Bijna 20 jaar geleden stelde het toenmalige diensthoofd Alfred Minke een (tweede) bestandenoverzicht op voor het Rijksarchief te Eupen. Sindsdien is de collectie, vooral ten gevolge van de aanpassing van de archiefwet waardoor de overdrachtstermijn voor overheidsarchieven werd ingekort van 100 tot 30 jaar, aanzienlijk uitgebreid. 30 jaar Rijksarchief te Eupen vormde een mooie aanleiding om werk te maken van een geactualiseerd bestandenoverzicht.
Op 10 december 2019 werd tijdens een conferentie in de Senaat het nieuwe (dubbel)nummer van het Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis (BTNG) voorgesteld. Maar liefst drie verjaardagen vormen de aanleiding voor dit nummer: 50 jaar BTNG, 50 jaar Studiecentrum Oorlog en Maatschappij (CegeSoma) en 75 jaar bevrijding van België. We moesten dus niet ver zoeken voor het centrale thema van dit nummer: 75 jaar geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in België.
Het archief van de Orde der Geneesheren en van de Orde der Apothekers, die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden opgericht, is dankzij twee nieuwe inventarissen raadpleegbaar in de leeszaal van het Algemeen Rijksarchief: fantastisch nieuws voor wie onderzoek wil doen naar de geschiedenis van deze beide beroepsgroepen tijdens de Duitse bezetting.
Tijdens het ancien régime was de provincie Limburg een van de zeventien provinciën van de Spaanse – en later Oostenrijkse – Nederlanden. In de praktijk ging het om een federatie van vier verschillende entiteiten: het Hertogdom Limburg, het Land van Dalhem, het Land van Valkenburg en het Land van ‘s-Hertogenrade (Rolduc). De acta van het internationaal colloquium over de geschiedenis van het hertogdom Limburg en de Landen van Overmaas zijn nu gepubliceerd.
Ongeacht verjaardagen en modieuze tendensen blijft de Eerste Wereldoorlog intrigeren. Al bijna een eeuw lang verschijnt er wereldwijd elke dag minstens één publicatie over dit thema. En de voorbije honderdjarige herdenking gaf in België alleen al aanleiding tot de opzet van honderden colloquia, lezingen, plechtigheden en tentoonstellingen. De grote verscheidenheid aan benaderingen alsook de verbreding van vakgebieden en verruiming van onderzoeksdomeinen zorgden voor enkele mooie verrassingen. De bibliografie Honderd jaar – en meer – geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog in België nodigt je uit ze te ontdekken. Het naslagwerk van 1.312 pagina’s, inclusief een eerste historiografische balans, telt meer dan 14.000 referenties en ruim 100 afbeeldingen in kleur.
Sinds 2005 oefent de Duitstalige Gemeenschap – en niet het Waals Gewest – voogdij uit over de negen gemeenten waaruit ze bestaat. Ze “erfde” deze bevoegdheid van het Waals Gewest en de provincie Luik. In het kader van een samenwerkingsakkoord heeft het Rijksarchief te Eupen 329 dossiers verworven en geïnventariseerd in verband met de voogdij over de gemeenten tussen 1977 en 2006, afkomstig van het ministerie van de Duitstalige Gemeenschap.
Het Rijksarchief te Eupen heeft 22 strekkende meter historisch archief (1945-heden) van de Duitstalige openbare omroep (BRF) verworven, gewaardeerd (selectie uitgevoerd) en geïnventariseerd.
In 2017 werd met de publicatie van een eerste inventaris van het archief van het Rode Kruis van België een archiefbestand ontsloten dat cruciale informatie bevat over de activiteiten van de organisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog. Met de publicatie van een bijkomende inventaris voor de periode 1922-1959 wordt opnieuw een schat aan informatie beschikbaar, met ditmaal een hoofdrol voor de Tweede Wereldoorlog.
Sinds 1831 wordt aan Belgische politici van wie de loopbaan een stempel heeft gedrukt op de geschiedenis van ons land de titel van “minister van Staat” verleend. Het Algemeen Rijksarchief bewaart het archief van een dertigtal ministers van Staat, waaronder Charles Rogier, Frans Schollaert, Henri Jaspar, Pierre Harmel en Wilfried Martens. Recent is aan dit rijtje het archief van Marc-Antoine Pierson toegevoegd.
De inventaris van het archief van de abdij van Roosenberg te Waasmunster, die op 16 oktober 2019 wordt voorgesteld in de abdij in kwestie, brengt niet minder dan acht eeuwen religieuze, sociaaleconomische, maar vooral ook Wase én vrouwengeschiedenis voor onderzoekers binnen handbereik.
