Via schenkingen door zijn zoon Jacques – hoogleraar aan de Université libre de Bruxelles en secretaris van koning Leopold III – kwam een deel van het archief van Henri Pirenne (1862-1935) in het Algemeen Rijksarchief terecht. Het archief verzeilde in de Handschriftenverzameling en is weinig gekend bij onderzoekers. Daar komt nu eindelijk verandering in. Het archief van de historicus Pirenne werd uit de Handschriftenverzameling gelicht, in een apart bestand ondergebracht en beschreven in een pas gepubliceerde inventaris. Het vormt een mooie aanvulling op het archief van Pirenne dat de ULB bewaart en dat volledigheidshalve ook opgenomen is in de nieuwe inventaris.
Het archief bevat voornamelijk stukken over de studies en het wetenschappelijk werk van Pirenne. De notities die hij nam als student aan de universiteiten van Luik, Parijs, Leipzig en Berlijn werpen een licht op de opleiding die hij genoot en op zijn voornaamste leermeesters, die hem o.a. door hun methodologie fascineerden.
Voorbereidingen van de cursussen en seminaries die de ‘vader van de Gentse historische school’ zelf doceerde aan de Rijksuniversiteit Gent zijn eveneens bewaard, naast stukken over zijn wetenschappelijke activiteiten in binnen- en buitenland en zijn lidmaatschap bij geleerde genootschappen zoals de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis.
Talrijk zijn de voorbereidende notities en manuscripten van publicaties van de mediëvist Pirenne over thema’s zoals:
- het begin van de middeleeuwen
- de invloed van de islam op West-Europa (Mahomet et Charlemagne)
- stadsgeschiedenis
- de Vlaamse textielnijverheid
- sociaal-economische geschiedenis
Kladteksten, manuscripten en briefwisseling over zijn monumentale en alom bekende "Histoire de Belgique" ontbreken evenmin. De briefwisseling van Pirenne met andere historici, geleerden of familieleden bevatten vaak interessante details.
De foto's van Pirenne in de gevangeniskampen van Krefeld, Holzminden en Jena zijn stille getuigen van zijn ballingschap in Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Het archief van Henri Pirenne wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief in Brussel en is vrij raadpleegbaar.
De inventaris
Lieve DE MECHELEER, Inventaris van het archief van Henri Pirenne (1792-1793, einde 19de - eerste helft 20ste eeuw), Reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 603, publicatienummer 5603, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2016, 93 p., € 6,00 (+ eventuele verzendingskosten).
De inventaris is te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of via publicat@arch.be. Je kan de inventaris ook gratis downloaden in pdf-formaat.
