In de 10de eeuw ontstond in het bisdom Luik – een van de belangrijkste diocesen van het Roomse Rijk – een prinsdom. Hoewel dit Luikerland een versnipperd territorium vormde, bijna volledig omgeven door de Spaanse en later de Oostenrijkse Nederlanden, wist het toch zijn onafhankelijkheid te behouden tot de aanhechting bij Frankrijk aan het einde van de 18de eeuw. De Luikse staat kende gedurende bijna acht eeuwen een ingewikkeld en origineel systeem van instellingen. De instellingen waren immers het resultaat van diverse invloeden in de tijd en hoewel ze heel wat gemeen hadden met andere ancien régime-staten, andere vorstendommen van het Rijk en de Belgische provincies, vertoonden ze ook opmerkelijke eigen karakteristieken. Het prinsbisdom Luik (waar wereldlijke en geestelijke macht vaak overlapten) wekt dan ook vaak de belangstelling van onderzoekers. De originaliteit van het Luikse publiekrecht werd door vele specialisten reeds opgemerkt en onderkend, maar heel wat andere aspecten van de Luikse instellingengeschiedenis zijn nog onontgonnen terrein. Het wetenschappelijk onderzoek toont alvast belangstelling voor de studie van het Luikse privaatrecht.

Het Rijksarchief te Luik bewaart tal van waardevolle archiefbestanden uit het ancien régime. Het is echter niet altijd eenvoudig een weg te vinden in dit archief: de politieke en bestuurlijke organisatie verschilde sterk van deze die na 1795 in voege trad, sommige organen blijven grote onbekenden, bepaalde instellingen hadden een zeer complexe structuur, er werd een zeer eigen gerechtelijk en bestuurlijk jargon gehanteerd…

Vorsers die het archief van de instellingen van het ancien régime willen analyseren, moeten terdege de geschiedenis, organisatie, bevoegdheden en activiteiten van de archiefvormers kennen en kunnen beschikken over een repertorium met wetten (normen), referentiewerken en archief. Meer nog dan de onderzoekers moeten archivarissen hun weg kunnen vinden in de doolhof van instellingen om zich een duidelijke voorstelling te kunnen maken van de organisatiestructuren waarvan ze het archief moeten ordenen, inventariseren en valoriseren.

Om een overzicht te bieden van de beschikbare bronnen en hun onderzoeksperspectieven heeft het Rijksarchief te Luik in 2012 een bronnenboek gepubliceerd over de overheidsinstellingen van het prinsdom Luik (980-1794). De publicatie is sinds juli 2014 ook beschikbaar als e-book.

De gids behandelt zowel de centrale instellingen (Geheime Raad, Staten, Rekenkamer, allodiaal hof, feodaal hof, enz.) als regionale (hertogdom Bouillon, graafschap Loon, condominium van Maastricht, enz.) en lokale instellingen (steden, ambachten, schepenbanken, enz.).

Het bronnenoverzicht

De papieren versie van het bronnenoverzicht verscheen in 2012 en is te koop in het Rijksarchief te Luik, in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of via publicat@arch.be.
De prijs bedraagt € 50,00 (+ eventuele verzendingskosten).

DUBOIS Sébastien, DEMOULIN Bruno en KUPPER Jean-Louis (o.l.v.), Les institutions publiques de la principauté de Liège (980-1794), reeks Studia 133, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2012.
Publicatie 5100, € 50,00 (+ eventuele verzendingskosten).

De publicatie is sinds juli 2014 ook verkrijgbaar als e-book voor € 9,99.