Eind maart 2017 werd een wetswijziging goedgekeurd inzake de organisatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In de nieuwe wettekst zijn diverse bepalingen i.v.m. het archief van deze diensten opgenomen. Er wordt onder meer voorzien in een verlenging van de termijn waarin de Veiligheid van de Staat haar archief moet overbrengen naar het Rijksarchief, wat het Rijksarchief betreurt. Maar er zijn vanuit archiefperspectief ook positieve signalen op te vangen in dit dossier.
Op 16 mei 2017 werd de onlinecollectie historische kadasterplannen en -documenten uit de eerste helft van de 19de eeuw gelanceerd in aanwezigheid van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid. De creatie van het ‘primitief’ (in de zin van ‘eerste’) kadaster in de eerste helft van de 19de eeuw ging gepaard met de opmaak van tienduizenden kaarten en van de ‘processen-verbaal van afpaling van gemeentegrenzen’. Dankzij een scanningsoperatie van Financiën staan al deze stukken nu online, via de zoekrobot van het Rijksarchief. Nieuwsgierig? Bekijk ons filmpje! Overtuigd? Duik online in de collectie (ca. 85.000 beelden)!
Begin 2017 werden binnen het BRAIN-programma van het federaal Wetenschapsbeleid zes nieuwe onderzoeksprojecten geselecteerd waarop het Rijksarchief intekende. In tijden van budgettaire krapte is dit bemoedigend nieuws. De deelname aan BRAIN-projecten is immers een van de weinige mogelijkheden voor het Rijksarchief om bijkomende middelen te verwerven voor de ontwikkeling van wetenschappelijke activiteiten. We zetten voor u de zes nieuwe onderzoeksprojecten op een rijtje.
Dankzij de verhuis van het Rijksarchief te Brussel van Anderlecht naar een grotere locatie in Vorst konden enkele archiefbestanden die noodgedwongen elders werden bewaard naar hun rechtmatige plek verhuizen. Zo verhuisden een aantal archiefbestanden m.b.t. ‘Justitie’ vanuit het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier naar het Rijksarchief te Brussel (Vorst), waar ze sinds september 2017 raadpleegbaar zijn.
Pascale Falek Alhadeff, anno 2017 conservatrice van het Joods Museum van België, en Gertjan Desmet, archivaris/projectmedewerker bij het Rijksarchief, spitten vier jaar lang archieven in binnen- en buitenland uit op zoek naar bronnen over het Jodendom en de Joodse bevolking in België, 19de-21ste eeuw. Met meer dan 1.000 beschrijvingsfiches van beschikbare archiefbestanden is het een onmisbaar onderzoeksinstrument geworden. Hoe gingen Pascale en Gertjan te werk? Ze leggen het zelf uit in ons nieuw projectfilmpje.
In november 2016 startte de verhuis van de overgebleven archieven van het militair gerecht in het Brusselse Justitiepaleis, zo'n 1.500 strekkende meter, naar het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. Twee keer per week gaat een Rijksarchiefteam aan de slag in de kelders en op de zolders van het Justitiepaleis.
De dossiers oorlogsschade aan private goederen (Tweede Wereldoorlog) worden sinds 2015 volledig in het Rijksarchief bewaard. Om de toegankelijkheid van de dossiers te vergroten, werden de fiches die de verschillende series ontsluiten gedigitaliseerd. De fiches met betrekking tot oorlogsschade aan ondernemingen en verenigingen zijn intussen ook online raadpleegbaar.
Op 21 december 2016 is in het Belgisch Staatsblad een ministerieel besluit verschenen over de technische voorschriften en normen waaraan archieflokalen van de overheden en openbare instellingen opgesomd in art. 2 § 2, moeten voldoen. Voor het Rijksarchief is de publicatie van dit ministerieel besluit een nieuwe, belangrijke stap in de richting van een sluitend reglementair kader, dat tot doel heeft overheden tot een rationeel archiefbeleid aan te zetten en de duurzame bewaring van maatschappelijk relevante overheidsinformatie te waarborgen.
De bronnen met betrekking tot het Jodendom en de Joodse bevolking in België zijn nagenoeg ontelbaar. Jammer genoeg zijn ze weinig gekend en verspreid over een groot aantal private en publieke (archief)instellingen. De publicatie van een bronnengids over het Jodendom en de Joodse gemeenschap in België, 19de-21ste eeuw, vult deze lacune eindelijk op. Met meer dan 1.000 beschrijvingsfiches van beschikbare archiefbestanden is het een onmisbaar werkinstrument geworden voor al wie onderzoek doet naar of geïnteresseerd is in de geschiedenis van de Joden en het Jodendom in België.
In 1934 schonk de Nederlandse regering honderden kaarten en plattegronden aan ons land. De collectie bestond vooral uit de plannen van de fortificaties van Zuid-Nederlandse steden, van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 19de eeuw. Een 700-tal kaarten uit deze collectie zijn nu toegevoegd aan www.cartesius.be en dus online te bekijken.
