Het Rijksarchief zet al meer dan tien jaar in op digitale bewaring. Onze betrokkenheid bij een van de belangrijkste uitdagingen voor de 21e-eeuwse archiefsector blijkt zowel uit eigen ontwikkelingstrajecten als uit talrijke nationale en internationale samenwerkingsverbanden rond digitale bewaring waaraan het Rijksarchief deelneemt. Naar aanleiding van World Digital Preservation Day op 29 november 2018 hebben we onze lopende projecten rond digitale bewaring op een rijtje gezet.
In het kader van de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van de Groote Oorlog kan je elke dag van november 2018 op de Facebook-pagina van het Rijksarchief kennismaken met een van de aspecten van dit gruwelijke conflict. Het Rijksarchief bewaart in zijn verschillende vestigingen talrijke archiefbestanden over de Eerste Wereldoorlog.
Sinds 2018 zijn circa 240.000 individuele dossiers – goed voor 650 strekkende meter archief – over de burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog raadpleegbaar in het Algemeen Rijksarchief. Ze vormen een onuitputtelijke bron van onderzoek en werpen ligt op de strijd voor erkenning die duizenden Belgen na de oorlog hebben gevoerd.
Iedereen is wel bekend met de 404 HTTP response code, die aangeeft dat de webpagina die je had opgevraagd niet meer beschikbaar is. Dit is op zijn minst frustrerend, maar duidt ook op een onderliggend probleem: dagelijks gaat veel interessante informatie op het web verloren. Het Rijksarchief en de andere partners binnen het onderzoeksproject PROMISE buigen zich over deze problematiek. Het project werkt een federale strategie uit voor het archiveren van het Belgisch web.
De EAG (European Archives Group) heeft richtlijnen uitgewerkt voor de implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in archiefdiensten. De richtlijnen geven basisinformatie en praktisch advies over de uitdagingen waarmee archivarissen geconfronteerd worden bij de toepassing van de AVG in de archiefsector. De richtlijnen zijn bestemd voor alle overheids- of privéorganisaties die archief bewaren: nationale/rijksarchieven, regionale en gemeentearchieven, musea, bibliotheken, stichtingen, … Het gaat om een work in progress, dat kan worden verbeterd en uitgebreid in functie van feedback vanuit de archiefsector. Momenteel zijn de richtlijnen enkel beschikbaar in het Engels. Het is de bedoeling om in de loop van 2019 ook versies in onder meer het Nederlands, Frans en Duits ter beschikking te stellen.
Via de zoekrobot van het Rijksarchief kan je meer dan 6.000 foto's over de Eerste Wereldoorlog raadplegen. Alle aspecten van 'de Groote Oorlog' komen erin aan bod: de invasie, de militaire operaties aan het IJzerfront, de Belgische regering in Sainte-Adresse, de collaboratie- en weerstandsnetwerken, de bevrijding, de overwinningsceremonies en de eerbetuigingen aan de oorlogsmartelaren,… De inventaris waarin alle beschrijvingen van deze foto's zijn opgenomen – en die maar liefst 602 bladzijden telt! – , is nu ook verschenen.
Het Rijksarchief bewaart een enorme collectie kaarten en plattegronden, waarvan sommige meer dan 500 jaar oud zijn. Meer dan 112.000 exemplaren werden reeds gedigitaliseerd, en ruim 78.000 daarvan kunnen digitaal geraadpleegd worden in de leeszalen van het Rijksarchief. Via Cartesius zijn ca. 32.000 kaarten bovendien online toegankelijk.
Om de selectie en overbrenging van overheidsarchieven naar het Rijksarchief in goede banen te leiden, stelt de instelling archiefselectielijsten op. Tot voor kort moesten de selectielijsten op de website van het Rijksarchief opgezocht worden in tabellen, maar deze tabellen hebben nu plaats gemaakt voor een handig zoekscherm. De nieuwe zoekfunctie is in de eerste plaats ontwikkeld met het oog op een betere dienstverlening naar ambtenaren en archiefvormers toe, maar betekent ook efficiëntiewinst voor het Rijksarchief zelf.
Aan het eind van de 13e en tijdens de eerste helft van de 14e eeuw braken overal in Europa grote, vaak stedelijke revoltes uit, waarvan de aanstokers aandrongen op “betere” machtsverhoudingen. De toestand werd nog erger toen de spanningen ten top werden gedreven door de hongersnood van 1315-1317, die aan 10 tot 15% van de Noord-Europese bevolking het leven kostte. In De Vrede van Fexhe (1316) en de opstanden in het Prinsbisdom Luik en de Zuidelijke Nederlanden, de 5e uitgave in onze reeks Studies in Belgian History, wordt dit klimaat van rebellie vakkundig gefileerd en geduid.
Sinds 25 mei 2018 is de ‘Algemene Verordening Gegevensbescherming’, beter bekend als de ‘GDPR’, in de Europese Unie van kracht, dus ook in België. Wat verandert er concreet voor het Rijksarchief en voor jou als gebruiker?
