Victor Delvaux ziet het levenslicht op 26 mei 1861 in Marcourt (vandaag deelgemeente van Rendeux in de provincie Luxemburg). Na zijn middelbaar onderwijs in het seminarie van Bastenaken geeft hij enkele jaren les aan het jezuïetencollege van Charleroi en begint daarna een journalistieke loopbaan bij de L’Ami de l’Ordre, een katholiek dagblad uit Namen dat in 1839 werd gesticht door kanunnik Théodore de Montpellier.

Delvaux begint zijn carrière bij de L’Ami de l’Ordre in 1886 als redacteur om in 1889 hoofdredacteur te worden onder leiding van Alphonse Charneux. Op 30 december 1893 neemt hij de krant over, maar hij wordt in de praktijk pas directeur en eigenaar wanneer zijn voorganger in april 1914 overlijdt. Als kranteneigenaar, schrijver en getalenteerd redenaar neemt Victor Delvaux actief deel aan het politieke, sociale en religieuze leven van Namen aan het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw.

Het archief van Victor Delvaux omvat een grote verscheidenheid aan documenten: briefwisseling, zakenpapieren, kranten en persknipsels, persoonlijke aantekeningen, memoires, teksten van toespraken, gedrukte brochures, visitekaartjes, zeldzame foto’s,… Het archief gaat zowel over het beroepsleven van Delvaux als journalist en directeur van de krant als over zijn persoonlijk en familiaal leven.

Wat de vooroorlogse periode betreft, zijn in het archief een aantal belangrijke stukken terug te vinden over de eigendom en de leiding van de L’Ami de l’Ordre en over de werking van de Bond van katholieke journalisten van België. In het archiefbestand zit ook heel wat briefwisseling i.v.m. de activiteiten van Delvaux en zijn standpunten en tussenkomsten in het politieke, sociale en religieuze leven.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Victor Delvaux op bevel van de Duitse militaire overheid de L’Ami de l’Ordre verder publiceren. Bijgevolg is er ook briefwisseling met de censor, gecensureerde drukproeven, lezersbrieven, enz. gearchiveerd. Ook getuigenissen die Delvaux na de oorlog optekende en de aantekeningen en memoires die hij schreef in het kader van zijn verdediging voor de rechtbank zijn terug te vinden in het archief. Delvaux werd er in 1919 namelijk van beschuldigd dat hij tijdens de oorlog informatie zou hebben gepubliceerd die de vijand in een beter daglicht stelde en een nadelige invloed had op de geestesgesteldheid van het leger en de bevolking. Hij werd in 1922 vrijgesproken.

Op aandringen van monseigneur Heylen moest Victor Delvaux vanaf november 1918 afstand nemen van de L’Ami de l’Ordre om zich te wijden aan Vers l’Avenir, het nieuwe persorgaan van het bisdom. Het archief bevat voor de naoorlogse periode heel wat stukken over twisten tussen Delvaux, het bisdom en de krant Vers l’Avenir evenals over andere polemieken die destijds de pers beroerden. In dit naoorlogse luik van het archief zijn voornamelijk persoonlijke geschriften, persknipsels en briefwisseling terug te vinden.

In het familiearchief zijn voornamelijk getuigenissen en documentatie bewaard om de nagedachtenis aan Victor Delvaux levendig te houden, maar ook geschiedkundige werkstukken, zoals een onuitgegeven studie van Marie-Louise Warnotte over de rechtszaak rond L’Ami de l’Ordre (nr. 419 van de inventaris).

De inventaris wordt afgesloten met een register van de persoonsnamen die erin voorkomen.

De inventaris

De inventaris telt 58 bladzijden en is te koop in het Rijksarchief te Namen, in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief te Brussel of via publicat@arch.be. U kan de inventaris ook gratis downloaden in PDF-formaat.

PETITJEAN Bernadette, Inventaire des archives de Victor Delvaux ((1712) 1883-1939 (1989)), reeks Inventarissen Rijksarchief te Namen nr. 101, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2015.
Publicatie 5523, € 6,00 (+ eventuele verzendingskosten).