Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Rijksarchief te Eupen

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Contact:

Kaperberg 2-4
4700 Eupen
  Hoe te bereiken ?

T : +32 (0)87 55 43 77
F : /
staatsarchiv.eupen@arch.be

Openingsuren:

  Bekijk hier alle sluitingsdagen

Rijksarchief Eupen tijdens de week van 8 tot 12 april gesloten wegens bestandscontrole

Tijdens de week van 8 tot 12 april 2024 is het Rijksarchief Eupen gesloten wegens bestandscontrole. Tijdens bestandscontroles worden onze archiefmagazijnen systematisch gecontroleerd om na te gaan of er in het afgelopen jaar geen lacunes ontstaan zijn in de diverse bestanden. 

05/02/2024

Op maandag 5 februari nam het Rijksarchief tijdens een feestelijke academische zitting na ruim 18 jaar afscheid van Karel Velle als Algemeen Rijksarchivaris. Zowel het personeel van alle Rijksarchiefvestigingen als tal van vertegenwoordigers van het Federaal Wetenschapsbeleid en van partnerinstellingen uit binnen- en buitenland, vrienden en familie tekenden present en gaven Karel Velle een bijzonder hartelijk afscheid. 

23/06/2023 - Divers
Huidige inventarissen van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand vanaf 17 juli 2023 offline

OPGELET! Zes maanden na de lancering van onze nieuwe genealogische website, op maandag 17 juli 2023, zullen zoals aangekondigd de huidige inventarissen (geordend per provincie en gemeente) van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zijn vanaf dan enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s zullen verdwijnen. 

15/06/2023 - Divers - Eupen - Luik
Archivarissen getuigen over de watersnood van juli 2021

De overstromingen van juli 2021 troffen heel wat archiefbewaarplaatsen in Wallonië: een wake-up call voor de archiefsector. Els Herrebout (diensthoofd van het Rijksarchief Eupen) en Michel Trigalet (diensthoofd van het Rijksarchief Luik) getuigen in deze video, gerealiseerd door FARO, over de schrikbarende situatie tijdens de zomer van 2021 en bepleiten klimaatactie vanuit de archiefsector naar de toekomst toe.

09/06/2023 - Evenementen
Internationale Archiefdag 2023 - Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles?

Op 9 juni is het Internationale Archiefdag: hét moment om eens stil te staan bij een vraag die we héél vaak krijgen… Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles? Ontdek in deze video onze drie antwoorden!

23/05/2023 - Publicaties
Jaarverslag 2022: de realisaties en uitdagingen van het Rijksarchief als 'collectief geheugen van België'

Ook wie ziende blind is, kan er niet omheen: de maatschappelijke betekenis van archieven groeit. Dat blijkt onder meer uit een toename van het aantal parlementaire vragen over onze werking, maar er zijn nog tal van andere factoren. Ontdek ze in het jaarverslag 2022: een bloemlezing van de uiteenlopende activiteiten van het Rijksarchief. Onze taken zijn divers, maar bevatten tegelijk een rode draad: het beschikbaar maken van zoveel mogelijk betrouwbare informatie voor zoveel mogelijk mensen. Dat is het streefdoel van alle 272 medewerkers, of ze nu voor of achter de schermen werken. Samen zorgden ze voor de verwerking van meer dan 12 km nieuwe archieven, wat het totaal op ruim 385 km beheerd analoog archief brengt. Meer dan 5,5 km archief werd raadpleegbaar gemaakt via inventarissen en andere archieftoegangen. Tijdens meer dan 2 miljoen bezoeken aan onze online zoekomgeving werden meer dan 100 miljoen pagina's geconsulteerd. Maar 2022 bracht ook (nieuwe) uitdagingen en bezorgdheden met zich mee. 

Op 2 april 1949 kreeg generaal Paul Bolle uit Hasselt het bijzonder bestuur over de Duits-Belgische grensstrook in handen. Al snel werd deze bestuurlijke zone in de volksmond ‘Bollenien’ genoemd. Bij de definitieve grensaanpassingen eind jaren 1950 gingen delen van het archief van Bollenien terug naar de Bondsrepubliek, maar generaal Bolle liet ook een deel van zijn dossiers na aan een particulier uit Eupen. In 2017 werd deze privéverzameling overgedragen aan het Rijksarchief Eupen. De inventaris van dit archief is nu verschenen.

Omdat het gebouw van het Rijksarchief Eupen het verzadigingspunt had bereikt en niet meer voldeed aan de huidige normen, werd in 2020 een ander gebouw aangekocht, 60 meter verderop. Begin 2023 begon de Regie der Gebouwen met de renovatie en uitbreiding van dit nieuwe gebouw.

17/01/2023 - Digitalisering - Divers

Goed nieuws voor doorwinterde genealogen en al wie op zoek wil gaan naar sporen van zijn of haar voorouders: de nieuwe website met de genealogische bronnen van het Rijksarchief staat online! De zoekrobot bevat ruim 38,6 miljoen pagina's met geboorte-, doop-, huwelijks-,  overlijdens- en begrafenisakten  evenals de tienjarige tafels voor heel België. Alle bronnen zijn gratis raadpleegbaar. We hopen dat deze langverwachte lancering alle verwachtingen inlost!

04/10/2022 - Aanwinsten - Evenementen - Eupen
Vijfde Collection Day in Oost-België op zaterdag 8 oktober

Al voor de vijfde keer organiseren het Rijksarchief Eupen, het Zentrum für Ostbelgische Geschichte en de vereniging Zwischen Venn und Schneifel een Collection Day. Burgers krijgen tijdens deze dag de gelegenheid om archiefmateriaal over vooraf bepaalde onderwerpen aan het Rijksarchief aan te bieden en eventueel over te dragen. Hiermee wil het Rijksarchief Eupen zoveel mogelijk burgers aanmoedigen om het verzamelbeleid van het Rijksarchief mee vorm te geven en de collecties te helpen verrijken.

05/09/2022 - Divers
Wijzigingen op til voor de raadpleging van genealogische bronnen

In het kader van de lancering van een nieuwe genealogische zoekwebsite in het najaar van 2022 zullen bepaalde gedigitaliseerde parochieregisters of registers van de burgerlijke stand tijdelijk niet beschikbaar zijn. Zes maanden na de lancering van deze nieuwe website zullen de huidige inventarissen in de zoekrobot (geordend per provincie en gemeente) offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zullen dan nog enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar zijn. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s op termijn zullen verdwijnen. Heb je links naar deze registers verwerkt in een stamboom of op een website? Dan zullen deze na de lancering van de nieuwe website aangepast moeten worden. We doen er alles aan om de overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen en danken je alvast voor je begrip.

Op 20 mei vond in Eupen de Dag van de Nieuwste Geschiedenis plaats: place to be voor Belgische historici van de hedendaagse geschiedenis. Dit jaar stond de tweejaarlijkse conferentie in het teken van het thema ‘publieksgeschiedenis’, met presentaties en discussies over de stand van zaken op dit gebied in België en Europa. Publieksgeschiedenis draait in grote lijnen om de omgang met en de valorisatie van geschiedenis buiten de academische wereld. Het spreekt vanzelf dat archieven in het algemeen en het Rijksarchief in het bijzonder daarover een belangrijke stem hebben.

De dossiers inzake schoolinspecties in de Duitstalige Gemeenschap die tussen 1921 en 1988 werden opgesteld door de verschillende inspecteurs van de gesubsidieerde basisscholen zijn geïnventariseerd en raadpleegbaar in het Rijksarchief Eupen. Ze getuigen van de toestand van de schoolgebouwen, het dalende geboortecijfer in de Duitstalige Gemeenschap en de groeiende invloed van de zogenaamde actieve pedagogie in de jaren 1960.

