Inhoud
De succesvolle introductie van Robusta koffie als een alternatief voor de op dat moment door koffieroest geteisterde Arabica koffie in het begin van de 20ste eeuw, kan als een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de koffieteelt worden beschouwd. Het telen van koffie werd immers aangepast aan een snel oprukkende en vernietigende ziekte. Hoewel wordt aangenomen dat Lucien Linden een belangrijke rol speelde in de introductie en popularisering van Robusta koffie en dat de oorsprong van deze soort in het Congobekken ligt, is de geschiedenis van deze onderneming nog maar zelden bestudeerd. Er blijven vele vragen onbeantwoord. Hoe werd deze koffiesoort ontdekt, geïntroduceerd en gepopulariseerd? Welke genetische oorsprong hadden de toen gecultiveerde varianten? Welke netwerken bestonden er tussen handelaren en wetenschappers in Belgisch Congo en andere kolonies in Afrika en Azië? Een betere kennis van de introductie- en verspreidingsgeschiedenis van Robusta koffie en van relevante internationale netwerken kan bijdragen tot het beantwoorden van vragen met betrekking tot het telen van varianten die meer bestendigd zijn tegen klimaatverandering.
In een eerste fase bestond het project uit archiefprospectie met betrekking tot de introductie, verspreiding en verdere wetenschappelijke valorisatie van Robusta koffie in Belgisch Congo. De meeste relevante bronnen bevinden zich in het Algemeen Rijksarchief, het zgn. Afrika-Archief, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika en het archief van de Plantentuin van Meise. Na deze eerste fase volgde de digitalisering van een selectie van relevante bronnen. De derde fase van het project omvatte de bestudering van het verzamelde materiaal. Er werd gekeken worden naar de initiatieven van botanici in de Congo-Vrijstaat. Ook de verdere (wetenschappelijke en commerciële) verspreiding van Robusta koffie in Belgisch Congo en daarbuiten werd bestudeerd. Welke netwerken waren er? Wie was erbij betrokken en wie niet?
Het project werd eind 2022 afgerond in het Algemeen Rijksarchief. De studie zal in de zomer van 2023 worden gepubliceerd.
Partners
Het project CoffeeBridge werd gefinancierd door de POD Wetenschapsbeleid, via het kaderprogramma BRAIN. Het ging om een samenwerking tussen:
- het Algemeen Rijksarchief
- de Plantentuin van Meise
- de KU Leuven
- de Université Libre de Bruxelles
- het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.
Daarnaast was er ook internationale samenwerking met
- het Institut National des Etudes et Recherches Agronomiques
- de University of Kisangani
- de École régionale post-universitaire d'aménagement et de gestion intégrés des forêts tropicales (ERAIFT).
Medewerkers
De projectmedewerker voor het Rijksarchief was Guillaume Léonard.
Wetenschappelijk comité
Het historische deel van dit project werd opgevolgd door Dr. Piet Stoffelen (Plantentuin van Meise, promotor overkoepelende project), Dr. Michaël Amara (Algemeen Rijksarchief) en Prof. Dr. Yves Segers (KU Leuven).
Publicaties
De projectstudie zal in de zomer van 2023 worden gepubliceerd.
