In 2025 blaast het project ‘Notarius Leuven’ tien kaarsjes uit. Wat begon als een kleinschalig vrijwilligersinitiatief, is intussen uitgegroeid tot een mooi voorbeeld van burgerwetenschap in actie.
Een gemotiveerde ploeg vrijwilligers dook de voorbije tien jaar in de notariële archieven van het Rijksarchief Leuven en ontsloot al meer dan 65.000 akten van 52 verschillende Vlaams-Brabantse notarissen uit de 18de en 19de eeuw. Voor elke akte maakten ze een korte analyse en registreerden ze kerngegevens zoals de datum, het type akte en de namen van de belangrijkste partijen. De databank in kwestie is voor iedereen toegankelijk via onze online zoekomgeving AGATHA. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar plaats- en persoonsnamen, maar ook naar opvallende elementen zoals huisnamen, molens of bijzondere zaken die in de akten worden vermeld.
Voor genealogen, heemkundigen en onderzoekers is deze databank dan ook een echte schatkamer. Notarisakten bieden immers een unieke inkijk in familiegeschiedenissen, eigendomsverhoudingen, lokale gebruiken en het dagelijkse leven van mensen in vroegere tijden.
Op de projectvergadering van maart waren de vrijwilligers unaniem: het ontsluitingswerk is boeiend, verrijkend en verrassend meeslepend. Het vraagt wat oefening om de oude handschriften te ontcijferen en de structuur en terminologie van de akten te doorgronden, maar die inspanning loont. Wat begon uit nieuwsgierigheid groeide bij velen uit tot een echte passie. Het analyseren van akten en het ontrafelen van verhalen werkt – naar eigen zeggen – zelfs een beetje verslavend.
En er valt nog heel wat te ontsluiten. Alleen al het Rijksarchief Leuven bewaart twee strekkende kilometer notariële archieven, waaronder heel wat akten van vóór 1795. Omdat deze documenten in klassieke inventarissen vaak slechts globaal beschreven zijn – met enkel de naam van de notaris en de datering – maakt de inzet van de Notariusvrijwilligers veel gerichtere zoekopdrachten mogelijk. Zo bieden ze waardevolle aanknopingspunten voor verder onderzoek.
Benieuwd wat er in de akten over jouw dorp of familie te vinden is? Neem een kijkje in onze zoekomgeving AGATHA.
Help mee!
Zelf zin om je schouders onder dit boeiende project te zetten? Neem contact op met het Rijksarchief Leuven.