Om de cultuur van de Duitstalige Belgen tijdens de tweede helft van de 20ste eeuw te kunnen begrijpen, is het archief van het cultuuragentschap een must. Maak kennis met twee administraties die sinds de jaren 1960 het cultureel leven van de Duitstalige Gemeenschap mee vorm hebben gegeven.  

Het Rijksarchief op Municipalia 2022: beurs voor lokale overheidsmandatarissen

Ook dit jaar neemt het Rijksarchief deel aan Municipalia, een beurs bestemd voor overheidsmandatarissen van gemeenten, provincies, intercommunales, autonome raden, departementen en andere organismen van openbaar nut. Dit jaarlijks event wordt gehouden om beleidsmakers uit de overheidssector in contact te brengen met leveranciers van materiaal en diensten.

11/03/2022 - Divers

Op donderdag 10 maart 2022 besliste de Internationale Archiefraad (ICA), waarvan het Rijksarchief een van de stichtende leden is, om alle betrekkingen op te schorten met de vier Russische en Wit-Russische overheidsinstellingen die momenteel lid zijn van de ICA.   

07/03/2022 - Divers
Solidariteit met de Oekraïense wetenschappelijke gemeenschap

Het Rijksarchief draagt het standpunt van het federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) inzake de huidige situatie in Oekraïne mee uit. Alle federale wetenschappelijke instellingen willen collectief hun volwaardige en volledige solidariteit betuigen met de Oekraïense wetenschappelijke en culturele gemeenschap. Specifiek voor de archiefsector onderschrijft het Rijksarchief als stichtend lid de steunbetuiging van de International Council on Archives (ICA) aan de collega's uit de Oekraïense archiefsector.

14/02/2022 - Divers
Volg ons op Facebook!

Op 14 februari 2022 werd de symbolische kaap gerond van 10.000 volgers op de Franstalige Facebook-pagina van het Rijksarchief! Ook aan Nederlandstalige zijde volgen duizenden mensen het reilen en zeilen in het Rijksarchief: enorm motiverend voor iedereen die met hart en ziel mee aan de kar trekt. Dankjewel daarvoor!

03/02/2022 - Divers

Eind januari bereikte ons het droevige nieuws dat dr. Ernest Persoons, ere-Algemeen Rijksarchivaris, overleden is in het WZC Sint Bernardus in Bertem. Het Rijksarchief herinnert en eert Ernest Persoons als een civil servant in de beste betekenis van het woord.

Sinds 2013 hebben de archiefploegen van SATURN al ruim 30 kilometer archief van de FOD Financiën verwerkt. Wegens succes wordt de samenwerking tussen het Rijksarchief en de FOD Financiën voor de selectie, inventarisatie en overbrenging van de archieven verlengd tot 2025. Meer nog, omdat er veel extra werk op de plank ligt, wordt het aantal archiefploegen uitgebreid van drie naar vier: één in Vlaanderen, één in Wallonië en twee in Brussel.

Het project Lokaal Archief Wallonië zag het licht in 2010, maar blijft crescendo gaan qua productiviteit. Intussen telt dit project ruim 100 (!) partners. “Ambulante” archivarissen helpen archiefvormers bij archiefselectie, voorzien opleidingen, geven advies inzake documentbeheer, ...

17/01/2022 - Archiefbeheer - Divers
Vertragingen in de levering van bewaringsmateriaal

Door de gezondheidscrisis en de krappe papiermarkt kampen we momenteel met abnormaal lange leveringstermijnen voor zuurvrije archiefomslagen en -dozen. We doen er alles aan om onze klanten zo snel mogelijk van dienst te zijn. Met onze excuses voor het ongemak.

20/12/2021 - Onderzoek - Divers - Eupen
Wist je dat ... Vitus Sproten de Excellent Thesis Award 2021 won?

De Universiteit van Luxemburg kende aan Vitus Sproten, archivaris in het Rijksarchief Eupen, de Excellent Thesis Award 2021 toe. Zijn doctoraatsverhandeling gaat over de vrije radio’s in Nederland, België en Noordrijn-Westfalen (1975-1990). Vitus geeft zelf tekst en uitleg!

13/08/2021 - Archiefbeheer - Restauratie - Eupen - Luik

Na de overstromingen van juli 2021 heeft het Rijksarchief contact opgenomen met een aantal parochies en kerkfabrieken in functie van het redden van hun beschadigde archieven. Weinig kerkfabrieken namen zelf het initiatief om het Rijksarchief te contacteren. Het Rijksarchief kan nochtans hulp en advies bieden. Aarzel dus niet om deze boodschap over te brengen aan de kerkfabriek van je gemeente!

Vorige week deed het Rijksarchief een oproep tot redding van sommige archieven na de verschrikkelijke overstromingen die Wallonië troffen. De snelle reacties, de voorstellen voor vrijwillige hulp, de demonstraties van steun, het aanbod van diensten, kortom de solidariteit tussen archivarissen en met de rampendiensten was buitengewoon, ver boven verwachting. Bedankt aan iedereen die gehoor heeft gegeven aan onze oproep! De rijksarchivarissen zetten hun interventies om archieven te redden verder op het terrein.

Hoewel de archiefbewaarplaatsen van het Rijksarchief gelukkig volledig gespaard bleven, trof de watersnood heel wat elders bewaarde archieven. Het Rijksarchief heeft tot taak toezicht te houden op de archieven van overheidsdiensten. Deze opdracht bestaat onder meer uit het geven van aanbevelingen inzake conservatie en restauratie, met inbegrip van maatregelen die moeten worden genomen in geval van waterschade. Het Rijksarchief is al sinds 14 juli intens bezig met de opvolging van deze taak.

01/04/2021 - Digitalisering

De versoepeling van de raadpleegbaarheid van de registers van de burgerlijke stand (wet van 21 december 2018) is een goede zaak voor het genealogisch onderzoek. De termijn van 100 jaar werd teruggebracht naar 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensakten. De voorbije maanden was er nogal wat commotie over het uitblijven van een uitvoeringsbesluit in verband met (1) de afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand en (2) de raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Nu dit langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd is (B.S. 31/3/2021), blikken we vooruit op de implicaties ervan in de praktijk. Miljoenen akten van de burgerlijke stand uit de periode 1920-1970 online raadpleegbaar maken, zal tijd vragen.

11/03/2021 - Divers
Het Rijksarchief in 2020: jaarcijfers van een bijzonder jaar

Dat 2020 ook voor het Rijksarchief geen gewoon werkjaar is geweest, hoeft eigenlijk niet eens te worden vermeld. In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. Na een periode van minimale dienstverlening werd gefaseerd heropgestart. In het najaar volgde een tweede sluiting van de leeszalen. Elk Rijksarchief bleef evenwel steeds bereikbaar. En achter de schermen werd meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. De retroconversie raakte in 2020 in een stroomversnelling. Maar de aandacht ging ook naar het online brengen van meer en meer gedigitaliseerde archieven. Deze uitzonderlijke situatie heeft uiteraard sporen nagelaten in de jaarcijfers: minder leeszaalbezoek, nauwelijks publieksevenementen, minder naar het Rijksarchief overgebrachte archieven… Maar dus ook: een grotere digitale toegankelijkheid.

16/10/2020 - Divers

Kersvers staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine bezocht samen met zijn kabinetsmedewerkers op donderdag 15 oktober 2020 het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. De staf van het Rijksarchief gaf hem eerst een uitgebreide briefing over de huidige werking én de uitdagingen en verwachtingen naar de toekomst toe. Tijdens de rondleiding in de archiefruimtes die daarop volgde, maakte de staatssecretaris kennis met enkele grote, relevante reeksen hedendaags archief, zoals het zgn. ‘Afrika-archief’ – waarvan de overdracht door de FOD Buitenlandse Zaken naar het Rijksarchief volop bezig is –, het archief van het militair gerecht (o.m. repressie-archieven), honderdduizenden dossiers ‘oorlogsschade WOII’, bedrijfsarchieven, …

30/09/2020 - Divers

Vele burgers en organisaties keken vorige week uit naar de tekst van het akkoord dat zeven politieke partijen sloten om met de nieuwe federale regering van start te gaan. Die tekst werd op 30 september ruim verspreid. Ondertussen is ook de samenstelling van die nieuwe regering bekend. De politieke verantwoordelijke voor het Rijksarchief is staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine, een 34-jarige handelsingenieur uit Charleroi. Rekening houdend met de vele uitdagingen op het vlak van modernisering en uitbreiding van de gebouweninfrastructuur is ook de persoon van Mathieu Michel belangrijk. Michel is nl. staatssecretaris bevoegd voor onder meer de Regie der Gebouwen. Welke delen van het regeerakkoord zijn voor het Rijksarchief belangrijk?

03/05/2020 - Divers

De “minimale dienstverlening” die sinds half maart van kracht is binnen het Rijksarchief belet niet dat  achter de schermen hard gewerkt wordt, ook door onze vrijwilligers! We vroegen hen met spijt in het hart om voorlopig niet naar de leeszalen te komen, maar van thuis uit bleven en blijven ze het stamboomonderzoek in België meer dan ooit mee vooruit helpen. Daarvoor willen we onze vrijwilligers nog eens heel expliciet bedanken! Naast de opvolging van de bestaande projecten (DemoGen, DemoGenVisu, enz.) werden de afgelopen weken ook nieuwe databanken opgestart.

Top 10 ArchPoll staat online!

Van 30 maart tot 9 april liep de enquête ArchPoll, waarmee we peilden welke archieven (bestanden/bestanddelen) ons publiek graag zo snel mogelijk online wil. Niet minder dan 2.888 mensen brachten hun stem uit: een aantal dat onze verwachtingen ruim overtrof! We willen alle stemmers dan ook bedanken voor hun deelname. Het werd een experiment dat duidelijk naar meer smaakt. En we houden rekening met jullie voorkeur. De top 10 die uit de ArchPoll naar voren kwam, staat intussen online!

  1. Vrijgeleiden uit Wereldoorlog I (nrs. 414-607)
  2. Brabantse volkstellingen (17de-18de eeuw) (nrs. 314-405)
  3. Vonnisboeken van de Raad van Vlaanderen (14de-18de eeuw) (nrs. 164-170, 2327-2605 en 8557-8596)
  4. Vonnisboeken van de Grote Raad van Mechelen (1475-1794) (nrs. 977-1045)
  5. Archief van de Raad van Beroerten (1567-1576) (nrs. 1-400)
  6. Penningkohieren in het archief van de Audiëntie (1569-1574) (nrs. 618/1-39)
  7. Kortrijkse poortersboeken (1413-1796) (nrs. 1-5)
  8. Archief van de oude universiteit Leuven (15de-18de eeuw) (nrs. 3, 22-29, 51-88, 99, 273-286, 288, 298-306, 387-391, 502-511, 689, 710-725, 812-815, 4751-4755)
  9. Kortrijkse wezerijregisters (1403-1796) (nrs. 1-179)
  10. Repertoria van notarisarchieven uit Bergen (19de-20ste eeuw) (nrs. 1-57)
21/04/2020 - Divers

In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.

08/01/2020 - Publicaties - Eupen

Bijna 20 jaar geleden stelde het toenmalige diensthoofd Alfred Minke een (tweede) bestandenoverzicht op voor het Rijksarchief te Eupen. Sindsdien is de collectie, vooral ten gevolge van de aanpassing van de archiefwet waardoor de overdrachtstermijn voor overheidsarchieven werd ingekort van 100 tot 30 jaar, aanzienlijk uitgebreid. 30 jaar Rijksarchief te Eupen vormde een mooie aanleiding om werk te maken van een geactualiseerd bestandenoverzicht.

04/12/2019 - Eupen

In 2015 begon Vitus Sproten voor zijn master geschiedenis aan de universiteit van Luik onder leiding van historicus Christoph Brüll onderzoek te doen naar de geschiedenis van de radio in Duitstalig België. In zijn masterverhandeling “Ostbelgien hört Ostbelgien” (Oost-België luistert naar Oost-België) uit 2016 onderzocht hij de rol die de Duitstalige openbare radiozender heeft gespeeld in het debat over de autonomie van de regio (1965-1974). Hij identificeerde de plaats die de overheidszender innam in het politieke en medialandschap en analyseerde de eerste aanspraken op zelfstandigheid die werden geuit door de Duitstalige Belgen. De vereniging voor de promotie van het archief van de Duitstalige Gemeenschap heeft samen met het Rijksarchief de verhandeling van Vitus Sproten gepubliceerd.

Op 28 november 2019 viert het Rijksarchief te Eupen zijn 30-jarig bestaan. Onze archiefdienst in Eupen kwam voort uit een samenwerkingsakkoord tussen het Rijksarchief, de Duitstalige Gemeenschap en de stad Eupen. Op 27 november 2019 wordt deze verjaardag feestelijk gevierd in het Eupense klooster Heidberg.  

04/10/2019 - Publicaties - Eupen

Sinds 2005 oefent de Duitstalige Gemeenschap – en niet het Waals Gewest – voogdij uit over de negen gemeenten waaruit ze bestaat. Ze “erfde” deze bevoegdheid van het Waals Gewest en de provincie Luik. In het kader van een samenwerkingsakkoord heeft het Rijksarchief te Eupen 329 dossiers verworven en geïnventariseerd in verband met de voogdij over de gemeenten tussen 1977 en 2006, afkomstig van het ministerie van de Duitstalige Gemeenschap.

04/10/2019 - Onderzoek - Publicaties - Eupen

Het Rijksarchief te Eupen heeft 22 strekkende meter historisch archief (1945-heden) van de Duitstalige openbare omroep (BRF) verworven, gewaardeerd (selectie uitgevoerd) en geïnventariseerd.  

30/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties

De Waalse gemeentebesturen krijgen een langverwachte nieuwe archiefselectielijst ter beschikking. Het gaat om een inhoudelijke en vormelijke herziening en aanpassing van een oudere selectielijst die sinds 2005 niet meer herwerkt was. Ook aan Vlaamse zijde is een geactualiseerde versie van de archiefselectielijst voor gemeentearchief beschikbaar, goedgekeurd op 1 juni 2019.

27/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties
Jaarverslag 2018 over het Archieftoezicht

Het Rijksarchief oefent toezicht uit op het archief- en informatiebeheer van de federale overheid. Daartoe publiceren we richtlijnen en aanbevelingen, verrichten we controlebezoeken en stellen archiefselectielijsten op. Dit zijn overzichten van archiefbescheiden met aanduiding van wat op termijn vernietigd, dan wel naar het Rijksarchief moet worden overgebracht. We verzorgen ook opleidingen voor ambtenaren en verlenen advies bij de bouw en inrichting van archiefruimtes. Welke concrete acties we in 2018 ondernamen om deze missie vorm te geven, lees je in het jaarverslag 'Archieftoezicht' dat nu online staat. De conclusie? Het Rijksarchief vraagt bijkomende mensen en middelen om haar wettelijke toezichtstaak en adviesfunctie naar behoren te kunnen uitoefenen...

23/05/2019
Jaarverslag 2018

269 personeelsleden, ruim 8 km nieuw verworven archief (wat het totaal op 345 km beheerd archief brengt), 656 inspectiebezoeken, 135 publicaties, ... Jaarcijfers zijn voor elke organisatie cruciaal. Ze zorgen voor interne duidelijkheid, maar veruitwendigen daarnaast op transparante wijze hoe de organisatie het voorbije jaar zijn missie en taken vormgaf. Data helpen verantwoording af te leggen naar beheersorganen toe en kunnen ingezet worden om op het beleid te wegen. Op welke domeinen gaan we voor- of achteruit? Ontdek het in het Jaarverslag 2018!

03/05/2019 - Restauratie - Eupen

Na twee maanden restauratiewerk keren enkele bijzondere archiefstukken terug naar het Rijksarchief te Eupen: twee volumes van de eerste uitgave van de encyclopedie van Denis Diderot en Jean Baptiste le Rond d'Alembert, en een cijnsrol van de heerlijkheid Lontzen uit de 14e eeuw.

28/03/2019 - Evenementen - Eupen
Derde Collection Day in het Rijksarchief te Eupen

Voor het derde jaar op rij organiseert het Rijksarchief te Eupen een Collection Day. Heb je nog oude kranten, foto’s, brieven of andere documenten uit de regio Eupen met historische waarde en wil je die schenken of ter beschikking stellen van geschiedkundigen, onderzoekers, studenten, enz. zodat ze bewaard blijven voor toekomstig historisch of genealogisch onderzoek? Afspraak nu zaterdag 30 maart 2019 tussen 9.00u en 12.00u in het Rijksarchief te Eupen!

01/03/2019 - Digitalisering

Onze zoekrobot is geüpdatet! Raadpleeg vanaf nu gratis 34,6 miljoen bladzijden met parochieregisters en registers van de burgerlijke stand.

Het Rijksarchief nam op 13 februari 2019 met veel belangstelling kennis van de tekst van het Memorandum 2019-2024 dat de Association des Archivistes francophones de Belgique heeft voorbereid met het oog op de verkiezingen van 26 mei 2019. De tekst is het resultaat van een brede denkoefening en stelt voor de diverse beleidsniveaus (federaal, gemeenschapsniveau, regionaal) acties voor die zouden kunnen ondernomen worden, gestaafd met onderbouwde argumenten.  

01/03/2019 - Onderzoek

Ik ben opgeklommen in mijn stamboom tot ca. 1600, en dus tot de oudste parochieregisters. Is het mogelijk om oudere gegevens te vinden, en zo ja: hoe?”

Het Rijksarchief bewaart talrijke brieven en duizenden doodsberichten van soldaten die waren ingelijfd in de legers van Napoleon. Een nieuwe publicatie uit 2019 behandelt 150 van dergelijke brieven die werden geschreven tussen 1800 en 1814. De genealogische gegevens uit de doodsberichten van de soldaten van de Franse departementen kunnen bovendien online geraadpleegd worden.  

23/01/2019 - Evenementen - Eupen

Op 18 januari 2019 ging koning Filip naar Eupen om de 100e verjaardag van de aanhechting van de Oostkantons bij België op te luisteren. Ook het Rijksarchief te Eupen tekende present.  

18/12/2018 - Publicaties
Nieuw nummer van Science Connection verschenen

Het meest recente nummer van Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft opnieuw enkele Rijksarchiefartikels in de aanbieding: lees over de uitbouw van een federaal webarchief (blz. 32-34), het kennisplatform Temas (blz. 39-42) of de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van WO I  (2014-2018, De herdenkingen lopen ten einde maar het onderzoek gaat verder, blz. 43-46). Veel leesplezier!

11/11/2018 - Evenementen - Divers - Onderzoek
100 jaar Groote Oorlog: volg ons op Facebook

In het kader van de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van de Groote Oorlog kan je elke dag van november 2018 op de Facebook-pagina van het Rijksarchief kennismaken met een van de aspecten van dit gruwelijke conflict. Het Rijksarchief bewaart in zijn verschillende vestigingen talrijke archiefbestanden over de Eerste Wereldoorlog.

30/10/2018 - Digitalisering

Het Rijksarchief bewaart een enorme collectie kaarten en plattegronden, waarvan sommige meer dan 500 jaar oud zijn. Meer dan 112.000 exemplaren werden reeds gedigitaliseerd, en ruim 78.000 daarvan kunnen digitaal geraadpleegd worden in de leeszalen van het Rijksarchief. Via Cartesius zijn ca. 32.000 kaarten bovendien online toegankelijk.

27/09/2018 - Archiefbeheer

Sinds 25 mei 2018 is de ‘Algemene Verordening Gegevensbescherming’, beter bekend als de ‘GDPR’, in de Europese Unie van kracht, dus ook in België. Wat verandert er concreet voor het Rijksarchief en voor jou als gebruiker? 

Gratis toegang tot de leeszalen: reportages in de Rijksarchieven te Luik en Louvain-la-Neuve

Sinds 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we ervoor zorgen dat elke burger toegang heeft tot het archief. Onze archiefdiensten beheren documenten van hoven en rechtbanken, parochieregisters, archief van overheidsbesturen, notarissen, de privésector en particulieren. Kortom, een walhalla voor al wie genealogisch of geschiedkundig onderzoek wil voeren! Bekijk de reportages die door lokale televisiezenders in het Luikse en Waals-Brabant werden gedraaid in respectievelijk het Rijksarchief te Luik en het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve.

Gratis lezerskaart voor iedereen

Vanaf 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we de toegankelijkheid van de archieven die we beheren maximaal garanderen. De online raadpleging van archief, ook die van de genealogische bronnen zoals de parochieregisters en de registers van de burgerlijke stand van meer dan 100 jaar oud, blijft gratis. De tarieven voor opzoekingen en reproducties (op afstand) worden daarentegen gevoelig verhoogd. Het nieuwe tarief voor prestaties van het Rijksarchief werd op 25 mei 2018 ondertekend door de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid en zal eerstdaags worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het tarief was sinds 2011 niet meer aangepast of geïndexeerd. Een aanpassing en afstemming op de werkelijke kosten van bepaalde prestaties drong zich op.

29/05/2018 - Onderzoek - Publicaties - CegeSoma - Eupen - ARA

Op uitnodiging van de Landesarchivverwaltung Rheinland-Pfalz vond op 1 en 2 juni 2017 in Koblenz het Internationaal Archiefsymposium (IAS) plaats. Archivarissen uit België, Nederland, Luxemburg en Duitsland bogen zich twee dagen lang over het thema ‘bezetting’, en vooral over de betekenis van de 20e-eeuwse bezettingsperiodes voor de betrokken gebieden. De akten van het symposium, uitgegeven door het Rijksarchief, zijn nu te koop. De bijdragen vanuit het Rijksarchief zijn daarnaast online beschikbaar.

25/05/2018 - Divers
Wat doet het Rijksarchief in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Op 25 mei 2018 trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking. Deze nieuwe Europese wetgeving, beter bekend onder de Engelse afkorting GDPR, zorgt ervoor dat jouw persoonsgegevens beter worden beschermd en dat je er meer controle over hebt. We verzekeren alle nieuwsbriefabonnees van het Rijksarchief dat enkel hun e-mailadres in onze databank zit. We gebruiken dit adres niet voor andere doeleinden en delen het ook niet met derden. Als je onze nieuwsbrief wil blijven ontvangen, moet je niets doen. Wil je je voorkeuren aanpassen of wil je je uitschrijven? Dat kan via de link onderaan elke nieuwsbrief, of via deze link.

23/04/2018 - Eupen
Tweede Collection Day in het Rijksarchief te Eupen

Het Rijksarchief te Eupen is voor de Collection Day 2018 samen met enkele partnerinstellingen op zoek naar kranten en tijdschriften uit de periode vóór 1945. Heb je nog Oost-Belgische kranten of magazines uit die tijd en wil je ze duurzaam laten bewaren? Afspraak op zaterdag 28 april 2018, tussen 9.00u en 12.00u, in het Rijksarchief te Eupen!

