Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Het archief van de gevangenis van Verviers is geïnventariseerd

Texte petit  Texte normal  Texte grand
20/11/2015 - Inventarisatie - Publicaties - Rijksarchief te Luik

Een maand geleden verscheen een inventaris van het archief van de gevangenis van Hoei en vandaag kan ook het archief van de strafinrichting van Verviers worden geraadpleegd in het Rijksarchief te Luik. De 150 strekkende meter documenten bevatten heel wat informatie over personen die tussen 1816 en 1988 in Verviers opgesloten zaten. Ook voor de studie van de evolutie van de instelling in die twee eeuwen biedt het archief nuttig bronnenmateriaal.

De geschiedenis van de gevangenis van Verviers gaat terug tot het ancien régime. De eerste gevangenis bevond zich in de gebouwen van de Porte d’Heusy. Van 1795 tot 1800 deed een voormalig karmelietenklooster dienst als gevangenis en in 1853 kreeg Verviers een nieuwe gevangenis die op dezelfde plaats werd opgetrokken als de eerste. In 1896 werd het gebouw terug afgebroken om plaats te ruimen voor de uitbreiding van het justitiepaleis van Verviers. Tenslotte werd een nieuwe gevangenis gebouwd aan de Chaussée d’Heusy. Dit gebouw had een grondplan in Y-vorm en in 1895 werden de gevangenen naar deze nieuwe locatie overgebracht. Vanaf 1952 werden vrouwelijke gevangenen niet meer opgesloten in Verviers maar overgebracht naar de gevangenis Saint-Léonard in Luik. In 2011 werd de gevangenis van Verviers onbewoonbaar verklaard en op 29 november 2013 werden de deuren definitief gesloten.

In 2012 werd 150 strekkende meter archief van de strafinrichting van Verviers overgebracht naar het Rijksarchief te Luik. We lichten enkele reeksen en stukken toe.

In een ad hoc register vindt men bijvoorbeeld de briefwisseling die de directeur voerde van 1879 tot 1940. De dagboeken van de directeur geven dan weer een overzicht van de gevangenisactiviteit: taken van het personeel, aankomst en vertrek van externen, enz. De registers waarin van 1855 tot 1988 de dienstorders werden overgeschreven, laten toe om een studie te maken van de evolutie in de reglementeringen die in de Belgische gevangenissen van toepassing waren.

Wie de gevangenispopulatie wil bestuderen, kan de registers raadplegen met gegevens over aankomst en vertrek van de gevangenen, namenlijsten met inkomende en vertrekkende gedetineerden, evenals registers met de gevangenisbevolking van 1855 tot 1975.

De moraliteitsregisters geven een overzicht van de gezondheidstoestand, de antecedenten en het gedrag tijdens de detentie van alle gevangenen die werden veroordeeld tot één of meer straffen die in totaal meer dan drie maanden opsluiting inhielden. Deze registers werden in 1924 afgeschaft en vervangen door moraliteitsdossiers, die sedert 1997 worden bewaard in de opsluitingsdossiers.

Om gegevens terug te vinden over een gedetineerde die tussen 1920 en 1950 was opgesloten en waarvan men niet weet op welke datum hij de gevangenis verliet, kan men het alfabetisch repertorium met de opsluitingsregisters raadplegen. Dit repertorium – in feite een bestand op naam – geeft heel wat informatie zoals de datum van aankomst van de gedetineerde, de datum van zijn vertrek, de reden van de opsluiting en eventueel ook het vonnis, de identiteit van de betrokken rechtbank, de datums van het proces, enz.

De opsluitingsdossiers van hun kant bestaan uit bestuurlijke stukken in verband met de gedetineerde zoals aanhoudingsmandaten, uittreksels van het vonnis, bevelen tot opsluiting, foto’s van de gevangene, enz. Soms werden ook persoonlijke documenten van de gedetineerde bewaard, zoals brieven, foto’s en identiteitsbewijzen.

Om de strafuitvoering zelf te bestuderen, kan de onderzoeker ook de registers van de voorwaardelijke invrijheidstelling raadplegen (1888-1985).

Het archief bevat tenslotte ook informatie over Belgen van over het hele land die tijdens en na de Eerste Wereldoorlog in gevangenissen en kampen in het buitenland werden opgesloten.

De raadplegingsvoorwaarden

Archief van meer dan 100 jaar oud en gegevens van meer dan 30 jaar oud die niet privacygevoelig zijn, mogen vrij worden geraadpleegd.

De inventaris

De inventaris van 121 bladzijden over het archief van de gevangenis van Verviers is voor € 7,00 te koop in het Rijksarchief te Luik of via publicat@arch.be. U kan de inventaris ook gratis downloaden in pdf.

PICRON Delphine, Inventaire des archives de la Prison de Verviers (1816-1988)reeks Inventarissen Rijskarchief te Luik nr.138, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2015.
Publicatie 5531, € 7,00  (+ eventuele verzendingskosten).

Leestip

De inventaris van het archief van de gevangenis van Hoei  werd gepubliceerd in oktober 2015:
PICRON Delphine, Inventaire des archives de la Prison de Huy (1815-1991)reeks Inventarissen Rijksarchief te Luik nr. 137, publicatie nr.5516, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2015, € 4  (+eventuele verzendingskosten).

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement