Op 27 augustus 2015 werd in het Algemeen Rijksarchief de Cartesius-website officieel voorgesteld, in het bijzijn van de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid en de minister van Defensie. Het Rijksarchief, de Koninklijke Bibliotheek, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika en het Nationaal Geografisch Instituut beheren elk afzonderlijk bijzonder rijke cartografische collecties. De vier instellingen hebben nu de krachten gebundeld om voor het eerst gemeenschappelijk hun historische geografische gegevens te ontsluiten voor het grote publiek.
Cartesius bevat al enkele tienduizenden cartografische objecten en wordt nog stelselmatig uitgebreid. Het gaat om:
- oude kaarten van abdijen, kloosters, adellijke families zoals de families d’Ursel, Arenberg, de Merode-Westerloo, enz.), bewaard in het Rijksarchief
- Popp-kaarten, bewaard in de Koninklijke Bibliotheek
- luchtfoto’s van België, bewaard in het Nationaal Geografisch Instituut
- kaarten van Centraal-Afrika, bewaard in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
De oudste kaart die in de Cartesius-website verwerkt werd, dateert van 1358 en wordt bewaard in het Rijksarchief te Gent.
Het vernieuwende van het Cartesius-portaal is de geografische zoekmogelijkheid, meteen de belangrijkste manier van zoeken op de website. U kan op een moderne kaart het gebied aanduiden waarvoor u oude kaarten wil vinden, waarna de zoekmachine u de documenten toont die in het door u aangeduide gebied liggen. Daarnaast kan u zoeken op trefwoord, op datum, op schaal, enz.
Met de publieke cloud-toepassing kan u bovendien zelf aan de slag met oude kaarten, luchtfoto’s en plattegronden, om zo uw eigen kaartenboek samen te stellen. Kaarten samenvoegen, delen, aanvullen, editeren en het resultaat weer voor anderen toegankelijk maken, … Het gaat kortom om een soort “geo-facebook”.
De uitbouw van Cartesius was een monnikenwerk. Het cartografisch materiaal moest gedigitaliseerd worden, van de correcte metadata voorzien (beschrijving van data, oorsprong, bewaarplaats, etc.), maar ook gegeolokaliseerd en/of gegeorefereerd worden.
Tot voor kort moesten kaarten en plattegronden in originele vorm geraadpleegd worden in de leeszaal, maar het ontvouwen/ontrollen en weer opvouwen/oprollen van dikwijls grote formaten kaarten en plannen eiste zijn tol. Dankzij de grootschalige digitalisering van cartografisch materiaal kon al enige tijd een deel van de collectie digitaal bekeken worden in de leeszalen van het Rijksarchief, maar met de lancering van de Cartesius-website, kan u voortaan ook een groot deel online raadplegen.
Het Rijksarchief heeft al ongeveer 106.000 kaarten en plannen gedigitaliseerd, waarvan er ongeveer 77.500 raadpleegbaar zijn in de digitale leeszalen van de verschillende rijksarchieven, en 7.783 via de Cartesius-website.
Ga op ontdekking op www.cartesius.be!