In februari en maart 2018 werden vijf inventarissen van de archieven van de Oost-Belgische gemeenten Amel en Büllingen gepubliceerd. Amel en Büllingen droegen een honderdtal strekkende meter archief over aan het Rijksarchief. De twee archiefbestanden uit de periode 1815-1976 werden verdeeld in 11 deelbestanden en behandeld in evenveel inventarissen. De titels van de inventarissen kunnen – schijnbaar – leiden tot enige begripsverwarring…  

Nieuwe parochieregisters online

Update van de parochieregisters! Er zijn duizenden nieuwe scans beschikbaar via onze zoekrobot, waaronder registers van Izegem, Menen, Meulebeke, Ronse, Tielt, Werken, Oudenaarde, Roeselare, Wervik, Herne, Sint-Pieters-Kapelle, Waimes, Zele, Herfelingen, Donceel, Angleur, Denderleeuw, Hergenrath, en Gent. Daarnaast werden alle foutmeldingen van de laatste twee jaar gecontroleerd en aangepast. Er zijn nu 27.803 registers of 5.705.858 pagina’s beschikbaar! De update van de burgerlijke stand is voorzien voor begin april. Blijf op de hoogte via de website of via Facebook.

Vanaf midden maart 2018 wordt voor het aanvragen van documenten in onze leeszalen een nieuwe interface in gebruik genomen. De aanvraag wordt hiermee gebruiksvriendelijker en eenvoudiger. De vernieuwing kadert binnen de lancering van een nieuw archiefbeheersysteem.

Het Rijksarchief biedt via zijn online zoekrobotten gratis toegang tot miljoenen gedigitaliseerde archiefdocumenten: een rijk aanbod aan genealogische bronnen, maar ook archieven over de Eerste Wereldoorlog, 38.000 zegelafgietsels, historische kadasterplannen, … Even belangrijk is het om goed te beseffen wat nog niet online beschikbaar is. Wie enkel online zoekt in de meer dan 330 km archief die het Rijksarchief bewaart, mist een groot deel van de koek.

Het Rijksarchief neemt deel aan dé beurs voor de Waalse overheidssector

Op donderdag 8 en vrijdag 9 februari 2018 neemt het Rijksarchief deel aan het  “Salon des Mandataires” in Marche-en-Famenne, hét ontmoetingsmoment voor de Waalse overheidssector. Het Rijksarchief stelt er zijn knowhow voor i.v.m. het vrijwaren en valoriseren van lokaal archivalisch erfgoed, en meer bepaald de activiteiten die worden ontplooid in het kader van het project Archives locales de Wallonie. Lokale mandatarissen worden dus zeker verwacht aan stand 5B08! 

16/11/2017 - Evenementen - Eupen
De gesneuvelde soldaten van WOI uit de Oostkantons en regio Aken

November is traditioneel een maand van herinneringsrituelen. In samenwerking met het Rijksarchief te Eupen organiseerde het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap op 12 november 2017 een matinee (voorstelling tentoonstelling en boekvoorstelling) gewijd aan het leven van en de herinnering aan de soldaten uit de Oostkantons die sneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog. De matinee was tevens de aanzet voor een reeks evenementen in 2019 rond nationaliteitswijzigingen als gevolg van het Verdrag van Versailles en rond honderd jaar Duitstalige Gemeenschap in België.

In 2017 werd de 500e verjaardag van de protestantse Reformatie herdacht. Naar aanleiding hiervan hebben het Algemeen Rijksarchief en het Waals Erfgoedinstituut samen een boek uitgebracht over het protestants patrimonium in Wallonië. De publicatie is te koop vanaf 18 december 2017.

26/10/2017 - Evenementen - Eupen
Rijksarchief te Eupen neemt deel aan genealogiedag

Het Rijksarchief te Eupen is op zaterdag 5 november 2017 met een grote stand aanwezig op een genealogiedag in Eynatten. Je ontdekt er hoe een stamboom kan worden aangevuld met behulp van heemkundige informatie en gegevens over het leven van onze voorouders uit de archieven van het Rijksarchief. Grijp je kans om al je genealogische vragen af te vuren!

25/08/2017 - Archiefbeheer

Op de website van het Rijksarchief is een geactualiseerde versie van de selectielijst voor de archieven van de lokale politie beschikbaar. De vernieuwde selectielijst kwam tot stand dankzij de input en medewerking van tal van politiemedewerkers, en dankzij de gewaardeerde steun van de Vaste Commissie van de Lokale Politie, die ook instond voor de officiële goedkeuring ervan.

09/06/2017 - Archiefbeheer

Eind maart 2017 werd een wetswijziging goedgekeurd inzake de organisatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In de nieuwe wettekst zijn diverse bepalingen i.v.m. het archief van deze diensten opgenomen. Er wordt onder meer voorzien in een verlenging van de termijn waarin de Veiligheid van de Staat haar archief moet overbrengen naar het Rijksarchief, wat het Rijksarchief betreurt. Maar er zijn vanuit archiefperspectief ook positieve signalen op te vangen in dit dossier.

16/05/2017 - Digitalisering

Op 16 mei 2017 werd de onlinecollectie historische kadasterplannen en -documenten uit de eerste helft van de 19de eeuw gelanceerd in aanwezigheid van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid. De creatie van het ‘primitief’ (in de zin van ‘eerste’) kadaster in de eerste helft van de 19de eeuw ging gepaard met de opmaak van tienduizenden kaarten en van de ‘processen-verbaal van afpaling van gemeentegrenzen’. Dankzij een scanningsoperatie van Financiën staan al deze stukken nu online, via de zoekrobot van het Rijksarchief. Nieuwsgierig? Bekijk ons filmpje! Overtuigd? Duik online in de collectie (ca. 85.000 beelden)!

04/05/2017 - Divers

Begin 2017 werden binnen het BRAIN-programma van het federaal Wetenschapsbeleid zes nieuwe onderzoeksprojecten geselecteerd waarop het Rijksarchief intekende. In tijden van budgettaire krapte is dit bemoedigend nieuws. De deelname aan BRAIN-projecten is immers een van de weinige mogelijkheden voor het Rijksarchief om bijkomende middelen te verwerven voor de ontwikkeling van wetenschappelijke activiteiten. We zetten voor u de zes nieuwe onderzoeksprojecten op een rijtje.

31/03/2017 - Aanwinsten - Evenementen - Eupen
Naar het voorbeeld van Europeana organiseerde het Rijksarchief te Eupen eind maart 2017 een Collection Day in de Duitstalige Gemeenschap. Voor het Rijksarchief en het Centrum voor plaatselijke geschiedenis (ZOG) was het dé gelegenheid om de banden met de inwoners van de Oostkantons aan te halen en hun historische kennis over de regio te verrijken. Het initiatief was onmiskenbaar een succes en vond ook ruime weerklank in de pers.
17/03/2017 - Aanwinsten - Evenementen - Divers - Eupen
Collection day in het Rijksarchief te Eupen
Liggen bij u thuis nog oude brieven, documenten, dagboeken, schoolboeken en -schriften, foto’s, enz. waar niemand nog naar kijkt? Misschien hebben ze wel grote historische waarde! Daarom organiseren het Rijksarchief te Eupen, het centrum voor regionale geschiedenis en de geschiedkundige vereniging ZVS op zaterdagvoormiddag 25 maart 2017 een Collection day of inzamelactie.

Sinds 2010 hebben al meer dan 80 lokale besturen uit Wallonië zich aangesloten bij het project Lokaal archief Wallonië. Via ambulante archivarissen biedt het Rijksarchief gemeenten en OCMW’s hulp bij hun archiefbeheer en de almaar toenemende documentenflow waarmee ze worden geconfronteerd. 

21/02/2017 - Publicaties - CegeSoma - Eupen

In de loop van en kort na de Tweede Wereldoorlog werden in België kinderen geboren uit relaties van Belgische vrouwen met Duitse militairen. Wie waren deze ouders ? Hoe ontmoetten ze elkaar ? Een nieuw boek van Gerlinda Swillen, als onderzoeker verbonden aan het CegeSoma én zelf een “oorlogskind”, bestudeert deze relaties en hun gevolgen.

