De archieven van de gerechtelijke politie bij de parketten van Antwerpen en Gent bevatten niet alleen onderzoeksdossiers in verband met gemeenrecht (moord, doodslag, drugs, enz.). Bepaalde afdelingen binnen de brigades van Antwerpen en Gent hielden ook een uitgebreide documentatie bij over zaken met betrekking tot de openbare veiligheid en de staatsveiligheid: stakingen, betogingen, wapensmokkel, bomaanslagen, collaboratie en repressie, oorlogsmisdaden, diamantsmokkel, terrorisme, …
De oorkonden van de hertogdommen Brabant en Limburg en van de Landen van Overmaas vormen een belangrijke verzameling binnen het Algemeen Rijksarchief. Het gaat om meer dan 15.000 – hoofdzakelijk perkamenten – oorkonden, waaronder talrijke met zegel, die de jaren 1154 tot 1789 bestrijken. Goed nieuws voor mediëvisten: dankzij twee nieuwe inventarissen is de reeks nu tot het jaar 1500 ontsloten.
Het meest recente nummer van Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft opnieuw enkele Rijksarchiefartikels in de aanbieding: lees over de uitbouw van een federaal webarchief (blz. 32-34), het kennisplatform Temas (blz. 39-42) of de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van WO I (2014-2018, De herdenkingen lopen ten einde maar het onderzoek gaat verder, blz. 43-46). Veel leesplezier!
- Download hier (gratis) het magazine (in pdf)
Wil je een studie maken over de reclamewereld of de geschiedenis van een onderneming of handelsactiviteit reconstrueren? Het archief van de Dienst Handels- en Nijverheidseigendom van het Ministerie van Economische Zaken is hiervoor de aangewezen bron. Het archief is geïnventariseerd, toegankelijk voor onderzoek en raadpleegbaar in het Algemeen Rijksarchief.
Eind november 2018 verscheen alweer het derde nummer voor 2018 van het Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis (BTNG), uitgegeven door het CegeSoma: Margaux Roberti-Lintermans schrijft over de naoorlogse repressie in de Oostkantons na 1944, Michèle Corthals over de Vlaamse verzetspers tijdens WO II, Christa Matthys en Soetkin Gryson over vroedvrouwen en reproductieve gezondheidszorg in de 19e eeuw, en Eduard Clappaert en Martin Kohlrausch over de Belgische diplomatie en de processen rond Duitse oorlogsmisdaden na de Eerste Wereldoorlog.
Sinds 1830 zijn de douanediensten van de FOD Financiën belast met een reeks opdrachten van primair belang: bestrijding van de handel in namaakproducten en drugs, controle van de invoer aan de grenzen, inning van de douanerechten, toepassing van de douanetarieven, ... Na de ontsluiting in 2015 van duizenden individuele dossiers van douaniers, heeft het Algemeen Rijksarchief nu de centrale dossiers van de douanedienst raadpleegbaar gemaakt. Onderzoekers beschikken voortaan over dezelfde zoekinstrumenten als de toenmalige ambtenaren!
De 107 strekkende meter archief van het aankoopcomité van Bergen (verantwoordelijk voor de aankoop en onteigening van vastgoed voor rekening van de Staat) die in 2014 werd overgebracht naar het Rijksarchief te Bergen is dankzij de publicatie van een inventaris nu ook raadpleegbaar. Het archief beslaat vooral de periode 1938-1976 en alle gemeenten van de provincie Henegouwen komen erin aan bod. Het archiefbestand bevat onder meer de minuten van akten die door het comité werden verleden, briefwisseling met onteigende personen, plattegronden en uittreksels van het kadaster, onteigeningsplannen, foto’s, expertiseverslagen, hypotheekattesten, enz.
Het kasteel van Annevoie was drie eeuwen lang in handen van de familie de Montpellier, nadat deze het had verworven van de familie de Halloy. Het archief van de familie de Montpellier d'Annevoie en aanverwanten (1587-1983), dat lange tijd in het kasteel werd bewaard, is nu raadpleegbaar in het Rijksarchief te Namen.
De late 17e eeuw is een wat mysterieuze periode, die historici nog maar weinig hebben bestudeerd. Een nieuwe inventaris werpt nieuw licht op dit tijdvak. Het gaat om procesdossiers van de Raad van Brabant over de adel. De adel speelde in deze periode een belangrijke maatschappelijke, militaire en politieke rol. De 1.400 dossiers die staan beschreven in de nieuwe inventaris bieden een schat aan informatie voor de lokale geschiedenis van honderden dorpen uit het ancien régime (o.a. over molens, hoeves, kastelen,…), naast een massa aan biografische en genealogische data.
Aan het eind van de 13e en tijdens de eerste helft van de 14e eeuw braken overal in Europa grote, vaak stedelijke revoltes uit, waarvan de aanstokers aandrongen op “betere” machtsverhoudingen. De toestand werd nog erger toen de spanningen ten top werden gedreven door de hongersnood van 1315-1317, die aan 10 tot 15% van de Noord-Europese bevolking het leven kostte. In De Vrede van Fexhe (1316) en de opstanden in het Prinsbisdom Luik en de Zuidelijke Nederlanden, de 5e uitgave in onze reeks Studies in Belgian History, wordt dit klimaat van rebellie vakkundig gefileerd en geduid.
