Vanaf september 1944 werden in België in het kader van de bevrijding tienduizenden personen die verdacht werden van samenwerking met de Duitse bezetter in gevangenissen en interneringscentra opgesloten, op basis van de besluitwet van 12 oktober 1918. Ook het Auffanglager Breendonk werd 'omgevormd' tot een interneringscentrum voor al dan niet vermeende collaborateurs. Aanvankelijk werden ze door verzetsmensen bewaakt. De archieven uit deze nieuwe inventaris handelen echter over de periode waarin het interneringscentrum van Breendonk onder de bevoegdheid van het ministerie van Justitie viel, nl. vanaf eind 1944.
Het Rijksarchief te Brussel bewaart 215 strekkende meter archief van de Dijle-prefectuur (de latere provincie Brabant), tot voor kort slechts summier ontsloten. Volgens de grondwet van het jaar VIII (1799) vormden de prefecturen een essentiële schakel in de institutionele structuur van de Franse Republiek. Om deze onmisbare bron voor de geschiedenis van de Franse tijd beter te kunnen gebruiken, heeft François Antoine, archivaris bij het Rijksarchief te Brussel, een meer analytische inventaris opgesteld van de dossiers in verband met interne aangelegenheden.
Op het einde van zijn leven schreef de Hasseltse augustijnermonnik Johannes Mantelius (1599-1676) een geschiedenis van het graafschap Loon. Met dit werk zette de monnik niet alleen een eerste stap in de Loonse geschiedschrijving, maar bevestigde hij ook de eigen identiteit van het graafschap. Vele eeuwen later doctoreerde archivaris Johan Van der Eycken met een proefschrift over edelen in het graafschap Loon, dat in herwerkte versie nu verschenen is in onze reeks Studies in Belgian History.
Migranten zijn onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van België. Toch is in de historische literatuur over de Belgische geschiedenis de betekenis van migratie en migranten nog onderbelicht. Migratiegeschiedenis is een relatief jonge, maar b(l)oeiende tak van de geschiedwetenschap die de volksverhuizing naar/uit/in een bepaalde regio en periode onderzoekt. Nadat in 2017 al een Nederlandstalige zoekwijzer verscheen die de weg toont naar bronnen over migratie in België die in het Rijksarchief worden bewaard, is nu ook een Franstalige versie van deze zoekwijzer verschenen.
20 jaar geleden kocht de Koning Boudewijnstichting het archief van de familie Goffinet. Als vertrouwelingen van de koninklijke familie bieden de ‘Goffinets’, via hun archieven, een uitzonderlijke blik op de Belgische monarchie ‘achter de schermen’. Vooral het koningschap van Leopold II en zijn rol in Congo trekken de aandacht, maar ook de documenten over de koninklijke financiën zullen ongetwijfeld heel wat onderzoekers interesseren. Nu het archief Goffinet geordend en geïnventariseerd is, ligt de weg voor onderzoek open.
Heel wat plattegronden uit het archief van de kadastercontrole van Bergen, in 2011 overgebracht naar het Rijksarchief te Bergen, werden nog niet opgenomen in de inventaris van dit archief die in 2013 verscheen. Ze moesten eerst stuk voor stuk in detail worden beschreven. Dankzij vrijwilligster Arlette Dendal is dit titanenwerk intussen gebeurd en zijn nu ook deze plannen raadpleegbaar.
De reeks inventarissen van de archieven van de aankoopcomités, verantwoordelijk voor de aankoop en onteigening van vastgoed voor rekening van de Belgische Staat, werd uitgebreid met een inventaris voor het archief van het aankoopcomité van Charleroi: 33 strekkende meter archief, beschreven in 1.376 inventarisnummers.
De inspecteur-generaal van de Hygiëne was vanuit Brussel verantwoordelijk voor de hygiëne- en gezondheidsaangelegenheden in Belgisch-Congo en Rwanda-Urundi. Hij won inlichtingen in over de gezondheidstoestand in de kolonie, controleerde en coördineerde het werk van de vertegenwoordiging ter plaatse, documenteerde zich over de stand van zaken in het onderzoek van de tropische geneeskunde en onderhield nauwe contacten met gezondheidswerkers in Europa en daarbuiten. Zijn archieven, met een volume van 35,5 strekkende meter, documenteren de periode 1888-1965 en bevatten bijgevolg ook archiefstukken uit de periode van de Onafhankelijke Congostaat. De inventaris van dit archief is zopas gepubliceerd. Het archief zelf kan in de leeszaal van het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier geraadpleegd worden.
Elk jaar in september start een nieuwe lichting studenten die de interuniversitaire Manama Archivistiek volgen aan de VUB. Een aantal van hen kiest steevast voor een stage in het Rijksarchief. Je ziet hen regelmatig opduiken in Facebookberichten waar ze spectaculaire vondsten en andere ervaringen delen. Maar ze leveren ook mooie werkstukken af. Een overzicht van enkele inventarissen die, vaak in samenwerking met de stagebegeleid(st)er uit het Rijksarchief, vanuit een dergelijke stage gerealiseerd werden.
In 2011 werd 8 strekkende meter archief van de bekende schrijver Henri Vernes, de geestelijke vader van Bob Morane, opgenomen in de collectie van het Rijksarchief te Doornik. Voer voor bewonderaars van het eerste uur, maar ook voor historici, romanisten, sociologen, of eenvoudigweg al wie nieuwsgierig is!
