Vele belangrijke archiefbestanden uit WO II, bv. gerechtelijke dossiers inzake collaboratie, zijn privacygevoelig en bijgevolg niet online beschikbaar. Wél online raadpleegbaar zijn omvangrijke collecties vlugschriften, affiches, oorlogskranten en foto’s, vooral bewaard in het CegeSoma. Ook de steekkaarten die toegang geven tot de bijzonder uitgebreide reeks oorlogsschadedossiers kunnen online bekeken worden.
- Steekkaarten “Oorlogsschade"
- Processen-verbaal van de Algemene Rijkspolitie
- Fotocollectie van het persagentschap “SIPHO"
Steekkaarten “Oorlogsschade" (1940-1960)
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd heel wat schade aangericht aan privébezittingen. Tussen 1940 en 1945 werden 506.090 onroerende goederen – of zowat 23,3% van de gebouwen die vóór de oorlog bestonden – beschadigd of verwoest. Het ging om 16.803 industriële en commerciële panden, 31.253 boerderijen en talloze privéwoningen. Geen enkele provincie bleef gespaard.
In het kader van een aanvraag tot schadevergoeding hebben de eigenaars de beschadiging aan hun goederen nauwkeurig opgelijst en beschreven, met toevoeging van aankoopbewijzen, certificaten, plattegronden, prentkaarten en foto’s. Hoewel in zwart-wit en vaak helemaal vergeeld, geven deze visuele getuigen toch een indringend beeld van de omvang van de “collateral damage” van de oorlog. Het Rijksarchief bewaart ca. 800.000 van dergelijke individuele oorlogsschadedossiers. Die vormen niet alleen een fascinerende bron voor familiegeschiedenis, maar bieden heel wat onderzoeksperspectieven voor de studie van diverse aspecten van de sociaal-economische en culturele geschiedenis tijdens en na WO II.
- Inventaris online
- Scans online (1.037 items of 1.047.521 scans)
- Meer weten?
- De oorlogsschadedossiers van de Tweede Wereldoorlog: een goudmijn voor elke archiefgebruiker
- Meer dan 1 miljoen fiches over oorlogsschadedossiers WOII online
- F. ANTOINE, De individuele dossiers 'Oorlogsschade aan private goederen' (Tweede Wereldoorlog). Zoekwijzer 7, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2011.
- P.-A. TALLIER (dir.), « Une brique dans le ventre et l’autre en banque » L’indemnisation des dommages aux biens privés causés par les opérations de guerre et assimilées. Sources pour une histoire plurielle du 20e siècle », série Studia 136, Bruxelles, 2012.
Digitalisering uitgevoerd in het kader van DIGIT, het digitaliseringsprogramma van het Federaal Wetenschapsbeleid.
Processen-verbaal van de Algemene Rijkspolitie (1941-1944)
De Algemene Rijkspolitie (ARP), in de jaren 1930 opgericht als een bescheiden studiedienst van het ministerie van Binnenlandse Zaken, kreeg tijdens WO II een bijzondere taak. Ze werd het zenuwcentrum van de Belgische politiediensten en verzamelde vier jaar lang de meest diverse inlichtingen over de veiligheidssituatie in de steden en dorpen van het land.
Meer dan vier jaar lang krijgt de ARP van rijkswachtbrigades en gemeentepolitie uit heel het land dagelijks honderden “processen-verbaal over buitengewone gebeurtenissen”. Die verslagen bieden een zeldzame kijk op het leven in bezet België: sabotagedaden, aanslagen, verspreiding van vlugschriften en sluikpers, gewapende overvallen, politieke meetings, stakingen, betogingen van vrouwen tegen de levensduurte, enz. Vanaf 1944 zien we ook sporen van de strijd op leven en dood tussen verzetslui en medestanders van de collaboratie.
- Inventaris online
- Scans online (1.107 items of 21.353 scans)
- Meer weten?
Fotocollectie van het persagentschap “SIPHO"
Het fotoarchief van het persagentschap Sipho (Service International Photographique), bewaard als overtuigingsstukken van het krijgsauditoraat in het kader van de naoorlogse collaboratieprocessen, bestaat uit ongeveer 250.000 items. Een aantal foto’s zijn ter bescherming van de privacy en van auteursrechten niet online beschikbaar. Na de erkenning door de Duitse Propaganda Abteilung groeide Sipho uit tot het voornaamste persagentschap in Brussel. Van 1940 tot 1944 maakte het foto’s in functie van de actualiteit of op bestelling van de Propaganda Abteilung. In 1946 veroordeelde de Krijgsraad van Brussel de directeur en de meeste fotografen die voor Sipho gewerkt hadden wegens collaboratie. Het materiaal en de archieven van het agentschap werden in beslag genomen. De foto’s hebben niet alleen betrekking op de Tweede Wereldoorlog, maar ook op het dagelijkse leven in de jaren 1930 en 1940.
- Inventarissen online
- Meer weten?
- Het bestand ‘Service International Photographique’ (SIPHO)
- 20.000 foto’s van het persagentschap SIPHO ontdekt
- C. RENCHON, SIPHO 1940-1944, une agence de photographie au service de la propagande nazie en Belgique, ULB, 2000
Update pagina: 28/06/2022
