In 2019 droeg de provinciale dienst ‘Toerisme Provincie Antwerpen’ haar archief over aan het Rijksarchief Antwerpen. De digitale inventaris ervan die nu online staat, is dé ideale reisgids voor wie de geschiedenis van het toerisme in de provincie Antwerpen (vanaf 1947) in kaart wil brengen.
Sinds de jaren 1930 behoort internering tot het strafrechtelijke instrumentarium. De uitvoering ervan werd toevertrouwd aan speciale commissies die werden ingesteld bij de psychiatrische afdelingen van de gevangenissen, sinds 1964 ‘commissies tot bescherming van de maatschappij’ genoemd. Alle Oost- en West-Vlaamse interneringen ressorteerden onder de bevoegdheid van de Gentse commissie, waarvan nu 60 meter archief is ontsloten.
Wanneer het gaat over de geschiedenis van een perceel of een vastgoed wordt meestal onmiddellijk gedacht aan bronnen zoals notariaats- of gemeentearchief. Ook de archieven van de Patrimoniumdocumentatie, zoals die van het Kadaster, de Registratie of de Hypotheken, zijn logische bronnen. Maar er zijn nog andere archiefreeksen van de Patrimoniumdiensten die een waardevolle aanvulling kunnen betekenen voor dit soort onderzoek. Denk bijvoorbeeld aan het archief van de Aankoopcomités, recent geïnventariseerd voor de regio Namen.
Tijdens de Franse Revolutie werden kerkelijke goederen genationaliseerd en geveild. Het Rijksarchief Bergen bewaart 467 affiches van die openbare veilingen. Ze werden gedigitaliseerd en zijn nu raadpleegbaar in onze online zoekomgeving. Een nieuwe inventaris ontsluit deze 22 meter archief van het Bestuur voor nationale goederen voor onderzoek.
De meer dan 4.000 charters van het graafschap Vlaanderen, bewaard in het Rijksarchief Gent, behoren tot de rijkste chartercollecties van België. Archivarissen, destijds allemaal mannen, die zich in de loop van de 19de eeuw over deze oorkonden bogen, benoemden ze als ‘chartes des comtes de Flandres’. Toch is de collectie niet enkel terug te brengen tot de activiteiten van de ‘comtes’, maar evenzeer tot die van de ‘comtesses’! Tijd dus voor een update in de naamgeving: het REIGN-project ambieert immers de ontsluiting van deze collecties naar 21ste-eeuwse normen.
Ook vandaag nog zijn tientallen laatmiddeleeuwse archiefbestanden nog niet geïnventariseerd en nauwelijks ontgonnen. Denk bijvoorbeeld aan de oorkondenschatten van de abdij Notre-Dame du Vivier in Marche-les-Dames, van de Sint-Bernardusabdij van Hemiksem, van abdij Maagdendale in Oudenaarde of van het hospitaal in Roosbeek. In februari 2022 ging het onderzoeksprogramma MArch21 van start om de oudste collecties die worden bewaard door het Rijksarchief te inventariseren, te bestuderen en te valoriseren. Onderzoeker Nicolas Ruffini-Ronzani heeft intussen al een deel van het gerestaureerde archief van de Sint-Jakobs benedictijnerabdij van Luik geïnventariseerd.
Vanaf het eind van de 19de eeuw beschikte het Ministerie van Openbare Werken over een fotografische dienst. Die moest de herinnering aan de acties van het ministerie waarborgen. Zo ontstond geleidelijk aan een enorme fototheek, vandaag zorgvuldig bewaard in het Algemeen Rijksarchief. Een eerste reeks van 10.000 foto’s, genomen tussen de jaren 1890 en de Tweede Wereldoorlog, werd gedigitaliseerd en is nu online raadpleegbaar.
Met de steun van de Koning Boudewijnstichting werden 35 registers van de Geheime Raad van het Prinsbisdom Luik gerestaureerd. De 16de- en 17de-eeuwse registers zijn nu raadpleegbaar via de online zoekomgeving van het Rijksarchief. De digitalisering van de archieven van de Geheime Raad wordt intussen verdergezet.
In juni 2022 nam België een “pionierswet” aan over de teruggave van objecten die onwettig werden verworven tijdens de kolonisatie. Daarvoor is onderzoek nodig naar de oorsprong van Congolese cultuurgoederen die (onrechtmatig) werden verworven en waarvan een groot deel zich in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (AfricaMuseum) bevindt.
De dossiers van de Vreemdelingenpolitie en de naturalisatiedossiers, bewaard in het Algemeen Rijksarchief, vormen een onuitputtelijke bron voor iedereen die de Belgische migratiegeschiedenis wil bestuderen. Ook wie het lot wil achterhalen van personen en gezinnen die tot ballingschap gedoemd waren, kan ermee aan de slag. Vanaf nu wordt een nieuwe bron aan deze essentiële archiefreeksen toegevoegd: de dossiers inzake erkenningsaanvragen van vluchtelingen uit de periode 1944-1957.
