Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Een bottom-up kijk op bezet België: WO II-archief van de Algemene Rijkspolitie online raadpleegbaar

Texte petit  Texte normal  Texte grand
08/12/2021 - Onderzoek - Inventarisatie - Digitalisering - Publicaties - Algemeen Rijksarchief

De Algemene Rijkspolitie (ARP), in de jaren 1930 opgericht als een bescheiden studiedienst van het ministerie van Binnenlandse Zaken, kreeg tijdens WO II een bijzondere taak. Ze werd het zenuwcentrum van de Belgische politiediensten en verzamelde vier jaar lang de meest diverse inlichtingen over de veiligheidssituatie in de steden en dorpen van het land. De 12.000 processen-verbaal van de ARP die worden bewaard in het Algemeen Rijksarchief kunnen vanaf nu online worden geraadpleegd.    

Vanaf 1941 beschouwt het ministerie van Binnenlandse Zaken, met aan het hoofd secretaris-generaal Gerard Romsée, de ordehandhaving in België als een prioriteit. De Algemene Rijkspolitie (ARP) wordt de gewapende arm van de steeds meer gecentraliseerde politiediensten en moet de strijd tegen de criminaliteit helpen versterken. De ARP staat onder leiding van een man die banden heeft met de Nieuwe Orde, Emile Van Coppenolle, en neemt geleidelijk aan de aanwerving en de opleiding van een groot deel van de agenten van het Belgisch politieapparaat volledig in handen. Om deze opdracht tot een goed einde te brengen, specialiseert de ARP zich ook in informatiegaring.   

Meer dan vier jaar lang krijgt de ARP van rijkswachtbrigades en gemeentepolitie uit heel het land dagelijks honderden “processen-verbaal over buitengewone gebeurtenissen”. Die verslagen bieden een zeldzame kijk op het leven in bezet België: sabotagedaden, aanslagen, verspreiding van vlugschriften en sluikpers, gewapende overvallen, politieke meetings, stakingen, betogingen van vrouwen tegen de levensduurte, enz. Vanaf 1944 zien we ook sporen van de strijd op leven en dood tussen verzetslui en medestanders van de collaboratie.  

Wie de verslagen van een bepaalde plaats of periode inkijkt, merkt spijtig genoeg dat er heel wat leemtes zitten in dit archiefbestand. Van de 50.000 processen-verbaal die door de ARP werden ingezameld, bleven er slechts 12.000 bewaard.

In 2022 staat er vanuit het Algemeen Rijksarchief een oproep gepland aan onze lezers om deze lacunes virtueel te helpen invullen. Blijf ons dus volgen en dompel je intussen zeker eens onder in dit archief! Het vertelt heel wat over de spanningen die de Belgische samenleving beroerden tijdens de bezetting.

De inventaris

CHARON Arnaud, AMARA MichaëlInventaire des archives du Ministère de l'Intérieur : Police générale du Royaume : Rapports et comptes rendus d'événements extraordinaires de type "Modèle 5" (1941-1944)reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief  nr. 684, publicatie nr. 6207,  Algemeen Rijksarchief, 2021 (enkel beschikbaar in elektronische vorm).

Online raadpleging

Er zijn bijna 12.000 digitale beelden van dit archiefbestand online raadpleegbaar. Opgelet: om online archieven te kunnen raadplegen, moet je ingelogd zijn of als nieuwe bezoeker een account aanmaken.  

In de media

Update pagina: 17 mei 2022

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement