Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Rijksarchief te Aarlen

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Contact:

Parc des Expositions, 9
6700 Aarlen
  Hoe te bereiken ?

T : +32 (0)63 22 06 13
archives.arlon@arch.be

Openingsuren:

Reserveer jouw plaats minstens twee werkdagen op voorhand via e-mail.
 

  Bekijk hier alle sluitingsdagen

05/02/2024

Op maandag 5 februari nam het Rijksarchief tijdens een feestelijke academische zitting na ruim 18 jaar afscheid van Karel Velle als Algemeen Rijksarchivaris. Zowel het personeel van alle Rijksarchiefvestigingen als tal van vertegenwoordigers van het Federaal Wetenschapsbeleid en van partnerinstellingen uit binnen- en buitenland, vrienden en familie tekenden present en gaven Karel Velle een bijzonder hartelijk afscheid. 

28/09/2023 - Evenementen - Aarlen
Lezing in Rijksarchief Aarlen: Autopsie van een scriptorium. Perkament voor de productie van documenten en boeken in de abdij van Orval

Uit welke huiden werden de manuscripten vervaardigd die in de middeleeuwen in Orval werden bewaard? Was er doorheen de tijd een evolutie in de keuze van de dragers? Kunnen verschillen worden gevonden tussen de handschriften die ter plaatse werden gemaakt en deze die de abdij verwierf door aankoop of schenking? Kan een verband worden gevonden tussen de materiële kenmerken of de inhoud van de boekwerken en het type huid dat werd gebruikt? Tot zover enkele van de vragen die aan bod zullen komen tijdens deze herfstlezing in het Rijksarchief Aarlen.

23/06/2023 - Divers
Huidige inventarissen van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand vanaf 17 juli 2023 offline

OPGELET! Zes maanden na de lancering van onze nieuwe genealogische website, op maandag 17 juli 2023, zullen zoals aangekondigd de huidige inventarissen (geordend per provincie en gemeente) van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zijn vanaf dan enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s zullen verdwijnen. 

09/06/2023 - Evenementen
Internationale Archiefdag 2023 - Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles?

Op 9 juni is het Internationale Archiefdag: hét moment om eens stil te staan bij een vraag die we héél vaak krijgen… Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles? Ontdek in deze video onze drie antwoorden!

23/05/2023 - Publicaties
Jaarverslag 2022: de realisaties en uitdagingen van het Rijksarchief als 'collectief geheugen van België'

Ook wie ziende blind is, kan er niet omheen: de maatschappelijke betekenis van archieven groeit. Dat blijkt onder meer uit een toename van het aantal parlementaire vragen over onze werking, maar er zijn nog tal van andere factoren. Ontdek ze in het jaarverslag 2022: een bloemlezing van de uiteenlopende activiteiten van het Rijksarchief. Onze taken zijn divers, maar bevatten tegelijk een rode draad: het beschikbaar maken van zoveel mogelijk betrouwbare informatie voor zoveel mogelijk mensen. Dat is het streefdoel van alle 272 medewerkers, of ze nu voor of achter de schermen werken. Samen zorgden ze voor de verwerking van meer dan 12 km nieuwe archieven, wat het totaal op ruim 385 km beheerd analoog archief brengt. Meer dan 5,5 km archief werd raadpleegbaar gemaakt via inventarissen en andere archieftoegangen. Tijdens meer dan 2 miljoen bezoeken aan onze online zoekomgeving werden meer dan 100 miljoen pagina's geconsulteerd. Maar 2022 bracht ook (nieuwe) uitdagingen en bezorgdheden met zich mee. 

21/04/2023 - Divers - Aarlen

Op 19 april 2023 is minister van Staat Charles-Ferdinand Nothomb, jarenlang één van de pijlers van de Belgische politiek, op 86-jarige leeftijd overleden. In de loop der jaren ontstond een nauwe samenwerking tussen Charles-Ferdinand Nothomb en het Rijksarchief: een terugblik.

19/04/2023 - Evenementen - Aarlen
Het Rijksarchief op Municipalia 2023

Ook dit jaar neemt het Rijksarchief deel aan Municipalia, een beurs bestemd voor overheidsmandatarissen van gemeenten, provincies, intercommunales, autonome raden, departementen en andere organismen van openbaar nut. Dit jaarlijks event wordt gehouden om beleidsmakers uit de overheidssector in contact te brengen met leveranciers van materiaal en diensten. Afspraak op donderdag 20 en vrijdag 21 april 2023 in Marche-en-Famenne! Onze archivarissen lichten in de 'Village des associations' de verschillende opdrachten van het Rijksarchief en het project 'Lokaal Archief Wallonië' toe. 

10/03/2023 - Divers - Aarlen

Op 8 maart 2023 vernamen we het droeve nieuws dat Pierre Hannick, ereafdelingshoofd van het Rijksarchief Aarlen, op 82-jarige leeftijd was overleden. Pierre Hannick was doctor in de Geschiedenis en werkte heel zijn loopbaan (1963-2005) bij het Rijksarchief Aarlen.

17/01/2023 - Digitalisering - Divers

Goed nieuws voor doorwinterde genealogen en al wie op zoek wil gaan naar sporen van zijn of haar voorouders: de nieuwe website met de genealogische bronnen van het Rijksarchief staat online! De zoekrobot bevat ruim 38,6 miljoen pagina's met geboorte-, doop-, huwelijks-,  overlijdens- en begrafenisakten  evenals de tienjarige tafels voor heel België. Alle bronnen zijn gratis raadpleegbaar. We hopen dat deze langverwachte lancering alle verwachtingen inlost!

05/09/2022 - Divers
Wijzigingen op til voor de raadpleging van genealogische bronnen

In het kader van de lancering van een nieuwe genealogische zoekwebsite in het najaar van 2022 zullen bepaalde gedigitaliseerde parochieregisters of registers van de burgerlijke stand tijdelijk niet beschikbaar zijn. Zes maanden na de lancering van deze nieuwe website zullen de huidige inventarissen in de zoekrobot (geordend per provincie en gemeente) offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zullen dan nog enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar zijn. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s op termijn zullen verdwijnen. Heb je links naar deze registers verwerkt in een stamboom of op een website? Dan zullen deze na de lancering van de nieuwe website aangepast moeten worden. We doen er alles aan om de overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen en danken je alvast voor je begrip.

Een register van de voormalige abdij van Orval dat sinds ettelijke decennia voorgoed verloren werd gewaand, werd onlangs teruggegeven aan het Rijksarchief Aarlen, nadat het was opgedoken in Nederland. Het 18de-eeuws register werd gedigitaliseerd en is nu online raadpleegbaar.  

13/05/2022 - Onderzoek - Aarlen

Op 12 mei 2022 werden sommige onderdelen van de binnenruimte van de voormalige klokkengieterij van Tellin erkend als “Uitzonderlijk Waals Erfgoed”. Het archief van de gieterij, dat wordt bewaard in het Rijksarchief Aarlen, getuigt van dit belangrijk klokkenerfgoed. Tot op vandaag luidt ergens in België dagelijks een klok die werd geproduceerd in de Ardennen.

Het Rijksarchief op Municipalia 2022: beurs voor lokale overheidsmandatarissen

Ook dit jaar neemt het Rijksarchief deel aan Municipalia, een beurs bestemd voor overheidsmandatarissen van gemeenten, provincies, intercommunales, autonome raden, departementen en andere organismen van openbaar nut. Dit jaarlijks event wordt gehouden om beleidsmakers uit de overheidssector in contact te brengen met leveranciers van materiaal en diensten.

Na een grondige renovatie en de bouw van een uitbreiding werd het vernieuwde Rijksarchief Aarlen op maandag 28 maart 2022 officieel ingehuldigd, in aanwezigheid van Mathieu Michel, staatssecretaris bevoegd voor de Regie der Gebouwen, en Katia Dewulf, adviseur van staatssecretaris Thomas Dermine, bevoegd voor Wetenschapsbeleid. Dankzij de werkzaamheden van de voorbije jaren werd de opslagcapaciteit verdubbeld. Ongeveer 800 meter van de archieven van de FOD Financiën en bijna 700 meter van de Luxemburgse dossiers over oorlogsschade aan particuliere eigendommen zijn intussen al overgebracht naar de (ver)nieuw(d)e archiefmagazijnen. Op zaterdag 2 april 2022 is het aan het publiek om een kijkje te gaan nemen achter de schermen van het Rijksarchief Aarlen!

Opendeur in het vernieuwde Rijksarchief Aarlen op zaterdag 2 april

Het Rijksarchief Aarlen onderging een grondige renovatie én kreeg een stevige uitbreiding. Op zaterdag 2 april 2022 worden de deuren speciaal geopend om de vernieuwingen met eigen ogen te kunnen ontdekken. Schrijf je nu in voor de rondleidingen!

