Elke dag opnieuw worden in het Algemeen Rijksarchief vreemdelingendossiers geraadpleegd. De 2,5 miljoen individuele vreemdelingendossiers die het Rijksarchief bewaart (ruim 7 strekkende km archief), bevatten een schat aan informatie, zowel voor genealogische opzoekingen als voor de migratiegeschiedenis van België. Minder bekend, maar niet minder belangrijk zijn de “algemene dossiers” van de vreemdelingenadministratie. Deze dossierreeks is vooral thematisch geordend en toont het ruimere plaatje van het Belgische migratiebeleid.
Een zopas verschenen inventaris ontsluit de algemene dossiers geopend tijdens de periode 1950-1990. De naoorlogse periode is een boeiend hoofdstuk in de Belgische migratiegeschiedenis. De eerste helft staat in het teken van de grootschalige arbeidsmigratie naar ons land. Eerst in functie van de steenkoolnijverheid, maar vanaf eind jaren 1950 ook voor andere bedrijfssectoren. België doet achtereenvolgens beroep op Italiaanse, Griekse, Spaanse, Turkse en Marokkaanse migranten.
Deze arbeidsmigratie gaat verder na de migratiestop van 1974, al verzeilen de meeste nieuwkomers dan in ons land via gezinshereniging. De naoorlogse periode staat ook in het teken van een nieuwe internationale rechtsorde waarin vluchtelingen een apart statuut krijgen. Eerst is het vluchtelingenstatuut nog nauw verbonden met gebeurtenissen tijdens of meteen na de Tweede Wereldoorlog, maar in de tweede helft van de jaren 1960 valt deze tijdsafbakening weg. De uitbreiding van de vluchtelingendefinitie krijgt vanaf midden jaren 1970 een concrete weerklank, wanneer de instroom van niet-Europese vluchtelingen toeneemt.
De inventaris
De nieuwe inventaris documenteert al deze ontwikkelingen, naast diverse andere facetten van het migratiebeleid: de organisatie van de vreemdelingenadministratie, de evolutie van de Belgische wetgeving, de groei van het internationale personenverkeer, het opsluitings- en verwijderingsbeleid en tenslotte materies voor de openbare veiligheid (o.m. toezicht op wapenvergunningen, religieuze sekten en de bestrijding van drugssmokkel).
Dit archief vormt in feite het sluitstuk van een drieluik: de algemene dossiers uit de jaren 1830-1950 maken het voorwerp uit van twee andere inventarissen (Ministerie van Justitie. Bestuur van de Openbare Veiligheid. Dienst Vreemdelingenpolitie. Algemene dossiers, 1794-1914 en Ministerie van Justitie. Bestuur Openbare Veiligheid. Vreemdelingenpolitie. Algemene dossiers 2de reeks (Neerlegging 2003)). Samen geven de drie reeksen een beeld van de politiek-sociale context en het mentaliteitskader waarbinnen het vreemdelingenbeleid werd uitgetekend over een periode van meer dan anderhalve eeuw.
Praktisch
De inventaris – enkel uitgegeven in elektronische versie – is gratis online beschikbaar via onderstaande links.
STRUBBE Filip, Inventaris van het archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: Dienst Vreemdelingenzaken. Studiebureau: Algemene dossiers (derde reeks) (Overdracht 2010) (1882-2005), reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 711, publicatie nr. 6464, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2024.
