Het nieuwe nummer, dat verkrijgbaar is bij het Rijksarchief Luik, bevat volgende vijf artikels:  

De achtergronden van de Luikse bisschop Wazon (1042-1048) (Jean-Louis KUPPER)

Deze prominente kerkvorst uit het Germanië van het midden van de 11de eeuw heeft met zijn originaliteit – of op z’n minst zijn stoutmoedigheid – ongetwijfeld een stempel gedrukt op de hoge dignitarissen van het Rijk die de religieuze hervorming gunstig gezind waren.  

Luik, “laboratorium” van juridische en wetgevende technieken tijdens de middeleeuwen … en later?  (Julien MAQUET)

Tijdens de middeleeuwen, en vooral van de 9de tot de 12de eeuw, was het bisdom Luik een belangrijk centrum voor het onderricht van recht, rechtspraktijk en jurisprudentie. Hieruit kwamen een aantal vernieuwingen voort op juridisch vlak – met opmerkelijke figuren zoals Notger van Luik en Wibald van Stavelot – evenals op wetgevend vlak – met de oorkonde met de privileges van Hoei in 1066, de Godsvrede van 1081 en later de vrede van Fexhe in 1316. Het is deze bijzondere intellectuele context die de vrij vroege receptie van het geleerde recht tijdens het eerste en tweede kwartaal van de 11de eeuw verklaart.

Een promotor van Luik die rehabilitatie verdient: Gaspard Monge (1746-1818) (Christine RENARDY)

Deze befaamde wiskundige wordt meestal geassocieerd met de oprichting van de polytechnische school van Parijs en met de expeditie van Bonaparte naar Egypte. Vaak wordt vergeten dat hij in Italië, maar ook in België, een eersterangsrol gespeeld heeft bij het tot stand komen van het hoger onderwijs. Het artikel gaat over tot een gedeeltelijke “deconstructie” van het imago van Napoleon Bonaparte ten voordele van Luik, en er wordt gewezen op de onmiskenbare rol die werd gespeeld door één van zijn medewerkers, vrienden of mentors, namelijk Gaspard Monge.

Van weg naar steenweg: aanleg van verbindingswegen over land in het prinsbisdom Luik (1748 tot 1789) (Alexandre SMITZ)

Het artikel bekijkt de steenwegen vanuit een meer praktisch oogpunt: hun aanleg. Na diplomatieke onderhandelingen worden de wegen in het prinsbisdom Luik van de 18de eeuw aangelegd volgens de normen die werden uitgevaardigd door het bestuur en onder leiding van de betrokken ambtenaren. Daarbij worden twee invalshoeken gevolgd: planning en praktijk. Een studie van deze twee aspecten laat zien dat de wil van de Staten alleen niet genoeg is om een steenweg te realiseren en benadrukt ook de rol van een groot aantal spelers wiens realisaties vaak onzichtbaar blijven, omdat de eer voor het voltooien van een steenweg bij de Staten ligt.

Het Heilig Roomse Rijk en het prinsbisdom Luik: tussen suzereiniteit en soevereiniteit (Antoine LECLÈRE)

De relaties tussen het prinsbisdom Luik en het Heilig Roomse Rijk waren doorweven met problemen, vooral omwille van het vazalschap tussen beide. De Habsburgers, die gedurende de ganse tweede helft van de 18de eeuw het Duitse Rijk vertegenwoordigden, gebruikten en misbruikten die relaties ten voordele van de uitstraling van hun Duitse grondgebied en van de Nederlanden. Het Luikse territorium, een prinsbisdom van het Rijk, zat dus gekneld tussen de keizerlijke instellingen die werden geleid vanuit Wenen enerzijds en de belangen van Brussel anderzijds. Die moeilijke machtsverhouding woog op de Oostenrijks-Luikse betrekkingen tijdens het bewind van François-Charles de Velbrück (1772-1784). De Oostenrijkse macht trad gewelddadig op tegen de Luikse regering, onder meer via de privilegies die verbonden waren aan de taken voor het Rijk. Tegelijk zitten in het Luikse diplomatieke bestuur talrijke ambtenaren die weigerachtig staan tegenover de prinsbisschop of zelfs helemaal gewonnen zijn voor de buitenlandse belangen. Hoe moet dan de internationale soevereiniteit van Luik binnen het Germaanse Rijk gedefinieerd worden?

Fragmentarisch portret van Guillaume-Joseph Desaive, viceburgemeester van Julémont tijdens het Rijk, op basis van zijn handgeschreven notities (Jean-Paul DESAIVE)

Een klein register waarin in de 17de eeuw kopieën van akten waren opgenomen werd hergebruikt door Guillaume-Joseph Desaive, viceburgemeester van Julémont, tijdens een korte periode onder het Rijk (1808-1809). Die bescheiden landbouwer, die tezelfdertijd ook meubelmaker was, maakte in het register een onderscheid tussen privéakten en overheidsakten van de adjunct-burgemeester. De auteur van het artikel tracht via de heterogene en beknopte notities een beeld te krijgen van de persoonlijkheid van die bescheiden burger van hetdepartement (van de) Ourthe en stelt zich vragen bij de redenen waarom hij aan het schrijven gegaan is en of het al dan niet gerechtvaardigd is dit soort documenten onder te brengen in de brede categorie van “huishoudboekjes”.

Praktische info

De Revue d’Histoire liégeoise is een geïllustreerd wetenschappelijk tijdschrift over de geschiedenis van Luik van de middeleeuwen tot de 20ste eeuw. Het bevat originele artikels, een overzicht van recente verhandelingen en een wetenschappelijke agenda. Er verschijnt één nummer per jaar. Het tijdschrift wordt uitgegeven door het Centre liégeois de documentation archivistique (vzw CELIDA), in samenwerking met het Rijksarchief.  

De Revue d’Histoire liégeoise is voor € 20 te koop bij het Rijksarchief Luik of via celida@arch.be (+ € 6 verzendingskosten). De nummers n 1 en n 2 zijn ook nog verkrijgbaar.

Wil je zelf een bijdrage schrijven voor het tijdschrift? Contacteer dan de redactie via Laetizia Puccio of Bernard Wilkin.