11/03/2022 - Divers

Op donderdag 10 maart 2022 besliste de Internationale Archiefraad (ICA), waarvan het Rijksarchief een van de stichtende leden is, om alle betrekkingen op te schorten met de vier Russische en Wit-Russische overheidsinstellingen die momenteel lid zijn van de ICA.   

07/03/2022 - Divers
Solidariteit met de Oekraïense wetenschappelijke gemeenschap

Het Rijksarchief draagt het standpunt van het federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) inzake de huidige situatie in Oekraïne mee uit. Alle federale wetenschappelijke instellingen willen collectief hun volwaardige en volledige solidariteit betuigen met de Oekraïense wetenschappelijke en culturele gemeenschap. Specifiek voor de archiefsector onderschrijft het Rijksarchief als stichtend lid de steunbetuiging van de International Council on Archives (ICA) aan de collega's uit de Oekraïense archiefsector.

Leeszaal van het Rijksarchief Aarlen tijdelijk gesloten op vrijdag

De leeszaal van het Rijksarchief Aarlen zal in 2022 wegens personeelsgebrek tijdelijk gesloten zijn op vrijdag, met ingang van 25 februari 2022. Het Rijksarchief Aarlen blijft op vrijdag niettemin telefonisch en per e-mail bereikbaar. Wil je een opzoeking doen in de leeszaal? Vergeet dan niet minstens twee werkdagen vooraf een plaats te reserveren, zoals in alle leeszalen van het Rijksarchief.

14/02/2022 - Divers
Volg ons op Facebook!

Op 14 februari 2022 werd de symbolische kaap gerond van 10.000 volgers op de Franstalige Facebook-pagina van het Rijksarchief! Ook aan Nederlandstalige zijde volgen duizenden mensen het reilen en zeilen in het Rijksarchief: enorm motiverend voor iedereen die met hart en ziel mee aan de kar trekt. Dankjewel daarvoor!

03/02/2022 - Divers

Eind januari bereikte ons het droevige nieuws dat dr. Ernest Persoons, ere-Algemeen Rijksarchivaris, overleden is in het WZC Sint Bernardus in Bertem. Het Rijksarchief herinnert en eert Ernest Persoons als een civil servant in de beste betekenis van het woord.

Sinds 2013 hebben de archiefploegen van SATURN al ruim 30 kilometer archief van de FOD Financiën verwerkt. Wegens succes wordt de samenwerking tussen het Rijksarchief en de FOD Financiën voor de selectie, inventarisatie en overbrenging van de archieven verlengd tot 2025. Meer nog, omdat er veel extra werk op de plank ligt, wordt het aantal archiefploegen uitgebreid van drie naar vier: één in Vlaanderen, één in Wallonië en twee in Brussel.

Het project Lokaal Archief Wallonië zag het licht in 2010, maar blijft crescendo gaan qua productiviteit. Intussen telt dit project ruim 100 (!) partners. “Ambulante” archivarissen helpen archiefvormers bij archiefselectie, voorzien opleidingen, geven advies inzake documentbeheer, ...

17/01/2022 - Archiefbeheer - Divers
Vertragingen in de levering van bewaringsmateriaal

Door de gezondheidscrisis en de krappe papiermarkt kampen we momenteel met abnormaal lange leveringstermijnen voor zuurvrije archiefomslagen en -dozen. We doen er alles aan om onze klanten zo snel mogelijk van dienst te zijn. Met onze excuses voor het ongemak.

Vorige week deed het Rijksarchief een oproep tot redding van sommige archieven na de verschrikkelijke overstromingen die Wallonië troffen. De snelle reacties, de voorstellen voor vrijwillige hulp, de demonstraties van steun, het aanbod van diensten, kortom de solidariteit tussen archivarissen en met de rampendiensten was buitengewoon, ver boven verwachting. Bedankt aan iedereen die gehoor heeft gegeven aan onze oproep! De rijksarchivarissen zetten hun interventies om archieven te redden verder op het terrein.

Hoewel de archiefbewaarplaatsen van het Rijksarchief gelukkig volledig gespaard bleven, trof de watersnood heel wat elders bewaarde archieven. Het Rijksarchief heeft tot taak toezicht te houden op de archieven van overheidsdiensten. Deze opdracht bestaat onder meer uit het geven van aanbevelingen inzake conservatie en restauratie, met inbegrip van maatregelen die moeten worden genomen in geval van waterschade. Het Rijksarchief is al sinds 14 juli intens bezig met de opvolging van deze taak.

Luxemburgse oorlogsschadedossiers WO II verhuizen naar Rijksarchief Aarlen

Om plaats te maken voor nieuwe archieven zullen de oorlogsschadedossiers met betrekking tot de provincie Luxemburg (centrale reeks, provinciale reeks en fiches) binnenkort worden overgebracht van het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier naar het Rijksarchief Aarlen. Vrijdag 4 juni 2021 ging de verhuisoperatie van start, waardoor de dossiers in kwestie tijdelijk niet raadpleegbaar zijn. In de loop van de zomer zullen ze opnieuw raadpleegbaar zijn in het Rijksarchief Aarlen.

01/04/2021 - Digitalisering

De versoepeling van de raadpleegbaarheid van de registers van de burgerlijke stand (wet van 21 december 2018) is een goede zaak voor het genealogisch onderzoek. De termijn van 100 jaar werd teruggebracht naar 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensakten. De voorbije maanden was er nogal wat commotie over het uitblijven van een uitvoeringsbesluit in verband met (1) de afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand en (2) de raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Nu dit langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd is (B.S. 31/3/2021), blikken we vooruit op de implicaties ervan in de praktijk. Miljoenen akten van de burgerlijke stand uit de periode 1920-1970 online raadpleegbaar maken, zal tijd vragen.

11/03/2021 - Divers
Het Rijksarchief in 2020: jaarcijfers van een bijzonder jaar

Dat 2020 ook voor het Rijksarchief geen gewoon werkjaar is geweest, hoeft eigenlijk niet eens te worden vermeld. In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. Na een periode van minimale dienstverlening werd gefaseerd heropgestart. In het najaar volgde een tweede sluiting van de leeszalen. Elk Rijksarchief bleef evenwel steeds bereikbaar. En achter de schermen werd meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. De retroconversie raakte in 2020 in een stroomversnelling. Maar de aandacht ging ook naar het online brengen van meer en meer gedigitaliseerde archieven. Deze uitzonderlijke situatie heeft uiteraard sporen nagelaten in de jaarcijfers: minder leeszaalbezoek, nauwelijks publieksevenementen, minder naar het Rijksarchief overgebrachte archieven… Maar dus ook: een grotere digitale toegankelijkheid.

Het Rijksarchief blijft aandacht hebben voor de toestand van archieven bij lokale besturen. Vanuit het project Lokaal archief Wallonië, een product van deze bezorgdheid, werden de voorbije periode weer heel wat nieuwe hulpmiddelen gelanceerd: van een herziene selectielijst voor gemeentearchief tot tal van nieuwe inventarissen.

In januari 2021 werd ons vernieuwde depot in Aarlen, met verdubbelde capaciteit (!), in gebruik genomen. Bovendien namen het personeel en de trouwe bezoekers van het Rijksarchief te Aarlen met pijn in het hart afscheid van diensthoofd Michel Trigalet, die naar het Rijksarchief te Luik is verhuisd. Zijn functie in Aarlen wordt overgenomen door Vincent Pirlot.

16/10/2020 - Divers

Kersvers staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine bezocht samen met zijn kabinetsmedewerkers op donderdag 15 oktober 2020 het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. De staf van het Rijksarchief gaf hem eerst een uitgebreide briefing over de huidige werking én de uitdagingen en verwachtingen naar de toekomst toe. Tijdens de rondleiding in de archiefruimtes die daarop volgde, maakte de staatssecretaris kennis met enkele grote, relevante reeksen hedendaags archief, zoals het zgn. ‘Afrika-archief’ – waarvan de overdracht door de FOD Buitenlandse Zaken naar het Rijksarchief volop bezig is –, het archief van het militair gerecht (o.m. repressie-archieven), honderdduizenden dossiers ‘oorlogsschade WOII’, bedrijfsarchieven, …

30/09/2020 - Divers

Vele burgers en organisaties keken vorige week uit naar de tekst van het akkoord dat zeven politieke partijen sloten om met de nieuwe federale regering van start te gaan. Die tekst werd op 30 september ruim verspreid. Ondertussen is ook de samenstelling van die nieuwe regering bekend. De politieke verantwoordelijke voor het Rijksarchief is staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine, een 34-jarige handelsingenieur uit Charleroi. Rekening houdend met de vele uitdagingen op het vlak van modernisering en uitbreiding van de gebouweninfrastructuur is ook de persoon van Mathieu Michel belangrijk. Michel is nl. staatssecretaris bevoegd voor onder meer de Regie der Gebouwen. Welke delen van het regeerakkoord zijn voor het Rijksarchief belangrijk?

Tijdelijke sluiting de eerste zaterdag van de maand van de Rijksarchieven in Aarlen, Luik, Bergen en Namen

Door de Covid 19-crisis ziet het Rijksarchief zijn genoodzaakt om haar dienstverlening op zaterdag tijdelijk aan te passen. Op zaterdag waren tot nog toe vier leeszalen geopend voor het publiek nl. één maal per maand, op de eerste zaterdag van de maand: in Bergen, Namen, Luik en Aarlen. Welnu, de volgende vier maanden zullen in de voornoemde Rijksarchieven de leeszalen ook op de eerste zaterdag van de maand gesloten zijn. Het gaat hier dus om 5 september, 3 oktober, 7 november en 5 december. Over de eventuele heropening begin 2021 zal tijdig worden gecommuniceerd. Met dank voor uw begrip.

Het project Lokaal archief Wallonië, waarbij geïnteresseerde gemeenten geholpen worden om hun historisch archief over te brengen naar het Rijksarchief, loopt al een tiental jaar. Door de lockdown konden onze mobiele archiefploegen die in het kader van dit project actief zijn, niet meer op stap. Maar dat betekende wel dat de publicatie van inventarissen in een stroomversnelling terecht kwam.

03/05/2020 - Divers

De “minimale dienstverlening” die sinds half maart van kracht is binnen het Rijksarchief belet niet dat  achter de schermen hard gewerkt wordt, ook door onze vrijwilligers! We vroegen hen met spijt in het hart om voorlopig niet naar de leeszalen te komen, maar van thuis uit bleven en blijven ze het stamboomonderzoek in België meer dan ooit mee vooruit helpen. Daarvoor willen we onze vrijwilligers nog eens heel expliciet bedanken! Naast de opvolging van de bestaande projecten (DemoGen, DemoGenVisu, enz.) werden de afgelopen weken ook nieuwe databanken opgestart.

Top 10 ArchPoll staat online!

Van 30 maart tot 9 april liep de enquête ArchPoll, waarmee we peilden welke archieven (bestanden/bestanddelen) ons publiek graag zo snel mogelijk online wil. Niet minder dan 2.888 mensen brachten hun stem uit: een aantal dat onze verwachtingen ruim overtrof! We willen alle stemmers dan ook bedanken voor hun deelname. Het werd een experiment dat duidelijk naar meer smaakt. En we houden rekening met jullie voorkeur. De top 10 die uit de ArchPoll naar voren kwam, staat intussen online!

  1. Vrijgeleiden uit Wereldoorlog I (nrs. 414-607)
  2. Brabantse volkstellingen (17de-18de eeuw) (nrs. 314-405)
  3. Vonnisboeken van de Raad van Vlaanderen (14de-18de eeuw) (nrs. 164-170, 2327-2605 en 8557-8596)
  4. Vonnisboeken van de Grote Raad van Mechelen (1475-1794) (nrs. 977-1045)
  5. Archief van de Raad van Beroerten (1567-1576) (nrs. 1-400)
  6. Penningkohieren in het archief van de Audiëntie (1569-1574) (nrs. 618/1-39)
  7. Kortrijkse poortersboeken (1413-1796) (nrs. 1-5)
  8. Archief van de oude universiteit Leuven (15de-18de eeuw) (nrs. 3, 22-29, 51-88, 99, 273-286, 288, 298-306, 387-391, 502-511, 689, 710-725, 812-815, 4751-4755)
  9. Kortrijkse wezerijregisters (1403-1796) (nrs. 1-179)
  10. Repertoria van notarisarchieven uit Bergen (19de-20ste eeuw) (nrs. 1-57)
21/04/2020 - Divers

In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.

21/09/2019 - Digitalisering - Aarlen

Na de publicatie enkele jaren geleden van de inventaris van het archief van de abdij van Orval zijn nu ook 9 volumes met cartularia van de abdij online raadpleegbaar.

30/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties

De Waalse gemeentebesturen krijgen een langverwachte nieuwe archiefselectielijst ter beschikking. Het gaat om een inhoudelijke en vormelijke herziening en aanpassing van een oudere selectielijst die sinds 2005 niet meer herwerkt was. Ook aan Vlaamse zijde is een geactualiseerde versie van de archiefselectielijst voor gemeentearchief beschikbaar, goedgekeurd op 1 juni 2019.

27/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties
Jaarverslag 2018 over het Archieftoezicht

Het Rijksarchief oefent toezicht uit op het archief- en informatiebeheer van de federale overheid. Daartoe publiceren we richtlijnen en aanbevelingen, verrichten we controlebezoeken en stellen archiefselectielijsten op. Dit zijn overzichten van archiefbescheiden met aanduiding van wat op termijn vernietigd, dan wel naar het Rijksarchief moet worden overgebracht. We verzorgen ook opleidingen voor ambtenaren en verlenen advies bij de bouw en inrichting van archiefruimtes. Welke concrete acties we in 2018 ondernamen om deze missie vorm te geven, lees je in het jaarverslag 'Archieftoezicht' dat nu online staat. De conclusie? Het Rijksarchief vraagt bijkomende mensen en middelen om haar wettelijke toezichtstaak en adviesfunctie naar behoren te kunnen uitoefenen...

Verkoop van meubels van het Rijksarchief te Aarlen
Op 4 juli 2019 organiseert Finshop een verkoop van meubels van het Rijksarchief te Aarlen. Het gaat voornamelijk om tafels, bureaus, kasten, rekken, zitbanken, zetels en ladenblokken. Voor meer info (foto's, bezoek, betalingswijzen, ophaling, enz.) kan je terecht op de website van Finshop
23/05/2019
Jaarverslag 2018

269 personeelsleden, ruim 8 km nieuw verworven archief (wat het totaal op 345 km beheerd archief brengt), 656 inspectiebezoeken, 135 publicaties, ... Jaarcijfers zijn voor elke organisatie cruciaal. Ze zorgen voor interne duidelijkheid, maar veruitwendigen daarnaast op transparante wijze hoe de organisatie het voorbije jaar zijn missie en taken vormgaf. Data helpen verantwoording af te leggen naar beheersorganen toe en kunnen ingezet worden om op het beleid te wegen. Op welke domeinen gaan we voor- of achteruit? Ontdek het in het Jaarverslag 2018!

01/03/2019 - Digitalisering

Onze zoekrobot is geüpdatet! Raadpleeg vanaf nu gratis 34,6 miljoen bladzijden met parochieregisters en registers van de burgerlijke stand.

Het Rijksarchief nam op 13 februari 2019 met veel belangstelling kennis van de tekst van het Memorandum 2019-2024 dat de Association des Archivistes francophones de Belgique heeft voorbereid met het oog op de verkiezingen van 26 mei 2019. De tekst is het resultaat van een brede denkoefening en stelt voor de diverse beleidsniveaus (federaal, gemeenschapsniveau, regionaal) acties voor die zouden kunnen ondernomen worden, gestaafd met onderbouwde argumenten.  

01/03/2019 - Onderzoek

Ik ben opgeklommen in mijn stamboom tot ca. 1600, en dus tot de oudste parochieregisters. Is het mogelijk om oudere gegevens te vinden, en zo ja: hoe?”

Het Rijksarchief bewaart talrijke brieven en duizenden doodsberichten van soldaten die waren ingelijfd in de legers van Napoleon. Een nieuwe publicatie uit 2019 behandelt 150 van dergelijke brieven die werden geschreven tussen 1800 en 1814. De genealogische gegevens uit de doodsberichten van de soldaten van de Franse departementen kunnen bovendien online geraadpleegd worden.  

De opslagcapaciteit van het Rijksarchief te Aarlen wordt verdubbeld. Omwille van de werken die hiervoor nodig zijn, is het Rijksarchief te Aarlen vanaf 1 februari 2019 tijdelijk gesloten, uiterlijk tot aan de zomerperiode. Het Rijksarchief te Saint-Hubert sluit op 1 maart 2019 definitief de deuren.

18/12/2018 - Publicaties
Nieuw nummer van Science Connection verschenen

Het meest recente nummer van Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft opnieuw enkele Rijksarchiefartikels in de aanbieding: lees over de uitbouw van een federaal webarchief (blz. 32-34), het kennisplatform Temas (blz. 39-42) of de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van WO I  (2014-2018, De herdenkingen lopen ten einde maar het onderzoek gaat verder, blz. 43-46). Veel leesplezier!

30/11/2018 - Divers - Aarlen
Rijksarchief te Aarlen wint onze WOI-wedstrijd

Naar aanleiding van 100 jaar Wapenstilstand selecteerden de verschillende Rijksarchieven een WOI-archiefstuk dat voor hen de overgang van oorlog naar vrede symboliseert. Via een stemformulier op onze website kon je laten weten welke van deze stukken jou het meest intrigeerde. En dat bleek een collage van foto’s uit het Rijksarchief te Aarlen te zijn, waarop de Duitse aftocht en de intrede van de Amerikanen in Aarlen te zien zijn. Uit de deelnemers die op het winnende stuk stemden, werd één gelukkige geloot, die een publicatie mag kiezen uit onze webshop.

11/11/2018 - Evenementen - Divers - Onderzoek
100 jaar Groote Oorlog: volg ons op Facebook

In het kader van de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van de Groote Oorlog kan je elke dag van november 2018 op de Facebook-pagina van het Rijksarchief kennismaken met een van de aspecten van dit gruwelijke conflict. Het Rijksarchief bewaart in zijn verschillende vestigingen talrijke archiefbestanden over de Eerste Wereldoorlog.

30/10/2018 - Digitalisering

Het Rijksarchief bewaart een enorme collectie kaarten en plattegronden, waarvan sommige meer dan 500 jaar oud zijn. Meer dan 112.000 exemplaren werden reeds gedigitaliseerd, en ruim 78.000 daarvan kunnen digitaal geraadpleegd worden in de leeszalen van het Rijksarchief. Via Cartesius zijn ca. 32.000 kaarten bovendien online toegankelijk.

27/09/2018 - Archiefbeheer

Sinds 25 mei 2018 is de ‘Algemene Verordening Gegevensbescherming’, beter bekend als de ‘GDPR’, in de Europese Unie van kracht, dus ook in België. Wat verandert er concreet voor het Rijksarchief en voor jou als gebruiker? 

Gratis toegang tot de leeszalen: reportages in de Rijksarchieven te Luik en Louvain-la-Neuve

Sinds 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we ervoor zorgen dat elke burger toegang heeft tot het archief. Onze archiefdiensten beheren documenten van hoven en rechtbanken, parochieregisters, archief van overheidsbesturen, notarissen, de privésector en particulieren. Kortom, een walhalla voor al wie genealogisch of geschiedkundig onderzoek wil voeren! Bekijk de reportages die door lokale televisiezenders in het Luikse en Waals-Brabant werden gedraaid in respectievelijk het Rijksarchief te Luik en het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve.

Het archief van de gevangenis van Marche-en-Famenne dat wordt bewaard in het Rijksarchief te Aarlen beslaat circa 12 strekkende meter documenten uit de periode 1816-1947. De inventaris bevat onder meer een alfabetische index van de personen die tussen 1833 en 1909 in deze gevangenis waren opgesloten.

Lokaal archief Wallonië: 12 nieuwe inventarissen

De voorbije weken verschenen in het kader van het project Lokaal archief Wallonië verschillende inventarissen van gemeente-archieven in Luxemburg (Assenois, Bande, Lomprez, Saint-Pierre, Sommethonne, Villers-sur-Semois), Namen (Franc-Waret, Natoye, Mohiville, Yvoir) en Luik (Francorchamps, Yernée-Fraineux). Sinds 2010 hebben reeds meer dan 100 plaatselijke besturen in Wallonië zich aangesloten bij het project.

Gratis lezerskaart voor iedereen

Vanaf 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we de toegankelijkheid van de archieven die we beheren maximaal garanderen. De online raadpleging van archief, ook die van de genealogische bronnen zoals de parochieregisters en de registers van de burgerlijke stand van meer dan 100 jaar oud, blijft gratis. De tarieven voor opzoekingen en reproducties (op afstand) worden daarentegen gevoelig verhoogd. Het nieuwe tarief voor prestaties van het Rijksarchief werd op 25 mei 2018 ondertekend door de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid en zal eerstdaags worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het tarief was sinds 2011 niet meer aangepast of geïndexeerd. Een aanpassing en afstemming op de werkelijke kosten van bepaalde prestaties drong zich op.

25/05/2018 - Divers
Wat doet het Rijksarchief in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Op 25 mei 2018 trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking. Deze nieuwe Europese wetgeving, beter bekend onder de Engelse afkorting GDPR, zorgt ervoor dat jouw persoonsgegevens beter worden beschermd en dat je er meer controle over hebt. We verzekeren alle nieuwsbriefabonnees van het Rijksarchief dat enkel hun e-mailadres in onze databank zit. We gebruiken dit adres niet voor andere doeleinden en delen het ook niet met derden. Als je onze nieuwsbrief wil blijven ontvangen, moet je niets doen. Wil je je voorkeuren aanpassen of wil je je uitschrijven? Dat kan via de link onderaan elke nieuwsbrief, of via deze link.

Nieuwe parochieregisters online

Update van de parochieregisters! Er zijn duizenden nieuwe scans beschikbaar via onze zoekrobot, waaronder registers van Izegem, Menen, Meulebeke, Ronse, Tielt, Werken, Oudenaarde, Roeselare, Wervik, Herne, Sint-Pieters-Kapelle, Waimes, Zele, Herfelingen, Donceel, Angleur, Denderleeuw, Hergenrath, en Gent. Daarnaast werden alle foutmeldingen van de laatste twee jaar gecontroleerd en aangepast. Er zijn nu 27.803 registers of 5.705.858 pagina’s beschikbaar! De update van de burgerlijke stand is voorzien voor begin april. Blijf op de hoogte via de website of via Facebook.

Eind 2018 zullen de werken voor de uitbreiding van het depot van het Rijksarchief te Aarlen afgerond zijn. Op dat ogenblik zullen de collecties die worden bewaard in het Rijksarchief te Saint-Hubert naar Aarlen worden overgebracht. Om de verhuis zo goed mogelijk te kunnen voorbereiden, zal de leeszaal in Saint- Hubert vanaf 1 maart 2018 enkel nog op donderdag geopend zijn.

Vanaf midden maart 2018 wordt voor het aanvragen van documenten in onze leeszalen een nieuwe interface in gebruik genomen. De aanvraag wordt hiermee gebruiksvriendelijker en eenvoudiger. De vernieuwing kadert binnen de lancering van een nieuw archiefbeheersysteem.

Het Rijksarchief biedt via zijn online zoekrobotten gratis toegang tot miljoenen gedigitaliseerde archiefdocumenten: een rijk aanbod aan genealogische bronnen, maar ook archieven over de Eerste Wereldoorlog, 38.000 zegelafgietsels, historische kadasterplannen, … Even belangrijk is het om goed te beseffen wat nog niet online beschikbaar is. Wie enkel online zoekt in de meer dan 330 km archief die het Rijksarchief bewaart, mist een groot deel van de koek.

Het Rijksarchief neemt deel aan dé beurs voor de Waalse overheidssector

Op donderdag 8 en vrijdag 9 februari 2018 neemt het Rijksarchief deel aan het  “Salon des Mandataires” in Marche-en-Famenne, hét ontmoetingsmoment voor de Waalse overheidssector. Het Rijksarchief stelt er zijn knowhow voor i.v.m. het vrijwaren en valoriseren van lokaal archivalisch erfgoed, en meer bepaald de activiteiten die worden ontplooid in het kader van het project Archives locales de Wallonie. Lokale mandatarissen worden dus zeker verwacht aan stand 5B08! 

Luxemburgs gemeentearchief: meer dan 30 inventarissen gepubliceerd

De afgelopen jaren heeft het Rijksarchief te Aarlen de archieven van vóór 1977 van het merendeel van de gemeenten uit de provincie Luxemburg in huis gehaald. In het kader van het project ‘Lokaal archief Wallonië’ zijn deze gemeentearchieven nu ook op korte termijn ontsloten voor onderzoek. Enkele gemeenten die in de nieuwe reeks inventarissen aan bod komen, zijn Villers-la-Bonne-Eau, Sélange, Habergy, Wolkrange en Sohier.

In 2017 werd de 500e verjaardag van de protestantse Reformatie herdacht. Naar aanleiding hiervan hebben het Algemeen Rijksarchief en het Waals Erfgoedinstituut samen een boek uitgebracht over het protestants patrimonium in Wallonië. De publicatie is te koop vanaf 18 december 2017.

Het archief van Charles-Ferdinand Nothomb heeft een omvang van meer dan 400 strekkende meter. Het werd tussen 1975 en 2016 naar het Rijksarchief overgebracht en bevat voornamelijk beleidsdocumenten uit de periode 1960-2005. Verschillende stadia van de politieke loopbaan van Nothomb komen erin aan bod, terwijl een aantal persoonlijke dossiers licht werpen op de persoonlijkheid van de politicus. In het archief is ook briefwisseling terug te vinden en diverse stukken zoals bijvoorbeeld cursussen die Nothomb gaf aan de universiteit.

25/08/2017 - Archiefbeheer

Op de website van het Rijksarchief is een geactualiseerde versie van de selectielijst voor de archieven van de lokale politie beschikbaar. De vernieuwde selectielijst kwam tot stand dankzij de input en medewerking van tal van politiemedewerkers, en dankzij de gewaardeerde steun van de Vaste Commissie van de Lokale Politie, die ook instond voor de officiële goedkeuring ervan.

09/06/2017 - Archiefbeheer

Eind maart 2017 werd een wetswijziging goedgekeurd inzake de organisatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In de nieuwe wettekst zijn diverse bepalingen i.v.m. het archief van deze diensten opgenomen. Er wordt onder meer voorzien in een verlenging van de termijn waarin de Veiligheid van de Staat haar archief moet overbrengen naar het Rijksarchief, wat het Rijksarchief betreurt. Maar er zijn vanuit archiefperspectief ook positieve signalen op te vangen in dit dossier.

16/05/2017 - Digitalisering

Op 16 mei 2017 werd de onlinecollectie historische kadasterplannen en -documenten uit de eerste helft van de 19de eeuw gelanceerd in aanwezigheid van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid. De creatie van het ‘primitief’ (in de zin van ‘eerste’) kadaster in de eerste helft van de 19de eeuw ging gepaard met de opmaak van tienduizenden kaarten en van de ‘processen-verbaal van afpaling van gemeentegrenzen’. Dankzij een scanningsoperatie van Financiën staan al deze stukken nu online, via de zoekrobot van het Rijksarchief. Nieuwsgierig? Bekijk ons filmpje! Overtuigd? Duik online in de collectie (ca. 85.000 beelden)!

04/05/2017 - Divers

Begin 2017 werden binnen het BRAIN-programma van het federaal Wetenschapsbeleid zes nieuwe onderzoeksprojecten geselecteerd waarop het Rijksarchief intekende. In tijden van budgettaire krapte is dit bemoedigend nieuws. De deelname aan BRAIN-projecten is immers een van de weinige mogelijkheden voor het Rijksarchief om bijkomende middelen te verwerven voor de ontwikkeling van wetenschappelijke activiteiten. We zetten voor u de zes nieuwe onderzoeksprojecten op een rijtje.

Sinds 2010 hebben al meer dan 80 lokale besturen uit Wallonië zich aangesloten bij het project Lokaal archief Wallonië. Via ambulante archivarissen biedt het Rijksarchief gemeenten en OCMW’s hulp bij hun archiefbeheer en de almaar toenemende documentenflow waarmee ze worden geconfronteerd. 

Het Rijksarchief tekent present op het 'Salon des Mandataires'

Het Rijksarchief nam op donderdag 16 en vrijdag 17 februari 2017 deel aan het Salon des Mandataires in Marche-en-Famenne: een evenement voor lokale overheden uit het Waals Gewest. In het kader van het project 'Lokaal archief Wallonië' gaven rijksarchivarissen er advies over archiefbeheer aan de administratieve en politieke verantwoordelijken van lokale instellingen.

21/12/2016 - Archiefbeheer

Op 21 december 2016 is in het Belgisch Staatsblad een ministerieel besluit verschenen over de technische voorschriften en normen waaraan archieflokalen van de overheden en openbare instellingen opgesomd in art. 2 § 2, moeten voldoen. Voor het Rijksarchief is de publicatie van dit ministerieel besluit een nieuwe, belangrijke stap in de richting van een sluitend reglementair kader, dat tot doel heeft overheden tot een rationeel archiefbeleid aan te zetten en de duurzame bewaring van maatschappelijk relevante overheidsinformatie te waarborgen.

25/11/2016 - Digitalisering

In 1934 schonk de Nederlandse regering honderden kaarten en plattegronden aan ons land. De collectie bestond vooral uit de plannen van de fortificaties van Zuid-Nederlandse steden, van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 19de eeuw. Een 700-tal kaarten uit deze collectie zijn nu toegevoegd aan www.cartesius.be en dus online te bekijken.

Mededeling aan de bezoekers en partners van het Rijksarchief

Het Rijksarchief is zich ervan bewust dat de instelling een belangrijke rol vervult inzake de toegang tot  informatie en archieven. Reeds vele jaren werden aanzienlijke inspanningen geleverd om alle gebruikers een kwaliteitsvolle dienstverlening te bieden. Als gevolg van de daling van het budget en de inkrimping van het personeelsbestand en door de gewijzigde noden van het publiek, zal het Rijksarchief zich de komende maanden evenwel genoodzaakt zien om die dienstverlening op een andere manier in te vullen. De heroriëntatie zal de komende weken worden voorbereid. Verschillende opties liggen nog open, maar het is reeds duidelijk dat er gevolgen zullen zijn voor de openingstijden van de studiezalen. We informeren u zo snel mogelijk over de beslissingen die in dat verband zullen genomen worden.

Karel Velle
Algemeen Rijksarchivaris

04/10/2016 - Publicaties

U bent nieuwsgierig naar de geschiedenis van uw huis of van ander privévastgoed? In september 2016 verscheen een boek van Laurence Druez, werkleidster bij het Rijksarchief te Luik, dat onderzoekers die de geschiedenis van een woning willen achterhalen wegwijs maakt in de talloze bronnen die in dit verband worden bewaard, onder meer bij het Rijksarchief.

07/07/2016 - Digitalisering - Divers
Instructiefilmpje over de zoekrobotten van het Rijksarchief online!

Het Rijksarchief bewaart meer dan 315 kilometer archief. Jaarlijks komt daar, na selectie, meer dan 10 km bij. Hoe begin je te zoeken in die onvoorstelbare berg informatie? Hét werkinstrument om je op weg te helpen is de zoekwebsite http://search.arch.be. In deze instructievideo krijg je, na een korte voorstelling van het Rijksarchief, heel concrete tips over hoe je het maximale uit de zoekrobotten van het Rijksarchief kan halen.

 Klik hier om de instructievideo te bekijken via YouTube

06/07/2016
Gevangenisarchieven geven hun geheimen prijs

Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft zopas nr. 51 (juni-juli 2016) uitgebracht met allerhande nieuws over en van de 10 federale wetenschappelijke instellingen. Op blz. 4 vindt u een artikel over het gevangenisarchief dat in het Rijksarchief kan worden geraadpleegd. De inventarissen van de gevangenissen van Charleroi, Bergen, Verviers, Hoei, Dinant, enz. zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief .

Klik hier om Science Connection nr. 51 (juni-juli 2016) gratis te downloaden

Duizend Luxemburgse procesdossiers uit de 16de-18de eeuw zijn ontsloten voor onderzoek. Het gaat om archief van de Grote Raad van Mechelen, bewaard in het Algemeen Rijksarchief.

11/04/2016 - Digitalisering

België beschikt over een unieke reeks registers met bevolkingsstatistieken over de periode 1841-1976. Nergens in Europa zijn er zulke oude, gedetailleerde bevolkingscijfers beschikbaar. In 2001 kwamen de registers in het Rijksarchief terecht. Ze werden integraal gedigitaliseerd, ontsloten via een databank en zopas online gezet.

Het archief (1850-1876) van notaris Louis Calixte Urbin-Choffray uit Houffalize kan voortaan worden geraadpleegd in het Rijksarchief te Saint-Hubert. Het archiefbestand bevat enkel de minuten van de notaris, maar het Rijksarchief te Saint-Hubert bezit gelukkig kopieën van de repertoria. De repertoria en minuten van notaris Henri Louis Joseph Dayeneux, die van 1872 tot 1884 actief was in Durbuy, zijn eveneens ontsloten voor onderzoek.

25/02/2016 - Publicaties

Het Algemeen Rijksarchief heeft een repertorium heruitgegeven dat een overzicht biedt van alle parochies van de Oostenrijkse Nederlanden, de prinsdommen Luik en Stavelot-Malmédy, en het hertogdom Bouillon in 1787.

03/12/2015 - Digitalisering
Update van 1 miljoen pagina’s Burgerlijke Stand

* Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypen of jaren voor alle provincies.
* Verbetering van fouten in de beschrijvingen + toevoegen van ontbrekende pagina’s.
* Terbeschikkingstelling van de jaren 1914 en 1915.

Enkele steden/gemeenten die ofwel volledig nieuw beschikbaar zijn of waar er nieuwe aktetypen of jaren bij komen:
* Vlaanderen: Boutersem, Erembodegem, Hamme, Kemmel, Lochristi, Mechelen, Moelingen,Tollembeek, Waregem, Zelzate,…
* Brussel: Brussel, Etterbeek, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde,…
* Wallonië : Ath, Cheratte, Froidmont, Izier, Landenne, Luik, Namen, Neufvilles, Ramelot, Tubeke,…

Veel succes met de opzoekingen in http://search.arch.be!

Het Rijksarchief te Aarlen heeft de voorbije jaren het archief verworven van de meeste Luxemburgse gemeenten voor wat betreft de periode vóór 1977. Tot nog toe verschenen al 20 inventarissen met betrekking tot dit Luxemburgs gemeentearchief. In september en oktober 2015 kwamen daar nog de inventarissen bij van het archief van de gemeenten Chassepierre, Bonnert, Ebly, Mellier en Tintigny.

In de abdij van Orval loopt van 5 september tot 8 november 2015 een archief- en handschriftententoonstelling waaraan het Rijksarchief te Aarlen meewerkte. Daarnaast werd op 12 september 2015 tijdens de studiedag "Aurea vallis : archives et manuscrits des origines à la fin de l'Ancien Régime" de inventaris voorgesteld van het Orval-archief dat in het Rijksarchief te Aarlen wordt bewaard.

06/08/2015 - Publicaties

Huizenonderzoek wint almaar aan populariteit, niet alleen bij architectuurhistorici, ook bij wie een sterke band heeft met zijn of haar eigen woning. Wie dit onderzoeksterrein wil verkennen, kan terecht bij het Rijksarchief, dat hierover talloze bronnen bewaart. Opzoekingen in dit soort bronnenmateriaal vergen evenwel een flinke dosis geduld. Hierbij een korte leidraad...

Het archief van de Grote Raad voor de Nederlanden te Mechelen bevindt zich al meer dan 150 jaar in de magazijnen van het Algemeen Rijksarchief. Het overgrote deel van het bestand bestaat uit procesdossiers. In deze inventaris worden de eerste 500 nummers uit de provincie Luxemburg beschreven (1589-1782).

09/06/2015 - Inventarisatie - Aanwinsten

De medewerkers van het project SATURN hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan?

Blokken in het Rijksarchief?

Juni betekent… examens. Op zoek naar een rustige plek om samen met anderen te studeren? Wees welkom in één van onze volgende leeszalen in Brussel (Algemeen Rijksarchief, Rijksarchief te Brussel), Vlaanderen (Antwerpen-Beveren, Brugge, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven) of Wallonië (Aarlen, Bergen, Louvain-la-Neuve, Luik, Namen). Studenten betalen voor een jaarkaart € 10,00, maar krijgen daarvoor de luxe van een studiezaal, waar een sfeer van historisch onderzoek hangt!

SATURN & MONETA: nieuws over onze bestaande en nieuwe archiefprojecten met betrekking tot de FOD Financiën

De projectmedewerkers van SATURN – de ‘archiefploegen Financiën’ – hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan? We geven u enkele onderzoektips. Om naast de specifieke inventarissen ook een algemeen overzicht te kunnen bieden van het archief van de centrale diensten van de FOD Financiën, wordt sinds april 2015 aan een archiefgids, getiteld MONETA, gewerkt.

  MONETA: een archiefgids over de archieven van de FOD Financiën
  SATURN: onderzoektips voor hypotheekarchief

Het Rijksarchief heeft een overeenkomst afgesloten met de Archeologische Dienst van Wallonië. De doelstelling is om archeologen die actief zijn op de sites van Liernu, Chièvres, Dinant en Namen relevante (ancien régime) bronnen en wetenschappelijke expertise aan te reiken vanuit het Rijksarchief.

27/03/2015 - Archiefbeheer - Aanwinsten

Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. De regionale verschillen in frequentie en omvang van kerkelijke aanwinsten zijn aanzienlijk, maar het fenomeen is in heel België merkbaar. In samenspraak met de bisdommen, en met de hulp van vele vrijwilligers, werkt het Rijksarchief mee aan lange termijn oplossingen. Een blik op het bisdom Gent leert dat dit tot mooie resultaten kan leiden.

19/02/2015 - Divers
Procesdossiers en de Bibliografie van de Geschiedenis van België in 'Science Connection'

Het Rijksarchief bewaart vele honderden meters procesdossiers, verspreid over zijn verschillende vestigingen in België. Ontsluiting en valorisatie van dit interessante bronnenmateriaal heeft sinds kort een nieuwe adem gevonden, die wordt toegelicht in het laatste nummer van Science Connection (p. 28 t/m 30). En ook de Bibliografie van de Geschiedenis van België, sinds 2012 gerealiseerd binnen het Rijksarchief, komt aan bod, op p. 20 t/m 23.

Luxemburgse archieven: de inventarissen van de gemeentearchieven van Anlier en Noville zijn verschenen

De voorbije jaren heeft het Rijksarchief te Aarlen archief van vóór 1977 verworven van heel wat Luxemburgse gemeenten. De inventarissen van het  archief van Neufchâteau, Habay-la-Neuve, Meix-le-Tige, Ethe, Longvilly, Straimont, Bellefontaine, Tournay, Châtillon, Wardin, Gérouville, FontenoilleSaint-LégerBuzenol, Herbeumont, Chanternelle verschenen tussen 2012 en 2015. Recent kwamen daar nog de inventarissen van de gemeentearchieven van Anlier en Noville bij. Deze archieven zijn raadpleegbaar in de leeszaal van het Rijksarchief te Aarlen, uitgezonderd de archiefdocumenten die persoonlijke gegevens bevatten en bijgevolg onder de wettelijke bepalingen met betrekking tot de bescherming van de persoonlijke levenssfeer vallen.

De inventarissen kunnen gratis worden gedownload via de webshop. In brochurevorm zijn ze te koop in het Rijksarchief te Aarlen, in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief in Brussel of via publicat@arch.be.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd grote schade aangericht aan privébezittingen, waarvoor nadien schadevergoeding kon worden aangevraagd. Het Rijksarchief bewaart honderdduizenden van dergelijke ‘oorlogsschadedossiers'. De dossiers bevatten een schat aan unieke en gediversifieerde informatie, die ongetwijfeld talrijke onderzoekers – zowel vakspecialisten als het grote publiek – van waarde kan zijn.

Om het grote publiek een aanlokkelijk overzicht van het archivalisch patrimonium rond de Eerste Wereldoorlog voor te schotelen, heeft het Rijksarchief een nieuwe website op touw gezet: http://14-18-wallonie.arch.be. U vindt er een uitgebreide waaier van documenten terug: brieven, affiches, foto's, notulen, enz.

04/03/2014 - Divers

Op 27 januari 2014 trad het Koninklijk besluit in werking dat een wijziging inhoudt van de regels rond raadpleging van de bevolkings- en vreemdelingenregisters.

Wat verandert er voor u als lezer/klant/partner van het Rijksarchief?

Het Rijksarchief publiceerde in 2012 een dossier met praktische raadgevingen voor het beheer van de archieven van kerkfabrieken en van parochies in Wallonië. Kerkfabrieken zijn openbare instellingen en de documenten die ze aanmaken en bewaren vallen onder het toezicht van het Rijksarchief (archiefwet van 24 juni 1955, gewijzigd door de wet van 6 mei 2009 en aangevuld door de koninklijke besluiten van 18 augustus 2009). Parochies daarentegen zijn privéorganisaties die hun archief aan het Rijksarchief kunnen schenken of in bewaring geven.

Publicatie over Luxemburgse zegels

In november 2011 verscheen een publicatie over Luxemburgse zegels van de hand van René Laurent, voormalig afdelingshoofd van het Algemeen Rijksarchief. De publicatie is te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief.

René LAURENT, Sceaux de chartriers luxembourgeois (1079-1789), Reeks Studia 130, Publicatienummer 5020, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2011, € 30,00  (+ eventuele verzendingskosten). De publicatie bevat 250 pagina’s en 300 illustraties.

26/09/2009 - Aanwinsten - Aarlen

In de loop van oktober 2008 signaleerden verschillende bezoekers van het Rijksarchief te Aarlen dat een register van briefwisseling van de Administratie van registratie en domeinen van de provincie Luxemburg te koop werd aangeboden op eBay.

16/09/2009 - Aanwinsten - Saint-Hubert - Aarlen

In 2009 kregen de Rijksarchieven van Aarlen en Saint-Hubert te horen dat vier onbekende registers afkomstig van de rechtbank van Anloy (kanton Saint-Hubert), te koop werden aangeboden op eBay-Frankrijk. Quasi de volledige gerechtelijke activiteit die de grensrechtbank in de 18de eeuw ontplooide, kwam erin aan bod.

31/07/2009 - Aanwinsten - Aarlen

Op 14 juli 2009 ondertekende Felicien Calay een verklaring van schenking voor het geheel van zijn bedrijfsarchief aan het Rijksarchief te Aarlen. Blikvangers van de onderneming zijn het Memorial de Mardasson in Bastenaken, de dam van Nisramont, de gemeenteschool in Houffalize en om en bij de 80 bruggen.

