Valorisatie van een belangrijk archiefbestand dat onlangs naar het Rijksarchief Bergen werd overgebracht, zo luidde de opdracht. En de auteurs van dit rijkelijk geïllustreerd boek zijn daar met glans in geslaagd. Het belang van het oorlogsschadearchief gaat veel verder dan WO II: het geeft ook duiding bij de vooroorlogse periode en bij de wederopbouw. Door het grote volume aan dossiers én de gedetailleerdheid ervan, vormen ze een zeer waardevolle bron voor de geschiedenis van de 20ste eeuw. Dit boek zal je daar gemakkelijk van overtuigen!
Het onderwerp “schade geleden tijdens WO II” is tamelijk zwaarwichtig. Om te beginnen zeggen de cijfergegevens al genoeg: in 1945 werden 506.090 gebouwen – of zowat 23,3 % van het vastgoed dat bestond vóór de oorlog – beschadigd of vernield, waaronder 16.803 industriële en commerciële gebouwen, 31.253 hoeves en honderdduizenden privéwoningen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Henegouwse oorlogsschadedossiers een indrukwekkend geheel vormen, dat bijna 1.000 meter inneemt in de rekken. Hun aantal staat in de eerste plaats in verhouding tot de demografie (Henegouwen is één van de meest bevolkte provincies van Wallonië) en ten tweede tot de intensiteit van de bombardementen. Deze waren op hun beurt te wijten aan de aanwezigheid van strategische doelen in Henegouwen zoals spoorweg-, weg- en handelsinfrastructuur.
Het archief gaat over veel meer dan alleen de geschiedenis van het conflict. Alle schade, hoe klein ook, kon aanleiding geven tot een vergoeding. Maar daarvoor moesten bewijsstukken worden ingediend, met zo nauwkeurig mogelijke beschrijvingen, facturen, aankoopbewijzen, plattegronden, foto’s, schetsen of zelfs postkaarten.
Dit alles maakt deze dossiers zo interessant voor het bestuderen van de geschiedenis van een familie, een gebouw, een stad of dorp, stedenbouw in het algemeen, wijzigingen in het landschap, of de economische geschiedenis in brede zin, zoals de evolutie van de uitrustingsgoederen voor industrie, landbouw en handel. Ook het dagelijks leven kan worden gereconstrueerd aan de hand van foto’s van de interieurs van woningen, of door te inventariseren wat verloren ging aan meubels, beddengoed, vaatwerk, hoevedieren, boeken of familiesouvenirs.
De zichten op verwoeste landschappen spreken uiteraard tot de verbeelding. Het “martelaarschap van Doornik” is niet zomaar een uitdrukking wanneer je het met eigen ogen ziet. Dat het belang van het oorlogsschadearchief veel verder gaat dan WO II is glashelder. Het geeft ook duiding bij de vooroorlogse periode en bij de wederopbouw. Door het grote volume aan dossiers én de gedetailleerdheid ervan, vormen ze een zeer waardevolle bron voor de geschiedenis van de 20ste eeuw. Dit boek zal je daar gemakkelijk van overtuigen!
Te koop
- HONNORÉ Laurent (o.l.v.), Dommages de guerre 1940-1945. L’ampleur des dégâts dans cinq villes du Hainaut, Rijksarchief – 180° Éditions, 2024.
Het boek is voor € 25,00 te koop bij het Rijksarchief Bergen, het Rijksarchief Doornik, in het Mons Memorial Museum en in de boekhandel. Online bestellen kan via Bol.com.
