Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

SATURN (de archiefploegen Financiën)

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Inhoud

De archieven van de FOD Financiën bevatten massa’s informatie over de 19de en de 20ste eeuw. Alle opdrachten van het vroegere ministerie van Financiën zoals de heffing van belastingen, de strijd tegen de fiscale fraude, het beheer van de schatkist, het bijhouden van het kadaster, de ’sekwestratie’ (tijdelijke inbeslagname) van vijandelijke goederen en de aan- en verkoop van (on)roerende goederen worden gedocumenteerd in kilometers archief.

Op 1 februari 2013 startten het Rijksarchief en de FOD Financiën een gezamenlijk project om het archief van de FOD Financiën aan te pakken en het archiefbeheer conform te maken met de Archiefwet. De FOD Financiën maakte middelen vrij en klopte aan bij het Rijksarchief voor de nodige expertise. Al in 2004 werd immers binnen het Rijksarchief een ‘werkgroep Financiën’ opgericht. De betrokken archivarissen waren intussen goed vertrouwd met het beleidsdomein en bijgevolg prima geplaatst om het project aan te sturen. Het kaderde bovendien binnen de wettelijke toezichtstaken van het Rijksarchief.

Er werden zes medewerkers aangeworven voor de bewerking van de archieven van de FOD Financiën: drie archivarissen en drie archiefassistenten verdeeld over drie archiefploegen in Brussel, Vlaanderen en Wallonië. De FOD Financiën en het Rijksarchief legden samen de prioriteiten vast. Daarbij werd rekening gehouden met verhuisoperaties, uitpuilende archiefruimten, kwetsbare en/of aangetaste stukken, maar ook met de wettelijke verplichtingen van de FOD Financiën. Een permanent overleg tussen de FOD Financiën en het Rijksarchief houdt de operationele prioriteiten up-to-date. In mei 2015 kreeg het project de naam ‘SATURN’, de afkorting van ‘Selection of Archives and Transfer Under Right coNditions’.

Het SATURN-project is een voorbeeld van een win-winsituatie. Selectie, ordening, verpakking en verwerving van archieven van de FOD Financiën gebeurt systematisch, de expertise van de betrokken partners wordt maximaal benut. Dankzij SATURN kan het Rijksarchief kilometers waardevol archief verwerven. Voor de FOD Financiën betekent SATURN dat kelders en gebouwen versneld kunnen worden leeggemaakt. De overbrenging naar het Rijksarchief gebeurt bovendien in goede en geordende staat, zoals de Archiefwet het vraagt. Het vergt wat aanpassingsvermogen, maar de medewerkers van de FOD Financiën kunnen ‘hun’ papieren archief na overbrenging in het Rijksarchief consulteren.

SATURN nam de afgelopen tien jaar al ruim 30 kilometer archief onder handen. Ruim 16 kilometer archief kon worden overgebracht naar het Rijksarchief. De FOD Financiën zorgt voor zuurvrij verpakkingsmateriaal. Archieven die aangetast zijn door schimmel, worden op kosten van de FOD Financiën voor overbrenging met gammastralen behandeld.

De archiefdocumenten die via SATURN in het Rijksarchief terechtkomen, zijn bijzonder interessant voor onderzoek. Een aantal voorbeelden:

  • Het archief van de Koninklijke Munt van België;
  • De archieven van hypotheek- en registratiekantoren en van het kadaster, cruciale bronnen voor huizenonderzoek vanaf 1798;
  • De archieven van de aankoopcomités, voor onderzoek naar alle grote en kleine infrastructuurwerken sinds de jaren 1930 in ons land;
  • De archieven van de Voorlopige Administratie voor Financiële Aangelegenheden van Congo en Ruanda-Urundi en van het Bijzonder Belastingsbureau voor koloniale vennootschappen en firma's, belangrijke bronnen voor wie het financiële aspect van de Belgische kolonisatie onderzoekt;
  • Centrale reeksen zoals de originele koninklijke en ministeriële besluiten en de verslagen van de Directieraad van het voormalig ministerie van Financiën.

SATURN levert het Rijksarchief niet alleen mooie aanwinsten op, het schept ook – letterlijk en figuurlijk –ruimte voor de FOD Financiën om de werking te verbeteren en de overstap van papier naar digitaal te maken. Inmiddels bestaat het SATURN-project tien jaar maar het werk is nog lang niet klaar.

Sinds februari 2022 is er een extra archiefploeg aan de slag in Brussel. De huidige samenwerkingsovereenkomst loopt tot 31 januari 2025, maar de verlenging wordt nu al voorbereid.

Partners

Medewerkers

  • Voor Brussel: Romain Durieux, Phaedra Traweels, Jonathan Van Damme, Ciel Vroman
  • Voor Vlaanderen: Sophie Becue
  • Voor Wallonië: Abdelmjid Assif, Gauthier Alexis 
  • Omkadering: Paul Drossens (Vlaanderen), Pierre-Jean Niebes (Wallonië)
  • Coördinatie: Marij Preneel

Publicaties

  1. Brussel
  2. Vlaanderen
  3. Wallonië

1. BRUSSEL

Algemeen Rijksarchief

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Algemeen Secretariaat

Kadaster

Douane en Accijnzen

Registratie en Domeinen

Belastingen

Rijksarchief te Brussel

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Kadaster

Hypotheken

2. VLAANDEREN

Rijksarchief te Antwerpen-Beveren

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Registratie

Hypotheken

Rijksarchief te Brugge

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Hypotheken

Registratie

Rijksarchief te Gent

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Kadaster

Registratie

Hypotheken

Rijksarchief te Hasselt

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Registratie

Hypotheken

Rijksarchief te Leuven

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Registratie

In voorbereiding

  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het ontvangkantoor der domeinen en penale boenen Kortrijk, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding.
  • LANNOY P., Verzamelinventaris van het archief van het kantoor der hypotheken van Oudenaarde (1799-1914),Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding.
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het kantoor der registratie van Aarschot. Overdracht 2014 (1838-1984), Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het kantoor der registratie van Grimbergen. Overdracht 2014 (1838-1984), Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het kantoor der registratie van Landen, overgedragen door het tweede registratiekantoor van Tienen. Overdracht 2014, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het kantoor der registratie van Glabbeek en Glabbeek-Zuurbemde, overgedragen door het eerste registratiekantoor van Tienen. Overdracht 2014, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het kantoor der registratie van Zoutleeuw, overgedragen door het tweede registratiekantoor van Tienen. Overdracht 2014, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het eerste registratiekantoor van Tienen. Overdracht 2014, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het tweede registratiekantoor van Tienen. Overdracht 2014, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van de primitieve plannen van de gewestelijke directie van het kadaster van West-Vlaanderen, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het registratiekantoor Overijse en het registratiekantoor Tervuren. Overdracht 2014, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het ontvangkantoor der domeinen en penale boenen Ieper, overgedragen door het ontvangkantoor der domeinen en penale boenen Kortrijk, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Inventaris van het archief van het ontvangkantoor der domeinen en penale boenen Dendermonde, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 
  • LANNOY P., Verzamelinventaris van het archief van de Antwerpse registratiekantoren, Algemeen Rijksarchief, Brussel, in voorbereiding. 

3. WALLONIË

Rijksarchief te Aarlen

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Aankoopcomités

Hypotheken

Belastingen

Rijksarchief te Bergen

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Aankoopcomités

Kadaster

Registratie

Hypotheken

Belastingen​​

Inkomsten

Rijksarchief te Doornik

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Registratie

  • MOREAU F., Inventaire des archives du Premier bureau de l’enregistrement de Tournai. Série des comptes mobiles, Algemeen Rijksarchief, Brussel (in voorbereiding). 
  • MOREAU F., Inventaire des archives du Deuxième bureau de l’enregistrement de Tournai. Série des comptes mobiles, Algemeen Rijksarchief, Brussel (in voorbereiding). 
  • MOREAU F., Inventaire des archives du Troisième bureau de l’enregistrement de Tournai. Série des comptes mobiles, Algemeen Rijksarchief, Brussel (in voorbereiding). 

Rijksarchief te Luik

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Kadaster

Registratie

Inkomsten

Rijksarchief te Namen

De meeste van de volgende inventarissen zijn enkel in digitale vorm beschikbaar. Je kan ze gratis downloaden in pdf-formaat door op elke titel te klikken. De gedrukte inventarissen zijn te koop via publicat@arch.be.

Aankoopcomités

Hypotheken

Registratie

Belastingen

Inkomsten

Nieuws

Op 1 februari 2019 startte de derde termijn van het SATURN-project. SATURN is een samenwerking tussen het Rijksarchief en de FOD Financiën met als doel het selecteren, inventariseren, verpakken en overbrengen van archieven van de FOD Financiën. De voorbije zes jaar verwerkten de medewerkers van SATURN liefst 18 strekkende kilometer archief. Ruim één derde van dat archief wordt bewaard en overgebracht naar het Rijksarchief, twee derde wordt vernietigd. Maar er ligt nog werk op de plank: zo’n 18,2 kilometer 'Financiën-archief' moet nog worden aangepakt door de mobiele archiefploegen Financiën. De FOD Financiën en het Rijksarchief bereikten daarom een akkoord voor de verlenging van het project voor een nieuwe termijn van drie jaar, tot maart 2022.

Tussen april en september 2017 werd meer dan 14 km archief van Anderlecht naar Vorst verhuisd en ook vanuit het Algemeen Rijksarchief 2 - Depot Joseph Cuvelier vertrok 7,7 km archief richting Vorst. De archieven staan opnieuw netjes in de rekken en de nieuwe leeszaal is bijna klaar voor gebruik. Wees welkom op onze nieuwe locatie in Vorst vanaf 1 september 2017!

13/01/2016 - Archiefbeheer
Succesvol SATURN-project wordt met drie jaar verlengd

Zoals eerder gesignaleerd boekte het SATURN-project van het Rijksarchief, ook de "archiefploegen financiën" genoemd, tot nog toe bijzonder mooie resultaten. Het doel om op drie jaar 10 kilometer papieren archief van de FOD Financiën te verwerken, werd vlot gehaald. SATURN levert het Rijksarchief niet alleen mooie aanwinsten op, het schept ook - letterlijk en figuurlijk - ruimte voor de FOD Financiën om de werking te verbeteren en de overstap van papier naar digitaal te maken. Dat is ook de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid niet ontgaan: beide ondertekenden eind december 2015 een nieuwe overeenkomst waarmee SATURN met nogmaals drie jaar verlengd wordt, tot januari 2019. Fantastisch nieuws voor de betrokken collega's en voor heel het Rijksarchief!

  Lees meer over SATURN

02/12/2015 - Inventarisatie - Publicaties - ARA

Als gevolg van hervormingen bij de FOD Financiën werden in 2009 alle personeelsdiensten en bijgevolg ook hun archieven gecentraliseerd in één Stafdienst Personeel & Organisatie. Tot 2009 werden alle personeelsaangelegenheden van de FOD Financiën behandeld door de afzonderlijke administraties, die elk een eigen aanpak hanteerden. Alles samen bestrijkt dit personeelsarchief, gecentraliseerd in het North-Galaxy complex (Brussel), bijna 4 km: een hele uitdaging voor de "archiefploeg" Brussel van het SATURN-project.  

Links

Update pagina: 24 juli 2023

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement