Vanaf het eind van de 19de eeuw beschikte het Ministerie van Openbare Werken over een fotografische dienst. Die moest de herinnering aan de acties van het ministerie waarborgen. Zo ontstond geleidelijk aan een enorme fototheek, vandaag zorgvuldig bewaard in het Algemeen Rijksarchief. Een eerste reeks van 10.000 foto’s, genomen tussen de jaren 1890 en de Tweede Wereldoorlog, werd gedigitaliseerd en is nu online raadpleegbaar.
In 1880 richtte het Bestuur van Bruggen en Wegen een fotografisch atelier op. In een eerste fase waren de meeste foto’s bedoeld als documentatie van ongelukken op werven of om rechtbanken bewijzen te verstrekken, bijvoorbeeld bij betwistingen over onteigeningen. Vanaf de jaren 1890 ging het fotoatelier een minder “technische” toer op en werden ook foto’s gemaakt ter illustratie van het werk van het ministerie, bijvoorbeeld voor tentoonstellingen en publicaties. Die evolutie ging gepaard met de oprichting van een volwaardige fototheek. Daarin werden de foto’s gearchiveerd die het fotoatelier het meest nuttig achtte. Vanaf 1920 kenden de fotografische activiteiten van het ministerie een hoge vlucht. De fototheek van het ministerie werd verrijkt met tienduizenden foto’s. De teams van de fotografische dienst doorkruisten het land om de huzarenstukjes van de burgerlijke bouwkunde uit die tijd te vereeuwigen.
De tienduizenden beelden in de fototheek gaan over plaatsen overal te lande. Ze tonen honderden bruggen, wegen, lanen, straten, tunnels, overheidsgebouwen, sluizen, kanalen en rivieren, waarvoor in de meeste gevallen het ministerie verantwoordelijk was. De foto’s werden genomen als documentatie van de voortgang van werken, de omvang van schade of om plaatsen op beeld vast te leggen waarvan geoordeeld werd dat ze vanuit technisch, bouwkundig of landschappelijk oogpunt interessant waren. Het was niet de bedoeling foto’s te maken met een kunstzinnige of esthetische inslag, wel om beelden te realiseren die zo getrouw mogelijk alle grote openbare bouwwerken van de overheid illustreerden. Zo werden vaak beelden gemaakt van plekken die doorgaans over het hoofd werden gezien door de fotografen uit die tijd. De foto’s vormen bijgevolg soms zeldzame getuigenissen van plaatsen die in de loop van de tweede helft van de 20ste eeuw een grondige wijziging ondergingen.
In de lente van dit jaar besloot het Algemeen Rijksarchief om alle bewaarde foto’s van vóór mei 1940 online te zetten. Ze geven een beeld van de grote werken van destijds, zoals de aanleg van de eerste autosnelwegen of het Albertkanaal. Binnen enkele weken komen ook foto’s die tijdens de Tweede Wereldoorlog genomen werden online. Blijf ons dus zeker volgen en neem alvast een duik in dit geweldig archief! Je kan ook foto's bestellen. Raadpleeg hier onze tarieven.
7.300 foto’s van bruggen
In het midden van de jaren 1950 haalden ambtenaren van het Ministerie van Openbare Werken enkele duizenden foto’s uit de collectie om ze in kleine albums te kleven. Het gaat om meer dan 7.300 foto’s van bruggen, sinds 2017 raadpleegbaar via onze online zoekomgeving. De foto’s, eveneens bewaard in het Algemeen Rijksarchief, geven een beeld van de verwoestingen van WO II en van de naoorlogse wederopbouw. Zo vormen ze een belangrijke bron voor de geschiedenis van de communicatie-infrastructuur van België.
Online raadpleging
- Archief van het Ministerie van Openbare Werken. Fotografische Dienst. Fototheek. Reeks 1 (1896-1945)
- Archief van het Ministerie van Openbare Werken. Fotografische Dienst. Foto’s van bruggen
- Hoe archief online raadplegen?
