant en région liégeoise. Les temples comme témoins d’une identité complexe. Ze benadert de protestantse tempels als getuigen van een complexe identiteit.

Vanaf midden maart 2018 wordt voor het aanvragen van documenten in onze leeszalen een nieuwe interface in gebruik genomen. De aanvraag wordt hiermee gebruiksvriendelijker en eenvoudiger. De vernieuwing kadert binnen de lancering van een nieuw archiefbeheersysteem.

09/02/2018 - Publicaties - Evenementen - Luik - Bergen
Lezing - Protestantisme in Bergen en de Borinage: een complexe religieuze minderheid

Op zaterdag 3 maart 2018 om 13.30u geeft Laurence Druez, doctor in de geschiedenis aan de universiteit van Luik en werkleidster bij het Rijksarchief te Luik in zaal Saint-Georges in Bergen een lezing over het protestantisme in Bergen en de Borinage als een complexe religieuze minderheid. De lezing kadert binnen de Henegouwse boekenbeurs Hai’nos livres. Laurence Druez is heel het weekend (3 en 4 maart 2018, van 12.45u tot 18u) aanwezig op de boekenbeurs om haar boek over het protestants erfgoed in Wallonië te signeren.

Het Rijksarchief biedt via zijn online zoekrobotten gratis toegang tot miljoenen gedigitaliseerde archiefdocumenten: een rijk aanbod aan genealogische bronnen, maar ook archieven over de Eerste Wereldoorlog, 38.000 zegelafgietsels, historische kadasterplannen, … Even belangrijk is het om goed te beseffen wat nog niet online beschikbaar is. Wie enkel online zoekt in de meer dan 330 km archief die het Rijksarchief bewaart, mist een groot deel van de koek.

Het Rijksarchief neemt deel aan dé beurs voor de Waalse overheidssector

Op donderdag 8 en vrijdag 9 februari 2018 neemt het Rijksarchief deel aan het  “Salon des Mandataires” in Marche-en-Famenne, hét ontmoetingsmoment voor de Waalse overheidssector. Het Rijksarchief stelt er zijn knowhow voor i.v.m. het vrijwaren en valoriseren van lokaal archivalisch erfgoed, en meer bepaald de activiteiten die worden ontplooid in het kader van het project Archives locales de Wallonie. Lokale mandatarissen worden dus zeker verwacht aan stand 5B08! 

In 2017 werd de 500e verjaardag van de protestantse Reformatie herdacht. Naar aanleiding hiervan hebben het Algemeen Rijksarchief en het Waals Erfgoedinstituut samen een boek uitgebracht over het protestants patrimonium in Wallonië. De publicatie is te koop vanaf 18 december 2017.

Voorjaar 2017 schonk dhr. Vincent Delrée het archief van de families Fraipont en Delrée aan het Rijksarchief te Luik. In dit familiearchief zitten onder meer enkele parochieregisters waarnaar het Rijksarchief al jaren op zoek was. Maar het archief bevat ook interessante stukken over de geschiedenis van de heerlijkheid Franchimont en de ban van Theux. Een derde deel van het archief bestaat uit het onderzoek dat Henri Delrée, de vader van de schenker, verrichtte rond de mijnbouw en de steenkoolnijverheid.

25/08/2017 - Archiefbeheer

Op de website van het Rijksarchief is een geactualiseerde versie van de selectielijst voor de archieven van de lokale politie beschikbaar. De vernieuwde selectielijst kwam tot stand dankzij de input en medewerking van tal van politiemedewerkers, en dankzij de gewaardeerde steun van de Vaste Commissie van de Lokale Politie, die ook instond voor de officiële goedkeuring ervan.

Het Rijksarchief stelt tentoon in het Koninklijk Paleis

Zoals iedere zomer opent het Koninklijk Paleis in Brussel zijn deuren voor het publiek. Twee van de drie tentoonstellingen die er deze zomer lopen, werden georganiseerd in samenwerking met het Rijksarchief. Gratis te bezoeken van 22 juli tot 3 september 2017.

09/06/2017 - Archiefbeheer

Eind maart 2017 werd een wetswijziging goedgekeurd inzake de organisatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In de nieuwe wettekst zijn diverse bepalingen i.v.m. het archief van deze diensten opgenomen. Er wordt onder meer voorzien in een verlenging van de termijn waarin de Veiligheid van de Staat haar archief moet overbrengen naar het Rijksarchief, wat het Rijksarchief betreurt. Maar er zijn vanuit archiefperspectief ook positieve signalen op te vangen in dit dossier.

Het Rijksarchief te Luik houdt opendeurdagen

Tijdens het verlengd Pinksterweekend van 3, 4 en 5 juni 2017 is het Rijksarchief te Luik uitzonderlijk geopend voor het publiek. Liefhebbers van heemkunde en genealogie of al wie graag eens een kijkje neemt achter de schermen van een Rijksarchief is welkom. Voor de gelegenheid worden ook drie lezingen en een geschiedenis- en genealogiebeurs gehouden. Gratis inkom en parking.  

16/05/2017 - Digitalisering

Op 16 mei 2017 werd de onlinecollectie historische kadasterplannen en -documenten uit de eerste helft van de 19de eeuw gelanceerd in aanwezigheid van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid. De creatie van het ‘primitief’ (in de zin van ‘eerste’) kadaster in de eerste helft van de 19de eeuw ging gepaard met de opmaak van tienduizenden kaarten en van de ‘processen-verbaal van afpaling van gemeentegrenzen’. Dankzij een scanningsoperatie van Financiën staan al deze stukken nu online, via de zoekrobot van het Rijksarchief. Nieuwsgierig? Bekijk ons filmpje! Overtuigd? Duik online in de collectie (ca. 85.000 beelden)!

04/05/2017 - Divers

Begin 2017 werden binnen het BRAIN-programma van het federaal Wetenschapsbeleid zes nieuwe onderzoeksprojecten geselecteerd waarop het Rijksarchief intekende. In tijden van budgettaire krapte is dit bemoedigend nieuws. De deelname aan BRAIN-projecten is immers een van de weinige mogelijkheden voor het Rijksarchief om bijkomende middelen te verwerven voor de ontwikkeling van wetenschappelijke activiteiten. We zetten voor u de zes nieuwe onderzoeksprojecten op een rijtje.

In 2010 gaf notaris Christophe Piret-Gérard uit Hannuit bij het Rijksarchief te Luik meerdere strekkende meter archief in bewaring van zijn voorgangers. Het gaat om notarissen die tussen 1854 en 1947 kantoor hielden te Bertrée, Avernas-le-Bauduin en Luik. Het archief is geïnventariseerd en kan worden geraadpleegd in de leeszaal van het Rijksarchief te Luik. Ook het archief van notaris Charles M. J. Lejeune, die van 1811 tot 1846 werkzaam was in Borgworm, kan worden ingekeken.

Sinds 2010 hebben al meer dan 80 lokale besturen uit Wallonië zich aangesloten bij het project Lokaal archief Wallonië. Via ambulante archivarissen biedt het Rijksarchief gemeenten en OCMW’s hulp bij hun archiefbeheer en de almaar toenemende documentenflow waarmee ze worden geconfronteerd. 

01/03/2017 - Restauratie - Luik

Meer dan anderhalve eeuw geleden kwamen 3.000 procesdossiers van het Keizerlijk Kamergerecht van Wetzlar (Duitsland) in het Rijksarchief te Luik terecht. Het bestand werd zwaar getroffen door een bombardement op het Rijksarchief te Luik in 1944 en bleef meer dan 50 jaar ontoegankelijk voor onderzoek. Maar de afgelopen jaren is er een inhaalbeweging ingezet. Het archief werd opnieuw geïnventariseerd en dankzij de steun van het Fonds Baillet Latour worden de dossiers nu ook volop gerestaureerd.

Het Rijksarchief tekent present op het 'Salon des Mandataires'

Het Rijksarchief nam op donderdag 16 en vrijdag 17 februari 2017 deel aan het Salon des Mandataires in Marche-en-Famenne: een evenement voor lokale overheden uit het Waals Gewest. In het kader van het project 'Lokaal archief Wallonië' gaven rijksarchivarissen er advies over archiefbeheer aan de administratieve en politieke verantwoordelijken van lokale instellingen.

16/01/2017 - Digitalisering - Luik - ARA

Meer dan 800 kaarten en plattegronden uit het Rijksarchief te Luik zijn recent, nadat ze werden gedigitaliseerd en gegeolokaliseerd, opgeladen in www.cartesius.be. Oorsprong en thema van de kaarten zijn divers: bouwplannen, plannen van de aanleg van steenwegen en kanalen, topografische kaarten, kadastrale en pre-kadastrale plannen, grenskaarten, …  Met deze upload is het aantal kaarten van het Rijksarchief in Cartesius aangegroeid tot 6.783.

21/12/2016 - Archiefbeheer

Op 21 december 2016 is in het Belgisch Staatsblad een ministerieel besluit verschenen over de technische voorschriften en normen waaraan archieflokalen van de overheden en openbare instellingen opgesomd in art. 2 § 2, moeten voldoen. Voor het Rijksarchief is de publicatie van dit ministerieel besluit een nieuwe, belangrijke stap in de richting van een sluitend reglementair kader, dat tot doel heeft overheden tot een rationeel archiefbeleid aan te zetten en de duurzame bewaring van maatschappelijk relevante overheidsinformatie te waarborgen.

Overdrachten en ontsluiting van gerechtelijk archief? Kijk zelf hoever we staan

Het vijfjarig programma Interuniversitaire Attractiepool ‘Justice & Populations’ is een samenwerkingsverband van 14 universiteiten en federale wetenschappelijke instellingen. Het vertrekpunt is een bottom up-benadering van justitie, met aandacht voor de interacties tussen instellingen, sociale groepen en individuen, van de late 18de eeuw tot vandaag. Projectmedewerkers Christophe en Delphine lichten de twee doelstellingen van dit project toe die voor het Rijksarchief belangrijk zijn: het wegwerken van de achterstanden in de ontsluiting van gerechtelijk archief uit de 19de en de 20ste eeuw, en de overbrenging van archieven die nu nog her en der aanwezig zijn in verschillende rechtbanken of gevangenissen.

 Bekijk de projectfilm om te zien hoever we staan!

Joseph Hanquet, een katholiek politicus, zette zich een groot deel van zijn leven en politieke loopbaan in voor het vrij onderwijs. Zijn dochter Ady Hanquet werkte heel haar leven voor het Rode Kruis. De archieven van Joseph en Ady Hanquet werden respectievelijk in 2008 en 2014 overgebracht naar het Rijksarchief te Luik, zijn intussen geïnventariseerd, en kunnen dus geraadpleegd worden.

25/11/2016 - Digitalisering

In 1934 schonk de Nederlandse regering honderden kaarten en plattegronden aan ons land. De collectie bestond vooral uit de plannen van de fortificaties van Zuid-Nederlandse steden, van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 19de eeuw. Een 700-tal kaarten uit deze collectie zijn nu toegevoegd aan www.cartesius.be en dus online te bekijken.

Mededeling aan de bezoekers en partners van het Rijksarchief

Het Rijksarchief is zich ervan bewust dat de instelling een belangrijke rol vervult inzake de toegang tot  informatie en archieven. Reeds vele jaren werden aanzienlijke inspanningen geleverd om alle gebruikers een kwaliteitsvolle dienstverlening te bieden. Als gevolg van de daling van het budget en de inkrimping van het personeelsbestand en door de gewijzigde noden van het publiek, zal het Rijksarchief zich de komende maanden evenwel genoodzaakt zien om die dienstverlening op een andere manier in te vullen. De heroriëntatie zal de komende weken worden voorbereid. Verschillende opties liggen nog open, maar het is reeds duidelijk dat er gevolgen zullen zijn voor de openingstijden van de studiezalen. We informeren u zo snel mogelijk over de beslissingen die in dat verband zullen genomen worden.

Karel Velle
Algemeen Rijksarchivaris

04/10/2016 - Publicaties

U bent nieuwsgierig naar de geschiedenis van uw huis of van ander privévastgoed? In september 2016 verscheen een boek van Laurence Druez, werkleidster bij het Rijksarchief te Luik, dat onderzoekers die de geschiedenis van een woning willen achterhalen wegwijs maakt in de talloze bronnen die in dit verband worden bewaard, onder meer bij het Rijksarchief.

07/07/2016 - Digitalisering - Divers
Instructiefilmpje over de zoekrobotten van het Rijksarchief online!

Het Rijksarchief bewaart meer dan 315 kilometer archief. Jaarlijks komt daar, na selectie, meer dan 10 km bij. Hoe begin je te zoeken in die onvoorstelbare berg informatie? Hét werkinstrument om je op weg te helpen is de zoekwebsite http://search.arch.be. In deze instructievideo krijg je, na een korte voorstelling van het Rijksarchief, heel concrete tips over hoe je het maximale uit de zoekrobotten van het Rijksarchief kan halen.

 Klik hier om de instructievideo te bekijken via YouTube

06/07/2016
Gevangenisarchieven geven hun geheimen prijs

Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft zopas nr. 51 (juni-juli 2016) uitgebracht met allerhande nieuws over en van de 10 federale wetenschappelijke instellingen. Op blz. 4 vindt u een artikel over het gevangenisarchief dat in het Rijksarchief kan worden geraadpleegd. De inventarissen van de gevangenissen van Charleroi, Bergen, Verviers, Hoei, Dinant, enz. zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief .

Klik hier om Science Connection nr. 51 (juni-juli 2016) gratis te downloaden

Het Hertogdom Limburg, het Land van Dalhem, het Land van Valkenburg en het Land van ‘s-Hertogenrade (Rolduc) vertoonden tijdens het ancien régime bijzondere socio-economische en culturele kenmerken. Het Rijksarchief heeft ettelijke honderden meter archief van deze Limburgse instellingen geïnventariseerd, waaronder documenten van de Tolkamer van Limburg, van de Staten van het Hertogdom Limburg en van de Landen van Overmaas.

19/04/2016 - Evenementen - Luik
Internationaal colloquium over de geschiedenis van het hertogdom Limburg en de Landen van Overmaas

Op maandag 23 en dinsdag 24 mei 2016 organiseren het Rijksarchief te Luik en het Regionaal Historisch Centrum Limburg (Maastricht) een internationaal colloquium over de geschiedenis van het Hertogdom Limburg en de Landen van Overmaas (Dalhem, Valkenburg, 's-Hertogenrade). Het tweetalig colloquium vindt plaats in Luik, in samenwerking met de vzw Celida (Centre Liégeois de Documentation Archivistique), en in Maastricht. Aansluitend op het colloquium publiceert het Algemeen Rijksarchief een reeks inventarissen over het archief van de Limburgse instellingen van het ancien régime. Interesse? Inschrijven kan tot 10 mei 2016.

Lees meer

11/04/2016 - Digitalisering

België beschikt over een unieke reeks registers met bevolkingsstatistieken over de periode 1841-1976. Nergens in Europa zijn er zulke oude, gedetailleerde bevolkingscijfers beschikbaar. In 2001 kwamen de registers in het Rijksarchief terecht. Ze werden integraal gedigitaliseerd, ontsloten via een databank en zopas online gezet.

Het dienstplichtarchief van de stad Luik uit de periode 1780-1890 bevat lijsten met geboortedata, registers van de mannen die werden opgeroepen voor dienstplicht per lottrekking, registers van mannen die uitstel van dienstplicht verkregen, enz. Dankzij een nieuwe inventaris is dit dienstplichtarchief voortaan toegankelijk voor onderzoek.

25/02/2016 - Publicaties

Het Algemeen Rijksarchief heeft een repertorium heruitgegeven dat een overzicht biedt van alle parochies van de Oostenrijkse Nederlanden, de prinsdommen Luik en Stavelot-Malmédy, en het hertogdom Bouillon in 1787.

03/12/2015 - Digitalisering
Update van 1 miljoen pagina’s Burgerlijke Stand

* Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypen of jaren voor alle provincies.
* Verbetering van fouten in de beschrijvingen + toevoegen van ontbrekende pagina’s.
* Terbeschikkingstelling van de jaren 1914 en 1915.

Enkele steden/gemeenten die ofwel volledig nieuw beschikbaar zijn of waar er nieuwe aktetypen of jaren bij komen:
* Vlaanderen: Boutersem, Erembodegem, Hamme, Kemmel, Lochristi, Mechelen, Moelingen,Tollembeek, Waregem, Zelzate,…
* Brussel: Brussel, Etterbeek, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde,…
* Wallonië : Ath, Cheratte, Froidmont, Izier, Landenne, Luik, Namen, Neufvilles, Ramelot, Tubeke,…

Veel succes met de opzoekingen in http://search.arch.be!

Een maand geleden verscheen een inventaris van het archief van de gevangenis van Hoei en vandaag kan ook het archief van de strafinrichting van Verviers worden geraadpleegd in het Rijksarchief te Luik. De 150 strekkende meter documenten bevatten heel wat informatie over personen die tussen 1816 en 1988 in Verviers opgesloten zaten. Ook voor de studie van de evolutie van de instelling in die twee eeuwen biedt het archief nuttig bronnenmateriaal.

Gevangenissen (en hun archieven) hebben altijd een bijzondere aantrekkingskracht uitgeoefend op onderzoekers. Gevangenisarchieven bevatten waardevolle informatie voor onderzoek naar de geschiedenis van de criminaliteit, maar ook voor o.m. genealogisch en sociologisch onderzoek. Met de publicatie van de inventaris van het archief van de gevangenis van Hoei hebben onderzoekers er een werkinstrument bij.

Sinds de zomer van 2015 is het archief van het Provinciaal Comité van Winterhulp voor de provincie Oost-Vlaanderen raadpleegbaar voor onderzoek. De series briefwisseling met de plaatselijke comités, die de hoofdmoot van het bestand uitmaken, geven een unieke inkijk in de Oost-Vlaamse couleur locale tijdens en in de nasleep van WOII.

06/08/2015 - Publicaties

Huizenonderzoek wint almaar aan populariteit, niet alleen bij architectuurhistorici, ook bij wie een sterke band heeft met zijn of haar eigen woning. Wie dit onderzoeksterrein wil verkennen, kan terecht bij het Rijksarchief, dat hierover talloze bronnen bewaart. Opzoekingen in dit soort bronnenmateriaal vergen evenwel een flinke dosis geduld. Hierbij een korte leidraad...

Tweehonderd jaar geleden, op 18 juni 1815, werd de beroemde Slag bij Waterloo uitgevochten. Het Rijksarchief bewaart honderden meters archief uit deze periode, raadpleegbaar aan de hand van archiefgidsen, inventarissen, historische studies, … Naar aanleiding van de herdenking dit jaar staan ook enkele evenementen op stapel.

09/06/2015 - Inventarisatie - Aanwinsten

De medewerkers van het project SATURN hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan?

Blokken in het Rijksarchief?

Juni betekent… examens. Op zoek naar een rustige plek om samen met anderen te studeren? Wees welkom in één van onze volgende leeszalen in Brussel (Algemeen Rijksarchief, Rijksarchief te Brussel), Vlaanderen (Antwerpen-Beveren, Brugge, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven) of Wallonië (Aarlen, Bergen, Louvain-la-Neuve, Luik, Namen). Studenten betalen voor een jaarkaart € 10,00, maar krijgen daarvoor de luxe van een studiezaal, waar een sfeer van historisch onderzoek hangt!

SATURN & MONETA: nieuws over onze bestaande en nieuwe archiefprojecten met betrekking tot de FOD Financiën

De projectmedewerkers van SATURN – de ‘archiefploegen Financiën’ – hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan? We geven u enkele onderzoektips. Om naast de specifieke inventarissen ook een algemeen overzicht te kunnen bieden van het archief van de centrale diensten van de FOD Financiën, wordt sinds april 2015 aan een archiefgids, getiteld MONETA, gewerkt.

  MONETA: een archiefgids over de archieven van de FOD Financiën
  SATURN: onderzoektips voor hypotheekarchief

27/04/2015 - Evenementen - Luik

Het Frans bewind bracht onze contreien heel wat innovaties die veel meer sporen hebben nagelaten dan de slag bij Waterloo… Archéoforum Luik organiseert samen met het Rijksarchief van 29 april tot 2 oktober 2015 de tentoonstelling “Liège au temps de la France (1795-1814)” en biedt zo een inkijk in deze boeiende periode.

Het Rijksarchief heeft een overeenkomst afgesloten met de Archeologische Dienst van Wallonië. De doelstelling is om archeologen die actief zijn op de sites van Liernu, Chièvres, Dinant en Namen relevante (ancien régime) bronnen en wetenschappelijke expertise aan te reiken vanuit het Rijksarchief.

27/03/2015 - Archiefbeheer - Aanwinsten

Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. De regionale verschillen in frequentie en omvang van kerkelijke aanwinsten zijn aanzienlijk, maar het fenomeen is in heel België merkbaar. In samenspraak met de bisdommen, en met de hulp van vele vrijwilligers, werkt het Rijksarchief mee aan lange termijn oplossingen. Een blik op het bisdom Gent leert dat dit tot mooie resultaten kan leiden.