Het Rijksarchief te Aarlen werd opgericht bij Koninklijk Besluit van 15 november 1849. Sinds 1980 bevindt het Rijksarchief zich in het “tentoonstellingspark”. In 2019 werd het gebouw uitgebreid en werd de opslagcapaciteit op 40 strekkende kilometer gebracht.  

Luxemburg heeft in de loop der eeuwen een aantal territoriale evoluties gekend. Zowel in 1659 (Vrede van de Pyreneeën) als in 1815 (Congres van Wenen) en in 1839 (Verdrag van Londen) moest Luxemburg een deel van zijn grondgebied afstaan. In 1839 werden het Waalse gedeelte en de regio Aarlen aangehecht bij België. Het archief werd tussen beide landen verdeeld en de documenten die betrekking hadden op plaatsen die tot België waren gaan behoren, werden overgebracht naar Aarlen.

Het Rijksarchief te Aarlen werd opgericht bij Koninklijk Besluit van 15 november 1849. Het overgebrachte archief werd opgeslagen op de zolders van het provinciebestuur en in de woning van gouverneur Steenhault (rue de Luxembourg). In 1850 werden de Belgische bestanden op de bovenste verdieping van het nieuwe Provinciehuis verzameld.  Tien jaar later ging de bouw van een nieuwe archiefbewaarplaats aan de place Léopold van start, waar het Rijksarchief Aarlen tot 1963 zou blijven.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kon het Rijksarchief voorkomen dat de Duitse troepen het archief leegroofden. Niettemin werden in 1985 in Beieren documenten teruggevonden die door een Duitse soldaat waren ontvreemd uit het archiefdepot van Aarlen. In 1931-1932 volgde een grondige uitbreiding en renovatie van het depot.

In 1931-1932 werd het gebouw naast het provinciehuis waar de collecties bewaard werden in westelijke richting uitgebreid. Er werden nieuwe zalen ingericht en de gevel kreeg vierentwintig ramen.

In juni 1944 moest het Rijksarchief te Aarlen door omstandigheden worden geëvacueerd. De archiefbestanden werden overgebracht naar het domein Fourneau David in Châtillon (Saint-Léger) en de bibliotheek kwam terecht op de zolders van het archeologisch museum. Op 15 november 1945 keerde het Rijksarchief te Aarlen terug naar zijn vroegere locatie. Door de aangroei van de bestanden en een stijging van het leeszaalbezoek werd het plaatsgebrek steeds nijpender.

In 1960 verkreeg algemeen rijksarchivaris Etienne Sabbe dat in Saint-Hubert een “hulpdepot” werd opgericht. Hij wilde op deze manier verscheidene vestigingen van het Rijksarchief ontlasten van de toevloed aan documenten die werd veroorzaakt door het in voege treden van de archiefwet van 24 juni 1955. Het abtenpaleis van Saint-Hubert, dat heel wat ruimte bood, stond sinds 1956 leeg, toen de gevangenis er werd opgeheven. Er werd een akkoord ondertekend met het Provinciaal Cultureel Centrum van Luxemburg (een vzw die nadien werd geïntegreerd in het provinciebestuur om het cultureel leven in het noorden van de provincie te promoten) om de gebouwen over te nemen. Het archief van het arrondissement Marche en het kanton Saint-Hubert werd overgebracht van Aarlen naar Saint-Hubert, waar een ambtenaar van het Rijksarchief ter plaatse toezicht uitoefende op de collecties. 

In Aarlen intussen liet de gouverneur in 1963 het Rijkarchief verhuizen van een bijgebouw van het Provinciepaleis naar een kostschool in Guirsch, enkele kilometers ten zuidoosten van Aarlen. De leeszaal werd ondergebracht in een voormalige tandartspraktijk nabij het station van Aarlen. Die ongemakkelijke situatie bleef bestaan tot in maart 1980, toen vleugel A van het huidige gebouw van het Rijksarchief te Aarlen – opgetrokken door de Regie der Gebouwen - de deuren opende voor het publiek na drie maanden verhuis. De architecten van het gebouw waar het Rijksarchief te Aarlen vandaag gevestigd is, hadden destijds reeds een mogelijke uitbreiding voorzien. Op elke verdieping is een gang aanwezig die kan verbonden worden met een toekomstige uitbreiding van het gebouw. Er is voldoende capaciteit om de grondoppervlakte te verdriedubbelen.

Het Rijksarchief te Saint-Hubert werd geopend in 1962 en diende tot 2019 zowel om andere Rijksarchieven te ontlasten, als voor de bewaring van het archief van het arrondissement Marche en het kanton Saint-Hubert. Aan het eind van de jaren 1980 stootte het depot van Saint-Hubert echter op de grenzen van zijn capaciteit. De opeenvolgende verantwoordelijken van het Rijksarchief te Saint-Hubert zochten en vonden oplossingen voor uitbreiding. Maar ze werden daarin beperkt door de uitzonderlijke erfgoedwaarde van het gebouw en de moeilijkheid om het te laten beantwoorden aan de huidige logistieke vereisten voor de opslag van archief. Aan het begin van de 21e eeuw werden de Rijksarchieven in andere provincies overigens geleidelijk aan uitgerust met gebouwen die het archief dat zich in Saint-Hubert bevond gemakkelijk zouden kunnen opvangen.

Eind 2012 werd een project voor uitbreiding van het Rijksarchief te Aarlen gelanceerd. Enkele jaren later gingen de werken van start, met als bouwheer de Regie der Gebouwen en als aannemersbedrijf de firma Franki.

Een betere publiekswerking en een efficiëntere inzet van de budgettaire middelen waren niet verenigbaar met het behoud van twee rijksarchiefdiensten in de provincie Luxemburg, aangezien het personeel verspreid werd over twee vestigingen, om nog maar te zwijgen van de uitbatingskosten van de gebouwen – voornamelijk inzake energie – die te hoog bleven in verhouding tot de opslagcapaciteit. De nieuwe vleugel van het Rijksarchief te Aarlen wordt uitgerust met zonnepanelen en een verwarmings- en ventilatiesysteem op basis van aardwarmte. De oude vleugel wordt volledig asbestvrij gemaakt en geïsoleerd. De nieuwe leeszaal in vleugel B ging op 2 juli 2019 open voor het publiek.  

Leeswijzer

Hannick P., Archives de l'État à Arlon, in : Les Archives de l'État en Belgique. Historique de l'institution et répertoire bio-bibliographique des archivistes, o.l.v.. H. Coppens en R. Laurent, Brussel, 1996, p.163-169. Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën. Miscelanea archivistica. Studia, 150.

Het Rijksarchief te Aarlen bewaart archief van provinciale, federale en lokale instellingen en van particulieren gevestigd in de Luxemburg.

Voor archief uit de periode vóór 1830 zijn echter uitzonderingen op deze regel. Na de Revolutie van september 1830 werd de provincie Luxemburg – zoals overigens ook Limburg – gekenmerkt door een eerder ongewone toestand: de hoofdplaatsen van deze provincies, die van 1814 tot 1830 afhingen van het Koninkrijk der Nederlanden, bleven onder Nederlandse controle terwijl een groot deel van de steden en dorpen werden bestuurd door de Belgische regering. Het Verdrag van Londen van 19 april 1839 bezegelde de vrede tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het jonge België en legde de grenzen tussen beide landen vast. Daardoor verloren de provincies Luxemburg en Limburg een groot deel van hun grondgebied van 1814 evenals hun oude hoofdsteden Luxemburg en Maastricht, waar het overgrote deel van het archief bewaard werd.     

Wat bewaart het Rijksarchief te Aarlen?

  • Provinciaal, regionaal en lokaal overheidsarchief uit het ancien régime:
    • Centrale instellingen van de oude provincies: Raad van Luxemburg (1124-1795, gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg) ; Staten van Luxemburg en van het graafschap Chiny (gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg) ; Hooggerechtshof van Bouillon (1533-1794) ; kadaster van 1766 en ‘Commission de charges publiques’ (gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg).
    • Regionale instellingen: provoostambt, baljuwschap, kasselrij, boswachterschap.
    • Lokale instellingen: lagere rechtscolleges (15de – 18de eeuw).
       
  • Archief van overheidsinstellingen uit de hedendaagse periode (sinds 1795):
    • Rechtscolleges: Assisenhof van Luxemburg, zaken i.v.m. 1914-1918, 1919-1929 ; Criminele en burgerlijke rechtbank van het ‘département des Forêts’ te Luxemburg (jaar IV - jaar VIII, gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg) ; Correctionele politierechtbank van Luxemburg (jaar IV - jaar VIII, gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg) ; Rechtbank van Eerste Aanleg en Parket van Aarlen; Rechtbank van Eerste Aanleg en Parket van Neufchâteau ; Jeugdrechtbanken van Aarlen, Marche-en-Famenne en Neufchâteau ; Handelsregister van Marche-en-Famenne en Neufchâteau ; Vredegerechten en politierechtbanken van Aarlen, Erezée, Bastenaken, Durbuy, Étalle, Fauvillers, Houffalize, la-Roche-en Ardenne, Nassogne, Neufchâteau, Saint-Hubert, Sibret, Vielsalm, Virton, Messancy, Wellin,enz.; rechtbanken voor oorlogsschade van Aarlen, Marche-en-Famenne, en Neufchâteau, enz.
    • Gedecentraliseerde overheidsdiensten: Inspectie van Waters & Bossen van Bouillon, la-Roche-en-Ardenne, Neufchâteau, Aarlen, enz.; Kamer van ambachten en neringen van de provincie Luxemburg (1929-1985); Hypotheekbewaring van Aarlen, Marche-en-Famenne  en Neufchâteau; registratiekantoren van Aarlen, Neufchâteau, Messancy, Bastenaken, enz.; directie van het kadaster van Luxemburg ; Hoofdinspectie van het basisonderwijs van Aarlen, 1847-1966; handelskamer van Aarlen (1860-1875) ; gevangenis van Aarlen (1831-1953), van Marche-en-Famenne (1816-1947) en van Neufchâteau (1876-1935), enz.
    • Provinciale en arrondissementsbesturen: bestuur van het ‘département des Forêts’ (1795-1815, gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg); bestuur van het Groothertogdom Luxemburg (1814-1830, gedeeltelijk bewaard in het Nationaal Archief van het Groothertogdom Luxemburg) ; provinciebestuur van Luxemburg (1830 tot heden), arrondissementscommisariaat van Marche-en-Famenne (1795-1989), enz.
    • Lokale besturen: archief van steden en gemeenten, waaronder Aarlen, Aubange, Bastenaken, Bertrix, Étalle, Florenville, Habay-la-Neuve, Herbeumont, Léglise, Libramont, Marche-en-Famenne, Messancy, Musson, Nassogne, Neufchâteau, Rendeux, Saint-Hubert, Saint-Léger, Meix-devant-Virton, Paliseul, Tintigny (met inbegrip van het archief van de gemeenten vóór de fusies); OCMW’s van Aarlen, Marche-en-Famenne, Neufchâteau, enz.; kerkfabrieken van Aarlen, Arville, Châtillon, Habay-la-Neuve, Harre, Rulles, Saint-Léger, enz.
       
  • Archief van kerkelijke instellingen uit het ancien régime: abdij van Orval, abdij van Saint-Hubert, abdij van Onze-Lieve-Vrouw van Clairefontaine, Karmelieten van Aarlen, Karmelietessen van Marche-en-Famenne,  priorij van de Orde van het Heilig Kruis te Virton, priorij van de Kanunnikessen van het Heilig Graf te Bouillon, priorij van Val-des-Écoliers te Houffalize, priorij van de jezuïeten te Muno en Chiny, kapelanijen, enz.
     
  • Een honderdtal bestanden met parochiearchief (zowel ancien régime als hedendaags).
     
  • Notariaatsarchief van de provincie Luxemburg.
     
  • Privaatrechtelijk archief;(13e-21e eeuw):
    • Archief van ondernemingen en verenigingen: leisteengroeve Donner te Martelange, staalfabriek van Athus, bank Berger te Aarlen, Hôtel du Nord te Aarlen, provinciaal comité van het Rode Kruis, Nationaal Hulp- en Voedingscomité van Luxemburg, Klokkengieterij Causard-Slegers te Tellin, plateelfabriek van Aarlen, enz.
    • Archief van personen, families en kastelen: kasteel van Mirwart, Waalse bezittingen van de prinsen van Loewenstein en Stolberg, heerlijkheid Rachamps, familie Poncelet te Offagne (Neufchâteau), familie Geubel en Labeville, familie Lamotte-Lamouline te Bertrix, kasteel van Losange, kasteel van Guirsch, kasteel van Sainte-Ode, kasteel van Tavigny, kasteel van My, archief van Charles-Ferdinand Nothomb, archief van Antoine Schinkus, archief Paul Reuter, archief Jean-Lucien Hollenfeltz, archief Maurice Brasseur, archief Joseph Michel, enz.
       
  • Genealogische en heraldische bronnen:
    • Parochieregisters (16de eeuw - 1796) en registers van de burgerlijke stand (1796-1910) op microfilm, en online (voor 1890-1910).
    • Bevolkingsregisters van de huidige gemeenten (met inbegrip van de registers van de gemeenten vóór de fusies) Aarlen, Bastenaken, Étalle, Florenville, Habay-la-Neuve, Herbeumont, Léglise, Marche-en-Famenne, enz.
       
  • Collecties kaarten en plattegronden.
     
  • Collectie affiches (19de – 20e eeuw).
     
  • Beeldmateriaal en zegels.
     
  • Een wetenschappelijke en administratieve bibliotheek evenals drukwerk en gedrukte archieven

 

Archieftoegangen

Raadpleeg inventarissen en andere archieftoegangen via onze zoekrobot en onze Webshop.

Nuttige links

Provinciaal, regionaal en lokaal overheidsarchief uit het ancien régime

Kerkelijk archief

Hedendaagse overheidsinstellingen

Notarissen

Gemeenten

OCMW’s

Privaatrechtelijk archief

Parochies

Diensthoofd: Vincent Pirlot.

Archivarissen: François Moreau, Julie Chardome.

Onthaal, leeszaal, magazijnbeheer en onderhoud: Bernadette Bauvir, Jonathan Descy, Michaël Iwanyk, Stéphane Krier, Christelle Talbot. 

Het Rijksarchief te Aarlen bevindt zich aan de weg die Aarlen met Virton verbindt, op zo’n 10 minuten wandelen van het station.

Per trein: Ga bij het verlaten van het station naar links tot aan de Place des Fusillés. Neem vervolgens de eerste straat naar links (rue Zénobe Gramme) en volg deze tot aan de rotonde. Daar gaat u naar rechts, in de richting van de warenhuizen Aldi en Colruyt. Neem vervolgens de eerste straat naar links, ga voorbij het containerpark en ga opnieuw naar links. Het gebouw van het Rijksarchief bevindt zich aan het einde van de straat.

Te voet: Bij het verlaten van het station van Aarlen, ga naar links tot aan de Place des Fusillés. Neem vervolgens de eerste straat links (rue Zénobe Gramme) tot aan de retonde en ga daar naar rechts (richting Aldi en Colruyt). Neem vervolgens de eerste straat links, ga voorbij het containerpark en sla links af. Het gebouw van het Rijksarchief bevindt zich beneden aan de straat. De hoofdingang werd verplaatst naar de achterzijde van het gebouw.

Met de bus: stadslijn 26 van de TEC rijdt naar het Parc des Expositions (Maison de la culture).

Met de wagen: Neem op de autoweg E411 de afrit Aarlen-Stockem. Sla linksaf en rijd tot het verkeerslicht. Sla rechtsaf en neem vervolgens de eerste straat rechts, rue de l’Hydrion (u rijdt voorbij een handelscentrum en een sportcentrum). Neem de eerste straat rechts en draai opnieuw rechts in: u bent nu aan het parc des Expositions. Het gebouw van het Rijksarchief bevindt zich aan het einde van de straat.

Indien u Aarlen binnenrijdt via de N4 volgt u aan de rotonde de richting “centre”. Neem de rue de Bastogne tot aan de square Astrid (aan uw rechterzijde passeert u het gerechtshof). Rijd rechtdoor in de rue Léon Castilhon en sla op de rotonde rechtsaf (derde uitrit) en volg de rue Zénobe Gramme tot het kruispunt. Hier slaat u opnieuw rechtsaf (naar de warenhuizen Aldi en Colruyt). Neem vervolgens de eerste straat naar links, rijd voorbij het containerpark en sla opnieuw linksaf. Het gebouw van het Rijksarchief bevindt zich aan het einde van de straat.

Toegang voor personen met beperkte mobiliteit (PBM): Het Rijksarchief verbindt zich ertoe de toegang tot al zijn leeszalen en andere openbare ruimtes te garanderen voor alle gebruikers. In dit kader werden de voorbije jaren reeds aanpassingen aan de gebouwen uitgevoerd zoals aangepaste toiletten voor personen met beperkte mobiliteit, de beschikbaarheid van oprijplaten voor rolstoelen, etc. Hebt u concrete vragen rond de toegang tot het Rijksarchief te Aarlen? Contacteer ons via telefoon (+32 (0)63 22 06 13) of e-mail.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement