Brussel, bezette stad

In augustus 1914 bereikt de oorlog ook Brussel. De hoofdstad, waar nochtans niet gevochten werd, is het toneel van paniek, uitingen van vaderlandsliefde, vluchtelingenstromen, enz. Al spoedig neemt de bezetter zijn intrek in de stad en laat er zijn troepen paraderen. De volgende vier jaren zal Brussel de grootste bezette stad van Europa blijven.

Met onuitgegeven foto’s, postkaarten die tijdens de bezetting werden verstuurd en illustraties uit de pers van destijds hebben Bruno Benvindo en Chantal Kesteloot, historici bij het CegeSoma, een geschiedkundig beeld opgehangen van een stad Brussel waar honger en werkloosheid heersten, maar waar het dagelijks leven niettemin verderging. De Duitse troepen van hun kant poogden in de Belgische hoofdstad het thuisgevoel te versterken in de schouwburgen, filmzalen en cafés. Bezet Brussel, dat waren ook patriotten en activisten, huurders die hun huur niet meer konden betalen, of arbeiders die naar Duitsland werden gedeporteerd. Al deze aspecten werden in beeld gebracht.
In november 1918 werd de hoofdstad bevrijd. Het is eindelijk vrede, maar de oorlog is nog niet echt voorbij: de herdenkingsplechtigheden worden overschaduwd door een huisvestingscrisis, moeilijke rouwprocessen of de pijnlijke zoektocht naar familieleden en vrienden.

Wallonië tijdens de Groote Oorlog

Op basis van foto’s die werden genomen door de bezetter of amateur- en beroepsfotografen hebben Alain Colignon en Mélanie Bost, respectievelijk bibliothecaris en historica bij het CegeSoma, een beeld willen schetsen van de tragische jaren 14-18. Komen daarbij aan bod: de Duitse inval en de slachtpartijen van augustus 1914, de installatie van de bezettingsmacht, het beleid dat de Waalse bevolking uitbuitte, de burger en zijn dagelijks leven waarin aan alles een tekort was, de aanwezigheid van een vijandig leger, het geleidelijk wegvallen van het vertrouwde levenspatroon, en dat alles terwijl even verderop de strijd in alle hevigheid verderging.

Het boek La Wallonie dans la Grande Guerre toont met origineel en kwalitatief hoogstaand fotografisch erfgoed hoe men in Wallonië leefde tijdens WO I. De focus ligt op de grote steden (Luik, Charleroi, Namen, Bergen, enz.), de industriële agglomeraties (Borinage, Pays noir, Centrum, Moeskroen, enz.) en een aantal kleine stedelijke gebieden (Aarlen, Hoei, Waver, enz.).

De publicaties

De boeken zijn te koop bij het CegeSoma of via publicat@arch.be. Binnenkort zullen ze ook verkrijgbaar zijn in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief en in de verschillende vestigingen van de Rijksarchieven in Wallonië en Brussel.

• KESTELOOT Chantal en BENVINDO Bruno, 1914-1918. Bruxelles ville occupée, Renaissance du livre, Brussel, 2016, 176 blz., € 20 (+ eventuele verzendingskosten).
• COLIGNON Alain en BOST Mélanie, 1914-1918. La Wallonie dans la Grande Guerre, Renaissance du livre, Brussel, 2016, 176 blz., € 20 (+ eventuele verzendingskosten).