19/02/2015 - Divers
Procesdossiers en de Bibliografie van de Geschiedenis van België in 'Science Connection'

Het Rijksarchief bewaart vele honderden meters procesdossiers, verspreid over zijn verschillende vestigingen in België. Ontsluiting en valorisatie van dit interessante bronnenmateriaal heeft sinds kort een nieuwe adem gevonden, die wordt toegelicht in het laatste nummer van Science Connection (p. 28 t/m 30). En ook de Bibliografie van de Geschiedenis van België, sinds 2012 gerealiseerd binnen het Rijksarchief, komt aan bod, op p. 20 t/m 23.

Begin 2015 verscheen de inventaris van het archief van het kasteel Belle-Maison te Marchin (1451-1916), dat wordt bewaard in het Rijksarchief te Luik.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd grote schade aangericht aan privébezittingen, waarvoor nadien schadevergoeding kon worden aangevraagd. Het Rijksarchief bewaart honderdduizenden van dergelijke ‘oorlogsschadedossiers'. De dossiers bevatten een schat aan unieke en gediversifieerde informatie, die ongetwijfeld talrijke onderzoekers – zowel vakspecialisten als het grote publiek – van waarde kan zijn.

24/12/2014 - Onderzoek - Inventarisatie - Luik

Op 24 december 1944 werd het Rijksarchief te Luik gebombardeerd door de Duitsers. Dag op dag 70 jaar na datum is een voorgoed verloren gewaand procesdossier teruggevonden, met een tekening en een schets van het retabel van Sint-Remaclus van Stavelot.

18/11/2014 - Divers - Luik

CNN ging in het Rijksarchief te Luik op zoek naar de Luikse roots van één van zijn nieuwsankers!

13/10/2014 - Publicaties - Luik - Brussel - ARA

Op 11 maart 2013 werd in het Algemeen Rijksarchief de druk bijgewoonde studiedag ‘Het pleit is in den zak! Procesdossiers uit het ancien régime en hun perspectieven voor historisch onderzoek’ georganiseerd. De acta van de studiedag werden in 2014 gepubliceerd.

Om het grote publiek een aanlokkelijk overzicht van het archivalisch patrimonium rond de Eerste Wereldoorlog voor te schotelen, heeft het Rijksarchief een nieuwe website op touw gezet: http://14-18-wallonie.arch.be. U vindt er een uitgebreide waaier van documenten terug: brieven, affiches, foto's, notulen, enz.

15/07/2014 - Publicaties - Luik

U wil opzoekingen doen in het Rijksarchief te Luik? Bereid uw bezoek voor aan de hand van het Archievenoverzicht van het Rijksarchief te Luik, ook te koop als e-book.

15/07/2014 - Publicaties - Luik

Het Rijksarchief te Luik bewaart tal van waardevolle archiefbestanden uit het ancien régime. Het is echter niet altijd eenvoudig een weg te vinden in dit soort archief. Het bronnenoverzicht van de overheidsinstellingen van het prinsdom Luik (980-1794) biedt een handige leidraad.

04/03/2014 - Divers

Op 27 januari 2014 trad het Koninklijk besluit in werking dat een wijziging inhoudt van de regels rond raadpleging van de bevolkings- en vreemdelingenregisters.

Wat verandert er voor u als lezer/klant/partner van het Rijksarchief?

25/04/2013 - Aanwinsten - Eupen - Luik

In april 2013 heeft het Landesarchiv van Noordrijn-Westfalen 250 akten teruggegeven die tijdens de Tweede Wereldoorlog ontvreemd werden uit België. Het gaat om documenten die uit bestanden van het hertogdom Limburg stammen of opgemaakt werden in de voormalige Pruisische districten Eupen en Malmedy.

In 2013 werd de inventaris van een eerste reeks van 1.600 procesdossiers van de ‘soevereine’ schepenbank van Luik ontsloten. De dossiers beslaan bijna drie eeuwen (1529-1794) en bieden tal van onderzoeksmogelijkheden.

De soevereine Raad van Limburg vormt een boeiend studieobject: zijn kort bestaan speelde zich af in een bijzonder woelige periode.

27/02/2013 - Inventarisatie - Luik

Wie aan archiefonderzoek doet, ontdekt soms vreemde zaken… In 2013 merkten archivarissen van het Rijksarchief te Luik in het archiefbestand van het Ourthedepartement twee staaltjes wol en laken op van een merinoschaap, een van de bekendste schapenrassen ter wereld.

Het Rijksarchief te Luik bewaart meer dan 220 meter archief van de staalondernemingen uit het Luikse bekken, waaronder dat van Cockerill Sambre. Een archiefgids en verschillende inventarissen bieden een handige leidraad voor opzoekingen in dit archief.

Het Rijksarchief publiceerde in 2012 een dossier met praktische raadgevingen voor het beheer van de archieven van kerkfabrieken en van parochies in Wallonië. Kerkfabrieken zijn openbare instellingen en de documenten die ze aanmaken en bewaren vallen onder het toezicht van het Rijksarchief (archiefwet van 24 juni 1955, gewijzigd door de wet van 6 mei 2009 en aangevuld door de koninklijke besluiten van 18 augustus 2009). Parochies daarentegen zijn privéorganisaties die hun archief aan het Rijksarchief kunnen schenken of in bewaring geven.

Tot in 1990 kende België een Bestuur van Bruggen en Wegen, dat deel uitmaakte van het ministerie van Openbare Werken. Als ook rekening wordt gehouden met zijn voorganger uit de periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, de “Waterstaat”, kan men stellen dat dit Bestuur gedurende 150 jaar actief is geweest in ons land.

27/06/2012 - Publicaties - Luik

In 1887 maakte de Belgische regering een uitzonderlijk krediet vrij voor de bouw van meerdere versterkte vestingen in Luik (als verdediging tegen Duitsland) en in Namen (tegen de Fransen). De archieven van de twaalf vestingen op de oevers van de Maas worden bewaard in het Rijksarchief te Luik en zijn ontsloten voor onderzoek.

25/06/2012 - Inventarisatie - Luik
Studie over procesdossiers van onderdanen van het prinsbisdom Luik voor het Reichskammergericht

Op 1 april 2012 ging in het Rijksarchief te Luik een onderzoeksproject van start rond procesdossiers van onderdanen van het prinsbisdom Luik voor het Reichskammergericht. Meer info vindt u op de projectpagina.

16/03/2012 - Inventarisatie - Divers - Luik

In 2012 werden in het Rijksarchief te Luik bij de inventarisatie van het archief van het Ourthe-departement twee wolvenoren ontdekt, in perfecte staat!

Begin 2009 verwittigde een bezorgde archiefliefhebber het Rijksarchief dat archieven uit het ancien régime online te koop werden aangeboden. Het ging om twee registers van de Gerechtshoven van Boelhe en van Hollogne-sur-Geer (1741-1791).

De oorsprong van de overheidsarchiefdienst van Luik gaat terug tot 1794, de periode van de Franse bezetting. De archiefdienst bevond zich toen in het prinsbisschoppelijk paleis. In 1851 kwam de archiefdienst onder voogdij van de algemeen rijksarchivaris. In 1931 vestigde het Rijksarchief zich in de gebouwen van het voormalige goederenstation van Jonfosse. Op 24 december 1944 werd het Rijksarchief te Luik getroffen tijdens een bombardement op het spoorwegnetwerk. In 1988 en 1989 verhuisde het Rijksarchief naar een nieuw gebouw op de heuvel van Cointe.

De oorsprong van de overheidsarchiefdienst van Luik gaat terug tot 19 september 1794: die dag werd Pierre-Joseph Henkart, een voormalig lid van de Geheime Raad van de prinsbisschop van Luik benoemd tot archivaris van het voorlopig centraal bestuur van het land van Luik. Een jaar na de aanhechting bij Frankrijk werd de archiefdienst voor het Ourthe-departement opgericht, om te voldoen aan een wet van 26 oktober 1796 die verordent dat het ancien regime-archief moet bijeengebracht worden in de departementshoofdsteden. De archiefdienst had tot taak in te staan voor de bewaring van alle “akten en documenten” van de besturen uit het ancien régime en van de kerkelijke instellingen die aan het begin van de revolutie waren afgeschaft.

De archiefdienst werd ondergebracht in de noordelijke vleugel van het voormalig prinsbisschoppelijk paleis, vandaag het gerechtshof. Tot 1794 was dit gebouw trouwens de zetel van alle centrale instellingen van het prinsbisdom, zoals de Geheime Raad, de Staten, de Rekenkamer, de Gewone Raad, de Schepenen van Luik, het feodaal Hof, enz. De dossiers en registers van al deze instanties waren nog steeds ter plaatse en het was dus niet moeilijk een eerste basisarchiefcollectie samen te stellen. Na 1800 kwam het archief onder gezag van de prefect en verkreeg het ook bestuurlijke stukken die geen onmiddellijk nut meer hadden maar wel nog konden dienen om de belangen van de Staat en de burgers te verdedigen.

In de 19e eeuw werd de reeds bestaande collectie aangevuld met drie reeksen archief, namelijk archief van de heerlijkheden, kerkelijk archief en notarisprotocollen uit de 17e en 18e eeuw. Het merendeel van het archief van de instellingen die tijdens de Franse revolutie waren afgeschaft werd dus in 40 jaar tijd weer bijeen gebracht.

In 1851 werd de archiefdienst onttrokken aan het gezag van het provinciebestuur en onder voogdij van de algemeen rijksarchivaris geplaatst.

Tussen 1863 en 1865 groeiden de collecties gestaag aan en de archiefdienst werd overgebracht naar de noordelijke en oostelijke vleugels van het voormalig prinsbisschoppelijk paleis.

Aan het begin van de 20e eeuw was het depot opnieuw te klein geworden en bovendien betekende de aanwezigheid van andere bestuurlijke en gerechtelijke instanties in hetzelfde gebouw een bedreiging voor de veiligheid van het archief. Deze dreiging werd pijnlijk tastbaar tijdens de Eerste Wereldoorlog: in 1916 verdreef het Duitse leger al het personeel van de archiefdienst om zelf het gebouw te betrekken. De archiefcollecties werden daarna geplunderd door garnizoenssoldaten.

In 1931 nam het Rijksarchief zijn intrek in de gebouwen van het voormalige goederenstation van Jonfosse. Hoewel de stationsinrichting nogal karig was, was het gebouw toch veel geschikter dan de weliswaar pittoreske maar zeer oncomfortabele lokalen van het eerbiedwaardige paleis… Op 24 december 1944 bombardeerde de Luftwaffe tijdens het von Rundstedt-offensief de Luikse spoorinfrastructuur en raakte daarbij een van de archiefmagazijnen: deuren en ramen werden weggeblazen en de collecties stonden bloot aan de weersomstandigheden van een uitzonderlijk strenge winter. Hoewel de stad dagelijks werd opgeschrikt door gemiddeld zesenzestig luchtalarmen slaagden archivarissen en vrijwilligers erin om in de sneeuw en onder de bedreiging van de vliegende bommen tussen het puin honderden min of meer beschadigde dossiers en registers te recupereren. Talrijke documenten van de Staten van het land van Luik, van de Geheime Raad, van de Rekenkamer, van het Rijkskamergerecht, van de Luikse en plaatselijke schepenbanken, evenals verschillende cartularia en charterboeken waren vernield of beschadigd.

Later werden twee archiefdiensten opgericht voor de bewaring van het archief van respectievelijk het gerechtelijk arrondissement van Hoei (1965) en van Eupen (1988).

Om te beantwoorden aan de vereisten van moderne archiefzorg en om de aangroei van de collecties te kunnen opvangen werd een nieuw gebouw opgetrokken op de Cointe-heuvel. In 1988 en 1989 werden 13 kilometer archief verhuisd van het stadscentrum naar het nieuw depot van Luik.

In 2007 werd het Rijksarchief te Hoei gesloten en werd het betrokken archief overgebracht naar Luik.

Het Rijksarchief te Luik is het grootste archiefdepot van Wallonië en het op twee na grootste van het land: het bewaart momenteel meer dan 26 kilometer documenten.  

Bibliografie

Coppens H. en Laurent R. (o.l.v..), Les Archives de l’État en Belgique, 1796-1996, Historique de l’institution et répertoire bio-bibliographique des archivistes, Algemeen Rijksarchief, publicatie nr.2410, Brussel, 1996, 661 p.

Dubois Sébastien, Demoulin Bruno & Kupper Jean-Louis (o.l.v.), Les institutions publiques de la principauté de Liège (980-1794), Algemeen Rijksarchief, Reeks Studia 133, publicatie nr. 5100, 2 volumes, Brussel, 2012, 1.300 blz.

Dumont Bruno, Guide des fonds et collections des Archives de l'État à Liège, Reeks Gidsen 79, publicatie nr. 5152, 3 volumes, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2012, 1.350 blz.

Het Rijksarchief Luik bewaart archief van instellingen, verenigingen, families of natuurlijke personen die hun zetel of verblijfplaats hebben of hadden op het grondgebied van de provincie Luik

  • met inbegrip van de stukken die voordien werden bewaard in het Rijksarchief Hoei en die na de sluiting van deze archiefbewaarplaats in 2007 naar Luik werden overgebracht.
  • met uitzondering van documenten m.b.t. het arrondissement Eupen, die worden bewaard in het Rijksarchief Eupen.

Het oudste document dat in het Rijksarchief te Luik is terug te vinden, dateert van 862!

Volgende archiefdocumenten kunnen, met inachtneming van de privacywetgeving, in het Rijksarchief Luik worden geraadpleegd:

  • Archief van overheidsinstellingen uit het ancien régime (vóór de aanhechting bij Frankrijk in 1795):
    ° Archief van de overheidsinstellingen van de vorstendommen uit het ancien régime:
       ° Prinsbisdom Luik (Geheime Raad, Staten van Luik en Graafschap Loon, Rechtbank der XXII, Gewone Raad),
       ° Abdijvorstendom Stavelot-Malmedy
       ° Hertogdom Limburg
    ° Archief van plaatselijke overheidsinstellingen uit het ancien régime: schepenbanken, van Aubel, Tilff, schepenhoven, gerechtshof van Fallais, heerlijkheden, gemeenschappen, leen- en laathoven, cijnshof van Luik
     
  • Archief van kerkelijke instellingen: kathedraal Saint-Lambert, abdij van Stavelot-Malmedy, kapittelkerk Sint-Jan de Evangelist (Luik), kapittelkerk Sint-Pieter (Luik), abdij van Val-Saint-Lambert (Seraing), abdij van Flône, hospitalen, begijnhoven van Luik, Commanderij van Villers-le-Temple (Orde van Malta), bisdommen en pastorieën, …
     
  • Archief van overheidsinstellingen uit de hedendaagse periode (vanaf 1795):
    ° Hoven en rechtbanken: Hof van Beroep van Luik, Assisenhof, Correctionele rechtbanken, Rechtbanken van eerste aanleg, Vredegerechten, Krijgsraden, Handelsrechtbanken, Criminele Rechtbank van het Ourthe-departement, …
    ° Gedecentraliseerde overheidsdiensten: kadaster, registratie, hypotheekbewaring, bruggen en wegen, mijnbouw, waters en bossen, gevangenissen, …
    ° Ourthe-departement (1795-1814) en voorlopige besturen van de landen van Luik, Limburg, Franchimont, Stavelot en Logne (1792-1795)
    ° Provinciebestuur onder het Pruisisch bewind (1814-1815) en tijdens het Verenigd-Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830)
    ° Provincie Luik (1830-1980): recent archief van de provincie Luik wordt nog door de provincie zelf bewaard
    ° Gemeenten en OCMW’s: de overdracht van gemeentearchief is facultatief en vele gemeenten bewaren dus zelf hun archief. De archiefdiensten van Luik en Verviers bewaren bijvoorbeeld het overgrote deel van de stukken die sinds 1794 door het gemeentebestuur werden gevormd.
     
  • Notariaatsarchief: Originele minuten van notariële akten
     
  • Privaatrechtelijk archief:
    ° Bedrijfsarchief: Cockerill, Charbonnages de l’Espérance et Bonne-Fortune te Montegnée, Banque Sauvage-Vercour, textielonderneming Jean-Nicolas David, textielonderneming Peltzer (Verviers), …
    ° Archief van families, staatslieden, geleerden, kunstenaars, verenigingen: archief van het kasteel van Modave, van de graven de Mercy-Argenteau, van Pierre Clerdent, Joseph Hanquet, het archeologisch instituut van Luik, de letterkundige kring van Luik, van het Comité voor onderlinge verstandhouding onder de vaderlandslievende groeperingen van de provincie Luik, …
     
  • Genealogische bronnen:
    ° Parochieregisters (16de eeuw -1796) en registers van de burgerlijke stand (1796-1910) op microfilm.
    Wil u ze liever online bekijken? Surf naar http://search.arch.be.
    ° Archiefbestanden met genealogische documenten (Lefort, Abry, Danet)
     
  • Collecties kaarten, plannen, plakkaten (affiches), kranten, zegels
     
  • Een grote bibliotheek (15.000 volumes) met werken over de geschiedenis van (de provincie) Luik. De bibliotheek bevat ook een ruime collectie officiële publicaties (Bulletin des lois (Franse tijd), Belgisch Staatsblad, Provinciaal memoriaal, Almanak van het Ourthe-departement en nadien van de provincie Luik).

Toegangen/zoekinstrumenten

  • Bruno DUMONT, Guide des fonds et collections des Archives de l'État à Liège, Publicatie nr. 5152, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2012.
  • Anne-Catherine DELVAUX, Guide des archives de la sidérurgie liégeoise, Publicatie nr. 5114, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2012.
  • Nieuwsgierig naar andere publicaties die u op weg kunnen helpen bij uw onderzoek? Neem hier een kijkje.

Rechtstreekse links naar onze zoekrobotten

Diensthoofd: Michel Trigalet.

Archivarissen: Laurence Druez, Anne Jacquemin, Bernard Wilkin.

Onthaal, leeszaal en magazijnbeheer: Sabine Breuer, Nadine Hendrickx, Nicolas Ioelants, Marc Lannoy, Franck Malherbe, Douglas M’Paka, Noëlla Neuray, Thierry Noiroux.

Het Rijksarchief Luik bevindt zich in de wijk Cointe, in de buurt van het station Luik-Guillemins.

Met trein en bus:

Bus 20 (richting Cointe) rijdt van het stadscentrum en het station Luik-Guillemins naar halte "Place du Batty". Je vindt de uurregeling op de website van vervoersmaatschappij TEC.
Opgelet: momenteel is de halte "Place du Batty" verplaatst naar een halte een beetje verderop, aan het begin van de boulevard Kleyer.

Met de wagen:

Neem op autoweg A602 (verbinding E40-E25) afrit 36 “Guillemins - Gare TGV”. Volg de richting “Cointe”. Neem de Avenue de l’Observatoire tot aan de rotonde met de place du Batty. Volg daarna de bewegwijzering “Archives de l’État”. Het Rijksarchief bevindt zich in de rue du Chéra, op 400 m van de Place du Batty.

De bezoekers van het Rijksarchief kunnen gebruik maken van een ruime parking.

Toegang voor personen met beperkte mobiliteit (PBM):

Het Rijksarchief verbindt zich ertoe de toegang tot al zijn leeszalen en andere openbare ruimtes te garanderen voor alle gebruikers. In dit kader werden de voorbije jaren reeds aanpassingen aan de gebouwen uitgevoerd zoals aangepaste toiletten voor personen met beperkte mobiliteit, de beschikbaarheid van oprijplaten voor rolstoelen, etc. Hebt u concrete vragen rond de toegang tot het Rijksarchief te Luik? Contacteer ons via telefoon (+32 (0)4 252 03 93) of e-mail.

Celida vzw, de vrienden van het Rijksarchief Luik

CELIDA (Centre liégeois de documentation archivistique) is een vzw die werd opgericht in 1987 om het archivalisch erfgoed van het Rijksarchief te Luik te valoriseren. CELIDA is een kring van archiefgebruikers, liefhebbers van oude documenten, genealogen en heemkundigen. De doelstelling is om ondersteuning te bieden aan het Rijksarchief. CELIDA organiseert conferenties, opendeurdagen, tentoonstellingen, studiedagen, bezoeken aan andere archiefcentra, enz. Met de steun van twee fondsen van de Koning Boudewijnstichting slaagt de vereniging er ook in belangrijke stukken te laten restaureren.

Steun de acties van Celida door jaarlijks een bijdrage van minimum € 25,00 te storten op rekening BE21 0682 4579 5603 (GKCCBEBB) van Celida vzw

Ontvang elk jaar een nummer van de Revue d’Histoire liégeoise!
Ondersteun de algemene werking van CELIDA !

Vermeld zeker je naam, adres en e-mail in de mededeling bij je overschrijving en in alle andere communicatie met CELIDA. We zijn te bereiken via celida@arch.be

 

Realisaties van CELIDA vzw:

Inlichtingen : celida@arch.be - rue du Chéra 79, 4000 Luik - tel. 04 252 03 93.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement