Om plaats te maken voor nieuwe archieven zullen de oorlogsschadedossiers met betrekking tot de provincie Luxemburg (centrale reeks, provinciale reeks en fiches) binnenkort worden overgebracht van het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier naar het Rijksarchief Aarlen. Vrijdag 4 juni 2021 ging de verhuisoperatie van start, waardoor de dossiers in kwestie tijdelijk niet raadpleegbaar zijn. In de loop van de zomer zullen ze opnieuw raadpleegbaar zijn in het Rijksarchief Aarlen.
De versoepeling van de raadpleegbaarheid van de registers van de burgerlijke stand (wet van 21 december 2018) is een goede zaak voor het genealogisch onderzoek. De termijn van 100 jaar werd teruggebracht naar 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensakten. De voorbije maanden was er nogal wat commotie over het uitblijven van een uitvoeringsbesluit in verband met (1) de afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand en (2) de raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Nu dit langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd is (B.S. 31/3/2021), blikken we vooruit op de implicaties ervan in de praktijk. Miljoenen akten van de burgerlijke stand uit de periode 1920-1970 online raadpleegbaar maken, zal tijd vragen.
Dat 2020 ook voor het Rijksarchief geen gewoon werkjaar is geweest, hoeft eigenlijk niet eens te worden vermeld. In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. Na een periode van minimale dienstverlening werd gefaseerd heropgestart. In het najaar volgde een tweede sluiting van de leeszalen. Elk Rijksarchief bleef evenwel steeds bereikbaar. En achter de schermen werd meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. De retroconversie raakte in 2020 in een stroomversnelling. Maar de aandacht ging ook naar het online brengen van meer en meer gedigitaliseerde archieven. Deze uitzonderlijke situatie heeft uiteraard sporen nagelaten in de jaarcijfers: minder leeszaalbezoek, nauwelijks publieksevenementen, minder naar het Rijksarchief overgebrachte archieven… Maar dus ook: een grotere digitale toegankelijkheid.
Het Rijksarchief blijft aandacht hebben voor de toestand van archieven bij lokale besturen. Vanuit het project Lokaal archief Wallonië, een product van deze bezorgdheid, werden de voorbije periode weer heel wat nieuwe hulpmiddelen gelanceerd: van een herziene selectielijst voor gemeentearchief tot tal van nieuwe inventarissen.
In januari 2021 werd ons vernieuwde depot in Aarlen, met verdubbelde capaciteit (!), in gebruik genomen. Bovendien namen het personeel en de trouwe bezoekers van het Rijksarchief te Aarlen met pijn in het hart afscheid van diensthoofd Michel Trigalet, die naar het Rijksarchief te Luik is verhuisd. Zijn functie in Aarlen wordt overgenomen door Vincent Pirlot.
Kersvers staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine bezocht samen met zijn kabinetsmedewerkers op donderdag 15 oktober 2020 het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. De staf van het Rijksarchief gaf hem eerst een uitgebreide briefing over de huidige werking én de uitdagingen en verwachtingen naar de toekomst toe. Tijdens de rondleiding in de archiefruimtes die daarop volgde, maakte de staatssecretaris kennis met enkele grote, relevante reeksen hedendaags archief, zoals het zgn. ‘Afrika-archief’ – waarvan de overdracht door de FOD Buitenlandse Zaken naar het Rijksarchief volop bezig is –, het archief van het militair gerecht (o.m. repressie-archieven), honderdduizenden dossiers ‘oorlogsschade WOII’, bedrijfsarchieven, …
Vele burgers en organisaties keken vorige week uit naar de tekst van het akkoord dat zeven politieke partijen sloten om met de nieuwe federale regering van start te gaan. Die tekst werd op 30 september ruim verspreid. Ondertussen is ook de samenstelling van die nieuwe regering bekend. De politieke verantwoordelijke voor het Rijksarchief is staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine, een 34-jarige handelsingenieur uit Charleroi. Rekening houdend met de vele uitdagingen op het vlak van modernisering en uitbreiding van de gebouweninfrastructuur is ook de persoon van Mathieu Michel belangrijk. Michel is nl. staatssecretaris bevoegd voor onder meer de Regie der Gebouwen. Welke delen van het regeerakkoord zijn voor het Rijksarchief belangrijk?
Door de Covid 19-crisis ziet het Rijksarchief zijn genoodzaakt om haar dienstverlening op zaterdag tijdelijk aan te passen. Op zaterdag waren tot nog toe vier leeszalen geopend voor het publiek nl. één maal per maand, op de eerste zaterdag van de maand: in Bergen, Namen, Luik en Aarlen. Welnu, de volgende vier maanden zullen in de voornoemde Rijksarchieven de leeszalen ook op de eerste zaterdag van de maand gesloten zijn. Het gaat hier dus om 5 september, 3 oktober, 7 november en 5 december. Over de eventuele heropening begin 2021 zal tijdig worden gecommuniceerd. Met dank voor uw begrip.
Het project Lokaal archief Wallonië, waarbij geïnteresseerde gemeenten geholpen worden om hun historisch archief over te brengen naar het Rijksarchief, loopt al een tiental jaar. Door de lockdown konden onze mobiele archiefploegen die in het kader van dit project actief zijn, niet meer op stap. Maar dat betekende wel dat de publicatie van inventarissen in een stroomversnelling terecht kwam.
De “minimale dienstverlening” die sinds half maart van kracht is binnen het Rijksarchief belet niet dat achter de schermen hard gewerkt wordt, ook door onze vrijwilligers! We vroegen hen met spijt in het hart om voorlopig niet naar de leeszalen te komen, maar van thuis uit bleven en blijven ze het stamboomonderzoek in België meer dan ooit mee vooruit helpen. Daarvoor willen we onze vrijwilligers nog eens heel expliciet bedanken! Naast de opvolging van de bestaande projecten (DemoGen, DemoGenVisu, enz.) werden de afgelopen weken ook nieuwe databanken opgestart.