Het Rijksarchief tekent present op het 'Salon des Mandataires'

Het Rijksarchief nam op donderdag 16 en vrijdag 17 februari 2017 deel aan het Salon des Mandataires in Marche-en-Famenne: een evenement voor lokale overheden uit het Waals Gewest. In het kader van het project 'Lokaal archief Wallonië' gaven rijksarchivarissen er advies over archiefbeheer aan de administratieve en politieke verantwoordelijken van lokale instellingen.

21/12/2016 - Archiefbeheer

Op 21 december 2016 is in het Belgisch Staatsblad een ministerieel besluit verschenen over de technische voorschriften en normen waaraan archieflokalen van de overheden en openbare instellingen opgesomd in art. 2 § 2, moeten voldoen. Voor het Rijksarchief is de publicatie van dit ministerieel besluit een nieuwe, belangrijke stap in de richting van een sluitend reglementair kader, dat tot doel heeft overheden tot een rationeel archiefbeleid aan te zetten en de duurzame bewaring van maatschappelijk relevante overheidsinformatie te waarborgen.

25/11/2016 - Digitalisering

In 1934 schonk de Nederlandse regering honderden kaarten en plattegronden aan ons land. De collectie bestond vooral uit de plannen van de fortificaties van Zuid-Nederlandse steden, van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 19de eeuw. Een 700-tal kaarten uit deze collectie zijn nu toegevoegd aan www.cartesius.be en dus online te bekijken.

Mededeling aan de bezoekers en partners van het Rijksarchief

Het Rijksarchief is zich ervan bewust dat de instelling een belangrijke rol vervult inzake de toegang tot  informatie en archieven. Reeds vele jaren werden aanzienlijke inspanningen geleverd om alle gebruikers een kwaliteitsvolle dienstverlening te bieden. Als gevolg van de daling van het budget en de inkrimping van het personeelsbestand en door de gewijzigde noden van het publiek, zal het Rijksarchief zich de komende maanden evenwel genoodzaakt zien om die dienstverlening op een andere manier in te vullen. De heroriëntatie zal de komende weken worden voorbereid. Verschillende opties liggen nog open, maar het is reeds duidelijk dat er gevolgen zullen zijn voor de openingstijden van de studiezalen. We informeren u zo snel mogelijk over de beslissingen die in dat verband zullen genomen worden.

Karel Velle
Algemeen Rijksarchivaris

In 2013 kreeg België 250 archiefdocumenten terug die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ontvreemd door de Duitsers. Dit archief, dat op het einde van de oorlog ten gevolge van een bombardement meer dan een half jaar in het water lag, is nu gedeeltelijk geïnventariseerd. Het bevat onder meer dossiers over burgemeestersbenoemingen, plannen voor de bouw van overheidsgebouwen in het arrondissement Malmedy en bevolkingsstatistieken van het arrondissement Eupen in 1849.

04/10/2016 - Publicaties

U bent nieuwsgierig naar de geschiedenis van uw huis of van ander privévastgoed? In september 2016 verscheen een boek van Laurence Druez, werkleidster bij het Rijksarchief te Luik, dat onderzoekers die de geschiedenis van een woning willen achterhalen wegwijs maakt in de talloze bronnen die in dit verband worden bewaard, onder meer bij het Rijksarchief.

07/07/2016 - Digitalisering - Divers
Instructiefilmpje over de zoekrobotten van het Rijksarchief online!

Het Rijksarchief bewaart meer dan 315 kilometer archief. Jaarlijks komt daar, na selectie, meer dan 10 km bij. Hoe begin je te zoeken in die onvoorstelbare berg informatie? Hét werkinstrument om je op weg te helpen is de zoekwebsite http://search.arch.be. In deze instructievideo krijg je, na een korte voorstelling van het Rijksarchief, heel concrete tips over hoe je het maximale uit de zoekrobotten van het Rijksarchief kan halen.

 Klik hier om de instructievideo te bekijken via YouTube

06/07/2016
Gevangenisarchieven geven hun geheimen prijs

Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft zopas nr. 51 (juni-juli 2016) uitgebracht met allerhande nieuws over en van de 10 federale wetenschappelijke instellingen. Op blz. 4 vindt u een artikel over het gevangenisarchief dat in het Rijksarchief kan worden geraadpleegd. De inventarissen van de gevangenissen van Charleroi, Bergen, Verviers, Hoei, Dinant, enz. zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief .

Klik hier om Science Connection nr. 51 (juni-juli 2016) gratis te downloaden

11/04/2016 - Digitalisering

België beschikt over een unieke reeks registers met bevolkingsstatistieken over de periode 1841-1976. Nergens in Europa zijn er zulke oude, gedetailleerde bevolkingscijfers beschikbaar. In 2001 kwamen de registers in het Rijksarchief terecht. Ze werden integraal gedigitaliseerd, ontsloten via een databank en zopas online gezet.

15/03/2016 - Publicaties - Eupen

Krachtens het Verdrag van Versailles werden in 1920 de arrondissementen (Landkreis) Eupen en Malmedy na een volksraadpleging afgestaan aan het Koninkrijk België. Deel acht van onze publicatiereeks over Duitstalig België is gewijd aan de kerkelijke integratie in het bisdom Luik van deze twee arrondissementen, die voorheen tot het aartsbisdom Keulen behoorden.

25/02/2016 - Publicaties

Het Algemeen Rijksarchief heeft een repertorium heruitgegeven dat een overzicht biedt van alle parochies van de Oostenrijkse Nederlanden, de prinsdommen Luik en Stavelot-Malmédy, en het hertogdom Bouillon in 1787.

Toen het Verdrag van Versailles begin 1920 in werking trad, verkreeg België het gezag over de arrondissementen Eupen en Malmedy. Generaal Herman Baltia werd Hoge Commissaris en Gouverneur van het gebied. De activiteitenverslagen en memoires van de omstreden Baltia worden bewaard in het archief van de regering van Eupen-Malmedy (1873-1925), zopas geïnventariseerd in het Rijksarchief te Eupen.

03/12/2015 - Digitalisering
Update van 1 miljoen pagina’s Burgerlijke Stand

* Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypen of jaren voor alle provincies.
* Verbetering van fouten in de beschrijvingen + toevoegen van ontbrekende pagina’s.
* Terbeschikkingstelling van de jaren 1914 en 1915.

Enkele steden/gemeenten die ofwel volledig nieuw beschikbaar zijn of waar er nieuwe aktetypen of jaren bij komen:
* Vlaanderen: Boutersem, Erembodegem, Hamme, Kemmel, Lochristi, Mechelen, Moelingen,Tollembeek, Waregem, Zelzate,…
* Brussel: Brussel, Etterbeek, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde,…
* Wallonië : Ath, Cheratte, Froidmont, Izier, Landenne, Luik, Namen, Neufvilles, Ramelot, Tubeke,…

Veel succes met de opzoekingen in http://search.arch.be!

01/11/2015 - Evenementen - Eupen
Studiedag over de heropbouw na de Tweede Wereldoorlog in de Duits-Belgische grensregio

Op vrijdag 13 en zaterdag 14 november 2015 organiseren het Rijksarchief te Eupen, de werkgroep Belgisch-Deutsche Grenzgeschichte en het Stadsarchief van Aken alweer de derde editie van de studiedag over de hedendaagse Oost-Belgische geschiedenis, met als thema dit jaar de wederopbouw in het Belgisch-Duitse grensgebied na de Tweede Wereldoorlog. Deelname is gratis, maar u dient zich vooraf wel in te schrijven.

06/08/2015 - Publicaties

Huizenonderzoek wint almaar aan populariteit, niet alleen bij architectuurhistorici, ook bij wie een sterke band heeft met zijn of haar eigen woning. Wie dit onderzoeksterrein wil verkennen, kan terecht bij het Rijksarchief, dat hierover talloze bronnen bewaart. Opzoekingen in dit soort bronnenmateriaal vergen evenwel een flinke dosis geduld. Hierbij een korte leidraad...

De inventaris van het archief van de Franciscanessen van de Heilige Familie, bewaard in het Rijksarchief te Eupen, is gepubliceerd, net in het jubileumjaar van de orde. Het repertorium telt bijna 300 bladzijden en is internationaal georiënteerd. Ook vestigingen van de orde in andere landen komen aan bod. Algemener werpt deze inventaris licht op de sociale geschiedenis en de geschiedenis van de gezondheidszorg in Eupen.

09/06/2015 - Restauratie - Evenementen - Eupen

Het Internationales Archivsymposion vond dit jaar plaats in Eupen op 21-22 mei 2015. De schitterende locatie – het recent volledig gerestaureerde 18de-eeuwse Kloster Heidberg – leende zich perfect voor reflectie over het jaarthema: archiefbehoud in grensoverschrijdend perspectief.

09/06/2015 - Inventarisatie - Aanwinsten

De medewerkers van het project SATURN hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan?

SATURN & MONETA: nieuws over onze bestaande en nieuwe archiefprojecten met betrekking tot de FOD Financiën

De projectmedewerkers van SATURN – de ‘archiefploegen Financiën’ – hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan? We geven u enkele onderzoektips. Om naast de specifieke inventarissen ook een algemeen overzicht te kunnen bieden van het archief van de centrale diensten van de FOD Financiën, wordt sinds april 2015 aan een archiefgids, getiteld MONETA, gewerkt.

  MONETA: een archiefgids over de archieven van de FOD Financiën
  SATURN: onderzoektips voor hypotheekarchief

Het Rijksarchief heeft een overeenkomst afgesloten met de Archeologische Dienst van Wallonië. De doelstelling is om archeologen die actief zijn op de sites van Liernu, Chièvres, Dinant en Namen relevante (ancien régime) bronnen en wetenschappelijke expertise aan te reiken vanuit het Rijksarchief.

27/03/2015 - Archiefbeheer - Aanwinsten

Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. De regionale verschillen in frequentie en omvang van kerkelijke aanwinsten zijn aanzienlijk, maar het fenomeen is in heel België merkbaar. In samenspraak met de bisdommen, en met de hulp van vele vrijwilligers, werkt het Rijksarchief mee aan lange termijn oplossingen. Een blik op het bisdom Gent leert dat dit tot mooie resultaten kan leiden.

07/03/2015 - Onderzoek - Eupen

In maart 1925 werd de wet goedgekeurd die de definitieve integratie van Eupen-Malmedy in België bekrachtigde. Daarmee nam de Belgische overheid het bestuur van 50.000 nieuwe Belgen over, en de bijbehorende taal- en integratieproblemen…  Enkele krantenartikels uit de krantencollectie van het Rijksarchief te Eupen werpen meer licht op de maartdagen van 1925 en het belang ervan voor de Duitstalige Gemeenschap van België.

19/02/2015 - Divers
Procesdossiers en de Bibliografie van de Geschiedenis van België in 'Science Connection'

Het Rijksarchief bewaart vele honderden meters procesdossiers, verspreid over zijn verschillende vestigingen in België. Ontsluiting en valorisatie van dit interessante bronnenmateriaal heeft sinds kort een nieuwe adem gevonden, die wordt toegelicht in het laatste nummer van Science Connection (p. 28 t/m 30). En ook de Bibliografie van de Geschiedenis van België, sinds 2012 gerealiseerd binnen het Rijksarchief, komt aan bod, op p. 20 t/m 23.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd grote schade aangericht aan privébezittingen, waarvoor nadien schadevergoeding kon worden aangevraagd. Het Rijksarchief bewaart honderdduizenden van dergelijke ‘oorlogsschadedossiers'. De dossiers bevatten een schat aan unieke en gediversifieerde informatie, die ongetwijfeld talrijke onderzoekers – zowel vakspecialisten als het grote publiek – van waarde kan zijn.

07/10/2014 - Publicaties - Eupen
Bibliografie over de geschiedenis van de Duitstalige Gemeenschap van België

De bibliografie van Werner Miessen geeft een exhaustief overzicht van de publicaties die sinds 1945 verschenen over de Duitstalige Gemeenschap van België en vormt zo hét basisinstrument voor onderzoek naar de geschiedenis van de Duitstalige Gemeenschap. Het bibliografisch overzicht werd gepubliceerd in de reeks Quellen und Forschungen zur Geschichte der Deutschsprachigen Belgier en is online raadpleegbaar :

01/10/2014 - Digitalisering - Onderzoek - Eupen
De 'St. Vither Zeitung' is gedigitaliseerd en online raadpleegbaar!

In 2013 werden de oude jaargangen van de St.Vither Zeitung gedigitaliseerd. Voortaan kan u ze ook online raadplegen. De St.Vither Zeitung rolde in 1866 de eerste keer van de persen in St. Vith en verscheen de daaropvolgende decennia onder verschillende vormen, vooraleer de krant in 1965 werd overgenomen door Grenz Echo. De St. Vither Zeitung, bewaard in het Rijksarchief te Eupen, vormt een buitengewoon rijke bron voor wie de beladen geschiedenis van de Oostkantons wil bestuderen. Klik hier voor een eeuw krantengeschiedenis!

Om het grote publiek een aanlokkelijk overzicht van het archivalisch patrimonium rond de Eerste Wereldoorlog voor te schotelen, heeft het Rijksarchief een nieuwe website op touw gezet: http://14-18-wallonie.arch.be. U vindt er een uitgebreide waaier van documenten terug: brieven, affiches, foto's, notulen, enz.

04/03/2014 - Divers

Op 27 januari 2014 trad het Koninklijk besluit in werking dat een wijziging inhoudt van de regels rond raadpleging van de bevolkings- en vreemdelingenregisters.

Wat verandert er voor u als lezer/klant/partner van het Rijksarchief?

01/06/2013 - Publicaties - Eupen

In 2012 organiseerde het Rijksarchief te Eupen het colloquium De nageschiedenis van het "Volkstumskampf" in Eupen-Malmedy: Oost-Belgische elites voor en na 1944. De akten van de studiedag verschenen in 2013.

25/04/2013 - Aanwinsten - Eupen - Luik

In april 2013 heeft het Landesarchiv van Noordrijn-Westfalen 250 akten teruggegeven die tijdens de Tweede Wereldoorlog ontvreemd werden uit België. Het gaat om documenten die uit bestanden van het hertogdom Limburg stammen of opgemaakt werden in de voormalige Pruisische districten Eupen en Malmedy.

Het Rijksarchief publiceerde in 2012 een dossier met praktische raadgevingen voor het beheer van de archieven van kerkfabrieken en van parochies in Wallonië. Kerkfabrieken zijn openbare instellingen en de documenten die ze aanmaken en bewaren vallen onder het toezicht van het Rijksarchief (archiefwet van 24 juni 1955, gewijzigd door de wet van 6 mei 2009 en aangevuld door de koninklijke besluiten van 18 augustus 2009). Parochies daarentegen zijn privéorganisaties die hun archief aan het Rijksarchief kunnen schenken of in bewaring geven.

20/01/2012 - Evenementen - Eupen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden heel wat kinderen geboren uit relaties tussen Belgische vrouwen en Duitse soldaten. Archieven van vredegerechten geven aan dat een aanzienlijk aantal van deze oorlogskinderen in de Oostkantons ter wereld kwam.

Rijksarchief Eupen is sinds 1988 gevestigd aan de voet van de Kaperberg, in de buurt van het station van Eupen. Het gebouw werd opgetrokken tussen 1724 en 1728 en was vroeger eigendom van de Eupense lakenhandelaar Martin Rehrmann.


