Herdenkingsperiodes geven vaak aanleiding tot de uitgave van nieuwe werken over het betrokken onderwerp, maar die publicaties zijn niet altijd vernieuwend voor de geschiedschrijving. Over het fenomeen ‘bezetting’ werd al heel wat onderzoek gevoerd. Kan dit thema nog reveleren?
Het beeld is genuanceerd. Over de Tweede Wereldoorlog en de conflicten in de nasleep ervan werden inderdaad talrijke studies gepubliceerd, maar dit geldt minder voor de Eerste Wereldoorlog. De Groote Oorlog stond lange tijd in de schaduw van de Tweede Wereldoorlog.
Sinds de jaren 1990 vond de geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog echter een nieuw elan, waarbinnen het thema ‘bezetting’ een belangrijke plaats kreeg. Er verschenen nieuwe publicaties op basis van onderzoek naar het oorlogsgeweld, de lotgevallen van burgers, de nasleep van de oorlog en de herinnering aan het conflict.
De publicatie En territoire ennemi. Expériences d'occupation ; transferts, héritages (1914-1949) is een uiting van deze heropleving en getuigt daarnaast van de wil om af te stappen van het traditionele geografische en chronologische kader. Verschillende (oud-)medewerkers van het CegeSoma werkten mee aan het boek.
De publicatie vormt de neerslag van twee studiedagen: Vivre l'occupation sur le front Ouest pendant la Première Guerre mondiale (februari 2015, Rijsel) en Occupations and transfers of experience. From one front to another, from one war to another (mei 2015, Parijs). De inleiding werd verzorgd door WOI-expert Sophie De Schaepdrijver. Daarnaast zorgden James Connolly, Emmanuel Debruyne, Elise Julien en Matthias Meirlaen voor de coördinatie van de publicatie.
Het boek biedt een inkijk in de bezette samenleving van 1914-1918, maar analyseert ook de gevolgen van die periode voor een aantal actoren zoals de burgemeesters.
Het werk beperkt zich geografisch niet tot een Frans-Belgische context, maar kijkt ook naar Oost-Europa en de Duitse regio die na de oorlog door Frankrijk werd bezet. Op die manier wordt het klassieke conceptueel en geografisch kader opengetrokken, waardoor nieuwe perspectieven ontstaan voor de kennisoverdracht rond dit onderwerp.
Kortom, een boek dat via diverse perspectieven een beter inzicht biedt in bezette samenlevingen, de naoorlogse periodes en herinneringsbeleving.
