In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.
In 1945 werd een statuut van gewapend weerstander ingesteld om eer te betuigen aan wie de wapens had opgenomen tegen de bezetter. Vanaf 1946 werden deze dossiers beheerd door de diensten van het ministerie van Defensie. 75 jaar einde van de Tweede Wereldoorlog vormde een mooie aanleiding om ze over te brengen naar het Algemeen Rijksarchief. Daar zijn ze intussen raadpleegbaar in de leeszaal.
Het jaar 2017 was een mijlpaal in de geschiedenis van de Koninklijke Munt van België. De instelling stopte dat jaar met het slaan van muntstukken en medailles, een taak die werd overgenomen door de privésector. Het begin van dit nieuwe hoofdstuk voor de Koninklijke Munt van België ging ook gepaard met een interventie van de archivarissen van het SATURN-project: op basis van een volledige archiefselectielijst selecteerden en inventariseerden ze meer dan 120 meter archief over de geschiedenis van de Koninklijke Munt. Met de publicatie van het resultaat van dit werk is het archief nu ook ontsloten voor onderzoek.
Drieënzestig steden van het voormalige graafschap Vlaanderen zijn vertegenwoordigd in dit repertorium, dat de types zegels beschrijft die tijdens de middeleeuwen werden gebruikt om diplomatieke documenten te bekrachtigen. De presentatie van de zegels per stad en per gebruiksperiode laat zien of steden wijzigingen aanbrachten in hun zegelafbeelding en zo ja, welke. Ook de context waarin de steden opereerden, wordt geduid. Die wordt immers weerspiegeld in de keuze van de beeldcomposities.
- Parochieregisters:
- 28.242 gedigitaliseerde registers
- 5.836.454 pagina’s online
- Parochieregisters toegevoegd van o.a. Aarschot, Vierves, Oostnieuwkerke, Beaumont, Leugnies, Solre-Saint- Géry, Masnuy-Saint-Jean,
Écaussinnes-Lalaing, Bazel,…
- Verbetering van fouten in de beschrijvingen of toevoeging van ontbrekende pagina’s
- Burgerlijke stand:
- 29.384 gedigitaliseerde microfilms (meerdere registers per microfilm) en originele registers
- 30.606.154 pagina’s online
- Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypes en jaren (inclusief 1920)
- Verbetering van fouten in de beschrijvingen of toevoeging van ontbrekende pagina’s
100 jaar Eerste Wereldoorlog zorgde de voorbije jaren binnen het Algemeen Rijksarchief voor een boost wat betreft de digitalisering en het online zetten van foto’s, affiches, tekeningen en medailles met betrekking tot de Grote Oorlog. Maar ook op andere iconografische collecties werd intussen ingezet. Ontdek het uiterst gevarieerde nieuwe aanbod van 3.500 beelden!
Geconfronteerd met de dreiging van de Koude Oorlog richtte de Belgische overheid in 1952 een dienst op die belast werd met de voorbereiding van de bescherming van het nationaal patrimonium. Deze dienst moest onder meer plannen van ‘opmerkelijke gebouwen’ verzamelen, in functie van een eventuele heropbouw. Na een lang verblijf in de kelders van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis werd de verzameling van ruim 2.000 plannen in 2017 overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief, waar ze beschreven en gescand werd. En nu is deze opmerkelijke verzameling ook online raadpleegbaar.
Het Rijksarchief moest in 2019 helaas afscheid nemen van enkele ex-collega’s die bijzonder veel betekend hebben voor de instelling. Een postuum eerbetoon aan Jocelyne Puraye, Chantal Vancoppenolle en Rudi Willockx.
Net zoals de voorbije jaren nam het Rijksarchief in 2019 deel aan diverse Europese initiatieven en evenementen: niet enkel om de Belgische archiefsector te vertegenwoordigen, maar ook om best practices van andere Europese archiefinstellingen mee te nemen in de uitbouw van het Belgisch archiefbeleid en -beheer.
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek is van essentieel belang voor vooruitgang en innovatieve ontwikkeling. Toch renderen geïnvesteerde middelen vaak onvoldoende, omdat onderzoeksgegevens binnen een te beperkte kring verspreid worden en/of het bestaan ervan niet gedocumenteerd is. Een Open Data-politiek waarbij onderzoeksgegevens publiek ter beschikking worden gesteld, verhoogt niet enkel het financiële rendement, maar zorgt ook voor een tot nog toe ongekende boost van het wetenschappelijk onderzoek. Uiteraard brengt het publiceren van deze data risico’s met zich mee. Daarom is er nood aan een kwalitatief en regulerend kader dat een brede juridische bescherming biedt.
