De inventaris van de voormalige gemeente Meux volgt die van Bovesse, Émines, Rhisnes en Saint-Denis op: allemaal producten van het project ‘Lokaal archief Wallonië: vrijwaring en valorisatie van lokaal archivalisch erfgoed’ die samen de geschiedenis van La Bruyère zichtbaar maken.
Deze gemeentearchieven bevatten allerlei soorten stukken die getuigen van de werking van de vroegere gemeentebesturen: briefwisseling, vergunningen voor de uitbating van geklasseerde etablissementen, dossiers over vaccinatiecampagnes, steekkaarten over landbouwinventarisatie, enz.
Tot de meest nuttige en interessante documenten behoren de registers die de gemeenten bijhielden. Ze bevatten besprekingen en besluiten van het gemeentebestuur en het gemeentecollege, vreemdelingenregisters met foto’s, …
In de gemeentearchieven zijn ook dossiers terug te vinden die werden aangelegd naar aanleiding van bijzondere gelegenheden: werken, uitreiking van medailles voor heldendaden, ceremonies en feestelijkheden, schade na noodweer, etc. Eveneens interessant voor onderzoek: de archieven van de voorlopers van het OCMW, de Weldadigheidsburelen en de Commissies voor openbare onderstand.
De gemeenten zorgden daarnaast specifiek voor de bewaring van dossiers uit de oorlogsperiode. Enkele voorbeelden:
- In het vooruitzicht van de doortocht van de legers in 1940 (met eventuele schade/strooptochten) moesten de inwoners van Émines een lijst opmaken van hun bezittingen. Alle gezinnen van het dorp bezorgden een lijst met waardevolle voorwerpen, maar ook met dagdagelijkse objecten, voedingswaren en hoevedieren.
- In Bovesse waren in volle oorlog twaalf families van krijgsgevangenen verbolgen over de geringe hoeveelheid levensmiddelen die ze konden inzamelen om op te sturen naar hun zonen in Duitsland.
- In 1942 ging een inwoner van Meux die in Duitsland gevangen zat een relatie aan met een vrouw uit de Sovjet-Unie, die gedeporteerd was en geïnterneerd werd in hetzelfde kamp in Hedersleben. In 1945 volgde ze haar partner die naar België terugkeerde. Omdat het koppel wilde trouwen, had het gemeentebestuur van Meux een dossier aangemaakt met de procedure om de toekomstige bruid te regulariseren.
- Een feit dat minder bekend is: onmiddellijk na de oorlog moesten heel wat Duitse krijgsgevangenen in België werken. Sommigen daalden af in de mijnen, anderen werkten mee op het land.
Maar ook andere tijdsvakken komen aan bod. De jaren 1960-1970 bijvoorbeeld zijn voor Rhines een periode van grote veranderingen door de aanleg van de Waalse autoweg en een grote industriezone. De lokale overheden stonden te popelen voor deze twee projecten. Ze stonden immers voor heropleving en economische ontwikkeling. Jammer genoeg voor Rhines en La Bruyère werden de verwachtingen niet ingelost. Het tracé van de autoweg sneed de gemeente doormidden en bij de gemeentefusies gingen het gebied dat aan de andere kant van de autoweg lag evenals het nieuwe industriepark van La Bruyère naar de stad Namen. De bedrijven die er zich vestigden (denken we maar aan de grote fabriek van Kraft-groep), zijn wel een onmiskenbare bron van werkgelegenheid voor de bewoners.
Het archief van Rhisnes bevat dossiers over de verwezenlijking van die twee grote projecten. Je vindt er bijvoorbeeld een foto van de werf van de autoweg, gezien vanaf de rue de la Falize.
De inventaris
De nieuwe inventaris – enkel uitgegeven in elektronische versie – is gratis online beschikbaar via onderstaande links.
LAURENT Julien en FOCANT Marc, Inventaire des archives de la commune de Meux. Dépôt 2024. 1833 - 1977 (1985), reeks Inventarissen Rijksarchief Namen nr. 256, publicatie nr. 6567, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2025.