De eerste grote staatshervorming leidde in 1973 tot de oprichting van de Raad van de Duitse Cultuurgemeenschap. Deze uitte vrij snel de wens om op het grondgebied van de Duitse taalgemeenschap te kunnen beschikken over een dienst die het archief van de regio zou inzamelen. In 1984, bij de instelling van de regering en de Raad van de Duitstalige Gemeenschap, en een jaar later, bij de oprichting van het gerechtelijk arrondissement Eupen (23 september 1985), kwam deze wens opnieuw op de agenda.

Op 5 augustus 1988 beslisten minister van Binnenlandse Zaken Louis Tobback en de minister-President van de Duitstalige Gemeenschap, Joseph Maraite, om praktische redenen een archiefdienst op te richten in Eupen. In september 1988 vroeg minister Tobback aan algemeen rijksarchivaris Ernest Persoons, die in 1987 in dienst was getreden, om alle nodige maatregelen te nemen om in de Duitstalige Gemeenschap een archiefdienst op te richten. Op 28 november 1988 ondertekende minister Tobback vervolgens het besluit tot oprichting van een Rijksarchief te Eupen, dat onder de rechtstreekse bevoegdheid van het Algemeen Rijksarchief kwam.

Op 1 maart 1989 nam het Rijksarchief zijn intrek in twee lokalen die ter beschikking werden gesteld door de stad Eupen, namelijk een kantoor en een magazijn van 75 m² in een imposant en opmerkelijk gebouw dat tussen 1724 en 1728 werd opgetrokken voor een stoffenhandelaar. In 1862 kwamen de “Höhere Bürgerschule” en het “Pro-Gymnasium” in het gebouw terecht en vanaf 1921 werd het betrokken door de bisschoppelijke school “Collège Patronné”. De renovatie en de uitrusting van de lokalen namen meer tijd in beslag dan voorzien en pas begin april 1989 werd overgegaan tot de overdracht van het archief van het gerechtelijk arrondissement Eupen van het Rijksarchief Luik naar het Rijksarchief Eupen.

Op 28 november 1989 ondertekenden minister van Binnenlandse Zaken Louis Tobback, minister-president Joseph Maraite en burgemeester van Eupen Alfred Evers een overeenkomst voor het archiefbeheer. In dit akkoord werden de opdracht en de werking van het Rijksarchief Eupen voor een onbepaalde overgangsperiode vastgelegd. Het akkoord bepaalt dat de stad Eupen een gebouw ter beschikking stelt van het Rijksarchief Eupen. De Duitstalige Gemeenschap levert een administratieve en een technische medewerker.

Sinds 1996 is het Rijksarchief Eupen een afdeling van het Rijksarchief en sinds 2013 maakt het deel uit van de Operationele Directie Rijksarchieven in de Waalse provincies.

Het Rijksarchief te Eupen bewaart het archief van instellingen, verenigingen, families of natuurlijke personen die hun zetel of verblijfplaats hebben of hadden in het gerechtelijke arrondissement Eupen, provincie Luik. Vandaag omvat dit arrondissement de gemeenten Eupen, Amblève, Bullange, Burg-Reuland, Butgenbach, La Calamine, Lontzen, Raeren en Saint-Vith. Het komt dus overeen met het grondgebied van de Duitstalige Gemeenschap van België.

U kan, binnen de grenzen van de privacy- en archiefwetgeving, in het Rijksarchief Eupen volgende archiefdocumenten raadplegen:

  • Regionaal en plaatselijk overheidsarchief uit het ancien régime: heerlijkheid, ban, wijk, enz.
  • Archief van overheidsinstellingen uit de hedendaagse periode (vanaf 1795) :
    • rechtscolleges: vredegerechten van Bütgenbach (1789-1797), Eupen (1852-1861) en Malmedy (1820-1942); Königliches Amtsgericht Eupen (1873-1941); politierechtbanken van Eupen (1945-1974) en Malmedy (1920-1932), …
    • regionale overheden: Kreis Eupen (1815-1921),  Regering (ingesteld in 1984) en ministerie van de Duitstalige Gemeenschap, arrondissementscommissariaten van Eupen (1919-1940) en Malmedy (1919-1923), Regering Eupen-Malmedy (1873-1925), …
    • gedecentraliseerde overheidsdiensten : kadaster, registratie en domeinen, …
    • gemeenten en OCMW’s
  • Archief van kerkelijke instellingen: kapucijnenklooster van Eupen (1750-1796), parochies, protestantse kerk van Eupen, …
  • Notariaatsarchief van het gerechtelijk arrondissement Eupen: A. Spiess (1901-1919), A. Theissen (1776-1800), A.T. Ahrweiler (1823-1825), A.T. Bartholet (1738-1769), C. Baptiste (1793-1829), …
  • Particulier archief :
    • bedrijfsarchief : Kammgarnwerke AG (1903-1941), onderneming Wilhelm Peters und Co (Eupen), melkerij van Butgenbach (1932-1941), Engelsdorf/Ligneuville (1931-1940), Mirfeld (1934-1943), Nidrum (1934-1941), …
    • archief van personen die een belangrijke maatschappelijke rol hebben gespeeld: Max Mockel (1920-1988), Victor Schoonbroodt (1889-1989), …
  • Genealogische bronnen:
    • parochieregisters (16de eeuw-1796) en registers van de burgerlijke stand (1796-1910) op microfilm. Wil u ze liever online bekijken? Surf naar search.arch.be
  • Een wetenschappelijke en administratieve bibliotheek.

Zoekinstrumenten?

  • MINKE A., Die Bestände des Staatsarchivs in Eupen. Allgemeine Übersicht (Gerichtsbezirk Eupen). 2. erweiterte und verbesserte Auflage, reeks nr. 48, publicatie nr. 3128, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2000.
  • Nieuwsgierig naar andere publicaties die u op weg kunnen helpen bij uw onderzoek? Neem hier een kijkje.

Diensthoofd: Els Herrebout.

Archivaris: Vitus Sproten.

Onthaal, leeszaal en magazijnbeheer: Monique Beuken, Birgit Holländer, Monique Leas, Yvonne Souren.

Onderhoud: Malika El Abbadi.

Met het openbaar vervoer :

Het Rijksarchief te Eupen bevindt zich op 5 minuutjes wandelen van het station. Elk uur vertrekt een trein en komt er een aan (eerste vertrek om 6.14 u; laatste vertrek om 22.15 u; eerste aankomst in Eupen om 7.45 u, laatste aankomst 21.46 u). De dichtstbijzijnde bushalte bevindt zich in de Gospertstraße, aan de Werthplatz, op ongeveer 300 meter van het Rijksarchief.

Met de wagen :

  • Vanaf autoweg E40, volg volgende straten: Herbesthalerstraße, Vervierserstraße, Aachenerstraße en Hookstraße; Gospertstraße.
  • Vanuit Aken (Aachen), neem rijksweg N 68 tot Kettenis en dan volgende straten: Aachenerstraße en Hookstraße.
  • Vanuit de Hoge Venen via de Malmedyerstraße, neem vervolgens Frankendelle en Kaperberg. De weg naar het Rijksarchief is bij het binnen rijden van de stad aangeduid met wegwijzers. Parkeren (betalend) kan op de Werthplatz, aan de voet van het Rijksarchief, behalve op vrijdag (marktdag).

Toegang voor personen met beperkte mobiliteit (PBM):

Het Rijksarchief verbindt zich ertoe de toegang tot al zijn leeszalen en andere openbare ruimtes te garanderen voor alle gebruikers. In dit kader werden de voorbije jaren reeds aanpassingen aan de gebouwen uitgevoerd zoals aangepaste toiletten voor personen met beperkte mobiliteit, de beschikbaarheid van oprijplaten voor rolstoelen, etc. Hebt u concrete vragen rond de toegang tot het Rijksarchief te Eupen? Contacteer ons via telefoon (+32 (0)87 55 43 77) of e-mail.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement