Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Rijksarchief te Beveren

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Contact:

Kruibekesteenweg 39/1
9120 Beveren
  Hoe te bereiken ?

T : +32 (0)3 750 29 77
F : +32 (0)3 750 29 70
rijksarchief.antwerpen-beveren@arch.be

Openingsuren:

  • Dinsdag en donderdag open op afspraak: van 9.00 u tot 16.30 u.
  • Reserveer jouw plaats in het Rijksarchief Beveren via e-mail, minstens twee werkdagen voor de gewenste bezoekersdatum.
  • In juli en augustus: gesloten tussen 12.00 u en 13.00u.
  • Gesloten op maandag, woensdag, vrijdag, zaterdag, zondag, feest- en brugdagen (en tijdens de bestandscontroleweek)

  Bekijk hier alle sluitingsdagen

Door het toegenomen scheepvaartverkeer, de internationale handel, de uitbreiding van de haven en de opkomst van rederijen zoals de Red Star Line namen vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw de activiteiten van de Rechtbank van Koophandel in Antwerpen een hoge vlucht. De archieven van deze rechtbank zijn nu geïnventariseerd, klaar voor ontginning.

05/02/2024

Op maandag 5 februari nam het Rijksarchief tijdens een feestelijke academische zitting na ruim 18 jaar afscheid van Karel Velle als Algemeen Rijksarchivaris. Zowel het personeel van alle Rijksarchiefvestigingen als tal van vertegenwoordigers van het Federaal Wetenschapsbeleid en van partnerinstellingen uit binnen- en buitenland, vrienden en familie tekenden present en gaven Karel Velle een bijzonder hartelijk afscheid. 

Hou de komende weken de sluitingen wegens bestandscontroles in het oog

Opgelet: in de loop van september, oktober en november sluiten negen van onze leeszalen (ARA2 - CegeSoma - Rijksarchief Antwerpen - Rijksarchief Bergen - Rijksarchief Beveren - Rijksarchief Brugge - Rijksarchief Doornik - Rijksarchief Kortrijk - Rijksarchief Luik) een weekje de deuren voor de jaarlijkse bestandscontrole. Tijdens bestandscontroles, variërend per leeszaal, worden onze archiefmagazijnen systematisch gecontroleerd om na te gaan of er in het afgelopen jaar geen lacunes ontstaan zijn in de diverse bestanden. Er wordt ook extra tijd vrijgemaakt om archiefaanwinsten te verwerken.

23/06/2023 - Divers
Huidige inventarissen van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand vanaf 17 juli 2023 offline

OPGELET! Zes maanden na de lancering van onze nieuwe genealogische website, op maandag 17 juli 2023, zullen zoals aangekondigd de huidige inventarissen (geordend per provincie en gemeente) van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zijn vanaf dan enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s zullen verdwijnen. 

09/06/2023 - Evenementen
Internationale Archiefdag 2023 - Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles?

Op 9 juni is het Internationale Archiefdag: hét moment om eens stil te staan bij een vraag die we héél vaak krijgen… Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles? Ontdek in deze video onze drie antwoorden!

23/05/2023 - Publicaties
Jaarverslag 2022: de realisaties en uitdagingen van het Rijksarchief als 'collectief geheugen van België'

Ook wie ziende blind is, kan er niet omheen: de maatschappelijke betekenis van archieven groeit. Dat blijkt onder meer uit een toename van het aantal parlementaire vragen over onze werking, maar er zijn nog tal van andere factoren. Ontdek ze in het jaarverslag 2022: een bloemlezing van de uiteenlopende activiteiten van het Rijksarchief. Onze taken zijn divers, maar bevatten tegelijk een rode draad: het beschikbaar maken van zoveel mogelijk betrouwbare informatie voor zoveel mogelijk mensen. Dat is het streefdoel van alle 272 medewerkers, of ze nu voor of achter de schermen werken. Samen zorgden ze voor de verwerking van meer dan 12 km nieuwe archieven, wat het totaal op ruim 385 km beheerd analoog archief brengt. Meer dan 5,5 km archief werd raadpleegbaar gemaakt via inventarissen en andere archieftoegangen. Tijdens meer dan 2 miljoen bezoeken aan onze online zoekomgeving werden meer dan 100 miljoen pagina's geconsulteerd. Maar 2022 bracht ook (nieuwe) uitdagingen en bezorgdheden met zich mee. 

Leeszaal van het Rijksarchief Antwerpen vanaf 15 mei tijdelijk gesloten op dinsdag

Door een personeelsgebrek is de leeszaal van het Rijksarchief Antwerpen vanaf 15 mei 2023 tijdelijk gesloten op dinsdag. De openingsdagen van onze leeszaal in Antwerpen zijn vanaf dan woensdag en vrijdag. De openingsdagen van de leeszaal in Beveren blijven ongewijzigd: dinsdag en donderdag. We danken onze bezoekers voor het begrip.

8 maart is Internationale Vrouwendag, een dag waarop wereldwijd extra (en spijtig genoeg nog steeds broodnodige) aandacht wordt gevraagd voor vrouwenrechten en de emancipatie van de vrouw. In onze archieven zijn tal van sporen te vinden van militantes van de feministische zaak. Als eerbetoon en bron van inspiratie dit portret van Vogelina Dille-Lobe (1912-1997), een geëngageerde feministe pur sang. Al in 1933 was Vogelina Lobe een voorvechtster van bewust moederschap, anticonceptie en geboortecontrole. Ze stelde ook de loonkloof tussen vrouwen en mannen aan de kaak en andere zaken die vandaag de dag nog steeds onderwerp van maatschappelijk debat zijn. Ontdek haar verhaal.

Het Studiecentrum voor Onderneming en Beurs droeg begin 2023 niet minder dan 1,3 strekkende kilometer archief met grote onderzoekswaarde voor de economische geschiedenis van België over aan het Rijksarchief Beveren. Het gaat om de archieven van de beurzen van Brussel, Antwerpen, Gent en Luik, de archieven van het Comité voor het Nazicht van Effecten, en een collectie dossiers over bedrijven aangelegd door de Kredietbank.

17/01/2023 - Digitalisering - Divers

Goed nieuws voor doorwinterde genealogen en al wie op zoek wil gaan naar sporen van zijn of haar voorouders: de nieuwe website met de genealogische bronnen van het Rijksarchief staat online! De zoekrobot bevat ruim 38,6 miljoen pagina's met geboorte-, doop-, huwelijks-,  overlijdens- en begrafenisakten  evenals de tienjarige tafels voor heel België. Alle bronnen zijn gratis raadpleegbaar. We hopen dat deze langverwachte lancering alle verwachtingen inlost!

Bijna een eeuw na de oprichting van de maatschappij in mei 1923 werden op 20 december 2022 de archieven van Sabena, de voormalige Belgische nationale luchtvaartmaatschappij, overgebracht naar het Rijksarchief Beveren. Dit bedrijfsarchief met een groot belang voor de Belgische economische en sociale geschiedenis van de 20ste eeuw wordt in de komende jaren verder ontsloten voor onderzoek.

27/10/2022 - Digitalisering - Leuven - Beveren - Bergen

De Amerikaanse non-profitorganisatie Familysearch is de voorbije dagen in de Rijksarchieven van Bergen en Leuven begonnen met de digitalisering van de registers van de Burgerlijke Stand uit de periode 1910-1950. Binnen enkele weken zal in Beveren nog een derde scanatelier geïnstalleerd worden.

04/10/2022 - Onderzoek - Beveren
ARCHIE.BEL: archiefonderzoek naar de economische geschiedenis van België

In de zeer recente geschiedenis werd de wereld herhaaldelijk geconfronteerd met economische schokken ten gevolge van financiële crisis, pandemie en oorlog. Hoewel ze slechts zeer zelden voorkomen, zijn dergelijke gebeurtenissen niet uniek. Economen kijken daarom steeds vaker naar het verleden om de gevolgen ervan te begrijpen. De Belgische casus is vanuit een economisch-historisch perspectief bijzonder interessant. Het FED-tWIN-onderzoeksprogramma ARCHIE.BEL, dit jaar van start gegaan in het Rijksarchief Beveren, bevordert multidisciplinair onderzoek naar de economische geschiedenis van België in de breedste zin (met inbegrip van financiële geschiedenis en bedrijfsgeschiedenis).

Het is zover: de eerste titel van ‘Beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland’ werd zaterdag 1 oktober 2022 uitgedeeld! Het werd een bijzonder pittige finale in het Utrechts Archief. De 34 finalisten moesten zich onder meer door een logboekfragment over een kaping op zee worstelen, neergeschreven in 1703 door een Brugs-Amsterdamse kapitein.

05/09/2022 - Divers
Wijzigingen op til voor de raadpleging van genealogische bronnen

In het kader van de lancering van een nieuwe genealogische zoekwebsite in het najaar van 2022 zullen bepaalde gedigitaliseerde parochieregisters of registers van de burgerlijke stand tijdelijk niet beschikbaar zijn. Zes maanden na de lancering van deze nieuwe website zullen de huidige inventarissen in de zoekrobot (geordend per provincie en gemeente) offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zullen dan nog enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar zijn. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s op termijn zullen verdwijnen. Heb je links naar deze registers verwerkt in een stamboom of op een website? Dan zullen deze na de lancering van de nieuwe website aangepast moeten worden. We doen er alles aan om de overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen en danken je alvast voor je begrip.

Schrift-ure 2022: Finale Kampioenschap Paleografie

Op zaterdag 1 oktober 2022 vindt de finale van de eerste Vlaams-Nederlandse paleografiewedstrijd plaats in Utrecht, dat dit jaar 900 stadsrechten viert. Paleografie (het kunnen lezen van oude handschriften) is niet alleen belangrijk voor onderzoekers, het is ook gewoon spannend voor iedereen die van geschiedenis en taal houdt. Wie wordt de beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland?

11/03/2022 - Divers

Op donderdag 10 maart 2022 besliste de Internationale Archiefraad (ICA), waarvan het Rijksarchief een van de stichtende leden is, om alle betrekkingen op te schorten met de vier Russische en Wit-Russische overheidsinstellingen die momenteel lid zijn van de ICA.   

07/03/2022 - Divers
Solidariteit met de Oekraïense wetenschappelijke gemeenschap

Het Rijksarchief draagt het standpunt van het federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) inzake de huidige situatie in Oekraïne mee uit. Alle federale wetenschappelijke instellingen willen collectief hun volwaardige en volledige solidariteit betuigen met de Oekraïense wetenschappelijke en culturele gemeenschap. Specifiek voor de archiefsector onderschrijft het Rijksarchief als stichtend lid de steunbetuiging van de International Council on Archives (ICA) aan de collega's uit de Oekraïense archiefsector.

14/02/2022 - Divers
Volg ons op Facebook!

Op 14 februari 2022 werd de symbolische kaap gerond van 10.000 volgers op de Franstalige Facebook-pagina van het Rijksarchief! Ook aan Nederlandstalige zijde volgen duizenden mensen het reilen en zeilen in het Rijksarchief: enorm motiverend voor iedereen die met hart en ziel mee aan de kar trekt. Dankjewel daarvoor!

03/02/2022 - Divers

Eind januari bereikte ons het droevige nieuws dat dr. Ernest Persoons, ere-Algemeen Rijksarchivaris, overleden is in het WZC Sint Bernardus in Bertem. Het Rijksarchief herinnert en eert Ernest Persoons als een civil servant in de beste betekenis van het woord.

Sinds 2013 hebben de archiefploegen van SATURN al ruim 30 kilometer archief van de FOD Financiën verwerkt. Wegens succes wordt de samenwerking tussen het Rijksarchief en de FOD Financiën voor de selectie, inventarisatie en overbrenging van de archieven verlengd tot 2025. Meer nog, omdat er veel extra werk op de plank ligt, wordt het aantal archiefploegen uitgebreid van drie naar vier: één in Vlaanderen, één in Wallonië en twee in Brussel.

17/01/2022 - Archiefbeheer - Divers
Vertragingen in de levering van bewaringsmateriaal

Door de gezondheidscrisis en de krappe papiermarkt kampen we momenteel met abnormaal lange leveringstermijnen voor zuurvrije archiefomslagen en -dozen. We doen er alles aan om onze klanten zo snel mogelijk van dienst te zijn. Met onze excuses voor het ongemak.

Hoewel de archiefbewaarplaatsen van het Rijksarchief gelukkig volledig gespaard bleven, trof de watersnood heel wat elders bewaarde archieven. Het Rijksarchief heeft tot taak toezicht te houden op de archieven van overheidsdiensten. Deze opdracht bestaat onder meer uit het geven van aanbevelingen inzake conservatie en restauratie, met inbegrip van maatregelen die moeten worden genomen in geval van waterschade. Het Rijksarchief is al sinds 14 juli intens bezig met de opvolging van deze taak.

11/06/2021 - Aanwinsten - Beveren

De Universiteit Antwerpen heeft haar collectie bedrijfsarchieven, bijeengebracht door het voormalige Centrum voor Bedrijfsgeschiedenis (CBG), aan het Rijksarchief geschonken. De meer dan 350 strekkende meter archief werd intussen overgebracht naar het Rijksarchief Beveren, dat zo zijn leidende positie als  bewaarplaats van bedrijfsarchivalia in Vlaanderen versterkt.

20/05/2021 - Evenementen - Gent - Antwerpen - Beveren
EXPO – CRIME SCENES: Interbelluminterieurs door de lens van de forensische fotografie

Foto’s van crime scenes vormen een nog onontgonnen, maar waardevolle bron voor onderzoek naar historische interieurs. Originele foto’s en plattegronden van plaatsen delict in de provincies Oost-Vlaanderen en Antwerpen in de jaren 1920 en ‘30, uit gerechtelijke dossiers die worden bewaard in het Rijksarchief, worden in VANDENHOVE (Gent) voor het eerst vanuit die optiek getoond. Ze bieden een ongecensureerde inkijk in het alledaagse wonen van verschillende bevolkingslagen in diverse woningtypes. De tentoonstelling belicht zowel de oprichting en het vroege functioneren van de gerechtelijke laboratoria van Gent en Antwerpen, als de leefomstandigheden en interieurinrichting tijdens het interbellum.

Had je geen werk, geen vaste woonplaats en geen middelen van bestaan? Dan werd je tot 1993 naar Wortel- of Merksplas-Kolonie gestuurd. Liep één van jouw voorouders een dergelijk parcours? Zoek het uit via een nieuw ontwikkelde (online) zoekmodule en ontdek heel wat boeiende informatie over het leven van landlopers, hun familie en hun herkomst.

01/04/2021 - Digitalisering

De versoepeling van de raadpleegbaarheid van de registers van de burgerlijke stand (wet van 21 december 2018) is een goede zaak voor het genealogisch onderzoek. De termijn van 100 jaar werd teruggebracht naar 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensakten. De voorbije maanden was er nogal wat commotie over het uitblijven van een uitvoeringsbesluit in verband met (1) de afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand en (2) de raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Nu dit langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd is (B.S. 31/3/2021), blikken we vooruit op de implicaties ervan in de praktijk. Miljoenen akten van de burgerlijke stand uit de periode 1920-1970 online raadpleegbaar maken, zal tijd vragen.

11/03/2021 - Divers
Het Rijksarchief in 2020: jaarcijfers van een bijzonder jaar

Dat 2020 ook voor het Rijksarchief geen gewoon werkjaar is geweest, hoeft eigenlijk niet eens te worden vermeld. In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. Na een periode van minimale dienstverlening werd gefaseerd heropgestart. In het najaar volgde een tweede sluiting van de leeszalen. Elk Rijksarchief bleef evenwel steeds bereikbaar. En achter de schermen werd meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. De retroconversie raakte in 2020 in een stroomversnelling. Maar de aandacht ging ook naar het online brengen van meer en meer gedigitaliseerde archieven. Deze uitzonderlijke situatie heeft uiteraard sporen nagelaten in de jaarcijfers: minder leeszaalbezoek, nauwelijks publieksevenementen, minder naar het Rijksarchief overgebrachte archieven… Maar dus ook: een grotere digitale toegankelijkheid.

Het renovatieproject van het Rijksarchiefgebouw in de Antwerpse Zurenborgwijk heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Tussen de goedkeuring van de bouwaanvraag in 2004 en de voltooiing van de werken lag een tijdspanne van niet minder dan 16 jaar. Na jaren van onzekerheid, uitstel en stilte kunnen we eindelijk goed nieuws brengen. Op dinsdag 6 april 2021 opent het Rijksarchief opnieuw zijn deuren aan de Door Verstraeteplaats!

Vanaf september 1944 werden in België in het kader van de bevrijding tienduizenden personen die verdacht werden van samenwerking met de Duitse bezetter in gevangenissen en interneringscentra opgesloten, op basis van de besluitwet van 12 oktober 1918. Ook het Auffanglager Breendonk werd 'omgevormd' tot een interneringscentrum voor al dan niet vermeende collaborateurs. Aanvankelijk werden ze door verzetsmensen bewaakt. De archieven uit deze nieuwe inventaris handelen echter over de periode waarin het interneringscentrum van Breendonk onder de bevoegdheid van het ministerie van Justitie viel, nl. vanaf eind 1944.

16/10/2020 - Divers

Kersvers staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine bezocht samen met zijn kabinetsmedewerkers op donderdag 15 oktober 2020 het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. De staf van het Rijksarchief gaf hem eerst een uitgebreide briefing over de huidige werking én de uitdagingen en verwachtingen naar de toekomst toe. Tijdens de rondleiding in de archiefruimtes die daarop volgde, maakte de staatssecretaris kennis met enkele grote, relevante reeksen hedendaags archief, zoals het zgn. ‘Afrika-archief’ – waarvan de overdracht door de FOD Buitenlandse Zaken naar het Rijksarchief volop bezig is –, het archief van het militair gerecht (o.m. repressie-archieven), honderdduizenden dossiers ‘oorlogsschade WOII’, bedrijfsarchieven, …

30/09/2020 - Divers

Vele burgers en organisaties keken vorige week uit naar de tekst van het akkoord dat zeven politieke partijen sloten om met de nieuwe federale regering van start te gaan. Die tekst werd op 30 september ruim verspreid. Ondertussen is ook de samenstelling van die nieuwe regering bekend. De politieke verantwoordelijke voor het Rijksarchief is staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine, een 34-jarige handelsingenieur uit Charleroi. Rekening houdend met de vele uitdagingen op het vlak van modernisering en uitbreiding van de gebouweninfrastructuur is ook de persoon van Mathieu Michel belangrijk. Michel is nl. staatssecretaris bevoegd voor onder meer de Regie der Gebouwen. Welke delen van het regeerakkoord zijn voor het Rijksarchief belangrijk?

Elk jaar in september start een nieuwe lichting studenten die de interuniversitaire Manama Archivistiek volgen aan de VUB. Een aantal van hen kiest steevast voor een stage in het Rijksarchief. Je ziet hen regelmatig opduiken in Facebookberichten waar ze spectaculaire vondsten en andere ervaringen delen. Maar ze leveren ook mooie werkstukken af.  Een overzicht van enkele  inventarissen die, vaak in samenwerking met de stagebegeleid(st)er uit het Rijksarchief, vanuit een dergelijke stage gerealiseerd werden.

03/05/2020 - Divers

De “minimale dienstverlening” die sinds half maart van kracht is binnen het Rijksarchief belet niet dat  achter de schermen hard gewerkt wordt, ook door onze vrijwilligers! We vroegen hen met spijt in het hart om voorlopig niet naar de leeszalen te komen, maar van thuis uit bleven en blijven ze het stamboomonderzoek in België meer dan ooit mee vooruit helpen. Daarvoor willen we onze vrijwilligers nog eens heel expliciet bedanken! Naast de opvolging van de bestaande projecten (DemoGen, DemoGenVisu, enz.) werden de afgelopen weken ook nieuwe databanken opgestart.

Top 10 ArchPoll staat online!

Van 30 maart tot 9 april liep de enquête ArchPoll, waarmee we peilden welke archieven (bestanden/bestanddelen) ons publiek graag zo snel mogelijk online wil. Niet minder dan 2.888 mensen brachten hun stem uit: een aantal dat onze verwachtingen ruim overtrof! We willen alle stemmers dan ook bedanken voor hun deelname. Het werd een experiment dat duidelijk naar meer smaakt. En we houden rekening met jullie voorkeur. De top 10 die uit de ArchPoll naar voren kwam, staat intussen online!

  1. Vrijgeleiden uit Wereldoorlog I (nrs. 414-607)
  2. Brabantse volkstellingen (17de-18de eeuw) (nrs. 314-405)
  3. Vonnisboeken van de Raad van Vlaanderen (14de-18de eeuw) (nrs. 164-170, 2327-2605 en 8557-8596)
  4. Vonnisboeken van de Grote Raad van Mechelen (1475-1794) (nrs. 977-1045)
  5. Archief van de Raad van Beroerten (1567-1576) (nrs. 1-400)
  6. Penningkohieren in het archief van de Audiëntie (1569-1574) (nrs. 618/1-39)
  7. Kortrijkse poortersboeken (1413-1796) (nrs. 1-5)
  8. Archief van de oude universiteit Leuven (15de-18de eeuw) (nrs. 3, 22-29, 51-88, 99, 273-286, 288, 298-306, 387-391, 502-511, 689, 710-725, 812-815, 4751-4755)
  9. Kortrijkse wezerijregisters (1403-1796) (nrs. 1-179)
  10. Repertoria van notarisarchieven uit Bergen (19de-20ste eeuw) (nrs. 1-57)
21/04/2020 - Divers

In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.

28/01/2020 - Publicaties - Beveren

Sinds 1995 bewaart het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren een van de koninginnenstukken van de bedrijfsarchieven van Vlaanderen: het archief van de Boelwerf, de voormalige scheepswerf in Temse. De voorbije jaren heeft het Rijksarchief inspanningen gedaan om het Boelwerfarchief te ontsluiten en bekend te maken bij het brede publiek. Naar aanleiding van het faillissement van de Boelwerf precies 25 jaar geleden presenteren het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren en de maritieme erfgoedvereniging Op Stoapel de gelegenheidspublicatie Made in Belgium by Boelwerf.

20/12/2019 - Divers - Beveren - Luik - ARA

Het Rijksarchief moest in 2019 helaas afscheid nemen van enkele ex-collega’s die bijzonder veel betekend hebben voor de instelling. Een postuum eerbetoon aan Jocelyne Puraye, Chantal Vancoppenolle en Rudi Willockx.

20/09/2019 - Aanwinsten - Beveren

Het vroeg 19e-eeuwse manuaal van Petrus Soeten, een geïsoleerd stuk familiearchief, kwam via het bisdom Antwerpen bij de Olense heemkring terecht, waarna beslist werd om het aan het Rijksarchief toe te vertrouwen. Het is een sober gebruiksregister, waarvan de eigenlijke inhoud voorafgegaan wordt door een omstandige genealogische uiteenzetting over de families Soeten, Heylen en aanverwanten.

30/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties

De Waalse gemeentebesturen krijgen een langverwachte nieuwe archiefselectielijst ter beschikking. Het gaat om een inhoudelijke en vormelijke herziening en aanpassing van een oudere selectielijst die sinds 2005 niet meer herwerkt was. Ook aan Vlaamse zijde is een geactualiseerde versie van de archiefselectielijst voor gemeentearchief beschikbaar, goedgekeurd op 1 juni 2019.

27/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties
Jaarverslag 2018 over het Archieftoezicht

Het Rijksarchief oefent toezicht uit op het archief- en informatiebeheer van de federale overheid. Daartoe publiceren we richtlijnen en aanbevelingen, verrichten we controlebezoeken en stellen archiefselectielijsten op. Dit zijn overzichten van archiefbescheiden met aanduiding van wat op termijn vernietigd, dan wel naar het Rijksarchief moet worden overgebracht. We verzorgen ook opleidingen voor ambtenaren en verlenen advies bij de bouw en inrichting van archiefruimtes. Welke concrete acties we in 2018 ondernamen om deze missie vorm te geven, lees je in het jaarverslag 'Archieftoezicht' dat nu online staat. De conclusie? Het Rijksarchief vraagt bijkomende mensen en middelen om haar wettelijke toezichtstaak en adviesfunctie naar behoren te kunnen uitoefenen...

23/05/2019
Jaarverslag 2018

269 personeelsleden, ruim 8 km nieuw verworven archief (wat het totaal op 345 km beheerd archief brengt), 656 inspectiebezoeken, 135 publicaties, ... Jaarcijfers zijn voor elke organisatie cruciaal. Ze zorgen voor interne duidelijkheid, maar veruitwendigen daarnaast op transparante wijze hoe de organisatie het voorbije jaar zijn missie en taken vormgaf. Data helpen verantwoording af te leggen naar beheersorganen toe en kunnen ingezet worden om op het beleid te wegen. Op welke domeinen gaan we voor- of achteruit? Ontdek het in het Jaarverslag 2018!

Het renovatiedossier van het Antwerpse Rijksarchiefgebouw aan de Door Verstraeteplaats verliep de voorbije jaren niet van een leien dakje. Door een conflict tussen de Regie der Gebouwen, die instaat voor het gebouwenbeheer van de federale overheid, en de private hoofdaannemer liepen de werken enorme vertragingen op. Deze situatie schiep onduidelijkheid en onzekerheid. Maar gelukkig lijkt nu het einde van de tunnel in zicht. Als alles volgens plan verloopt, dan kan eind 2020 het compleet vernieuwde archiefgebouw in gebruik worden genomen. 

18/04/2019 - Aanwinsten - Beveren

Op 17 april 2019 zorgden Ingrid Beullens, Theo Van Geystelen en Bart Willems van het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren voor een vlotte overdracht van de collectie glas- en fotonegatieven van het laboratorium voor Technische en Wetenschappelijke politie van de federale gerechtelijke politie van de provincie Antwerpen: circa 75.000 glas- en 25.000 fotonegatieven uit de periode 1924-1970.

Vele binnen- en buitenlandse televisiezenders bieden momenteel programma’s aan over kunst- en antiekhandel en veilingen: een hot item. De archieven van veilinghuizen en kunst- en antiekhandelaars daarentegen halen zelden de media, hoewel ze voor kunsthistorisch en historisch onderzoek en voor kunstliefhebbers in het algemeen bijzonder waardevol zijn. Het voormalige Antwerpse veilinghuis Van Herck is hiervan een mooi voorbeeld.

01/04/2019 - Aanwinsten - Beveren

De voorbije decennia heeft het Rijksarchief honderden parochiearchieven in bewaring genomen. Pastorieën komen leeg te staan, het archief wordt aan zijn lot overgelaten: het is een bekend verhaal. Nog elk jaar worden er waardevolle, vaak uit het ancien régime afkomstige archieven in het Rijksarchief in bewaring gegeven (meer dan 200 strekkende meter in 2018). Het verhaal van de overdracht van de parochie Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel Opgenomen in Pulderbos (Zandhoven) laat zien hoe complex deze problematiek is, niet alleen inzake materiële zorg, maar ook op het vlak van ordening.

01/03/2019 - Digitalisering

Onze zoekrobot is geüpdatet! Raadpleeg vanaf nu gratis 34,6 miljoen bladzijden met parochieregisters en registers van de burgerlijke stand.

01/03/2019 - Onderzoek

Ik ben opgeklommen in mijn stamboom tot ca. 1600, en dus tot de oudste parochieregisters. Is het mogelijk om oudere gegevens te vinden, en zo ja: hoe?”

28/02/2019 - Onderzoek - Divers - CegeSoma - Beveren
Blog - Collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog: feit of fictie?

"P.S. Je mag deze brief laten lezen aan je collega's en je vrienden." Met dit postscriptum sloot Hendrik zijn brief af. Die schreef hij in januari 2019 naar aanleiding van zijn telefonische vraag of er geen opsluitingsdossier van zijn vader bestond in het Rijksarchief Antwerpen-Beveren? Na de Bevrijding in 1944 zat Hendriks vader een tijd opgesloten in het interneringscentrum van Merksplas. Omdat hij, op jonge leeftijd, zijn vader had zien wegvoeren, had dit – naar eigen zeggen – een trauma veroorzaakt. Hij droomt er nog steeds van. Omdat hij geen computer bezit, verzocht ik hem een brief te schrijven met alle relevante informatie die een gerichte zoektocht naar het dossier mogelijk moest maken. Op drie kantjes papier kreeg ik vervolgens een geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in zeven mijlslaarzen gepresenteerd. Op basis van deze ene casus blijkt overduidelijk hoe moeilijk de inbedding van een genuanceerde wetenschappelijke visie op een persoonlijk verhaal verloopt.

Het Rijksarchief bewaart talrijke brieven en duizenden doodsberichten van soldaten die waren ingelijfd in de legers van Napoleon. Een nieuwe publicatie uit 2019 behandelt 150 van dergelijke brieven die werden geschreven tussen 1800 en 1814. De genealogische gegevens uit de doodsberichten van de soldaten van de Franse departementen kunnen bovendien online geraadpleegd worden.  

De archieven van de gerechtelijke politie bij de parketten van Antwerpen en Gent bevatten niet alleen onderzoeksdossiers in verband met gemeenrecht (moord, doodslag, drugs, enz.). Bepaalde afdelingen binnen de brigades van Antwerpen en Gent hielden ook een uitgebreide documentatie bij over zaken met betrekking tot de openbare veiligheid en de staatsveiligheid: stakingen, betogingen, wapensmokkel, bomaanslagen, collaboratie en repressie, oorlogsmisdaden, diamantsmokkel, terrorisme, …

Op zaterdag 15 december 2018 streden 55 finalisten in het Rijksarchief Brugge om de winst van het Open Kampioenschap Paleografie, een organisatie van de Rijksarchieven in Vlaanderen en de Vlaamse universitaire geschiedenisopleidingen. In tegenstelling tot de voorbije edities, mochten er nu ook professionelen deelnemen. Maar met slechts 13 fouten (tegenover 33 fouten voor de tweede plaats) gaf Jean Bastiaensen uit Kalmthout (categorie +25 jaar) hen allemaal het nakijken. In de categorie -25 jaar mocht de Gentse doctoraatsstudent Kevin Dekoster de titel op zijn palmares schrijven.

18/12/2018 - Publicaties
Nieuw nummer van Science Connection verschenen

Het meest recente nummer van Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft opnieuw enkele Rijksarchiefartikels in de aanbieding: lees over de uitbouw van een federaal webarchief (blz. 32-34), het kennisplatform Temas (blz. 39-42) of de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van WO I  (2014-2018, De herdenkingen lopen ten einde maar het onderzoek gaat verder, blz. 43-46). Veel leesplezier!

In maart 2013 droeg het provinciebestuur van Antwerpen zijn archieven ouder dan 30 jaar over aan het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren. De deelarchieven uit deze overdracht die betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog en haar nasleep zijn nu geïnventariseerd. Het gaat om archiefstukken die een goed beeld geven van de opdrachten die het Antwerpse provinciebestuur vervulde tijdens de mobilisatie, de bezetting en de directe naoorlogse periode. Zo kan deze inventaris een impuls vormen voor het onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog in de provincie Antwerpen, maar ook voor lokaal historisch onderzoek in bredere zin.

Stamboeken van zeelui bevatten gegevens die geschikt zijn voor zowel stamboomonderzoek als onderzoek naar migratiepatronen. In het kader van het IMMIBEL-project werden de klappers op de stamboeken die worden bewaard in het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren digitaal verwerkt én geïntegreerd in onze online zoekrobot.

De preselecties voor het Kampioenschap Paleografie zijn afgelopen, en jullie belangstelling bleek groot! Een 200-tal deelnemers waagde zich aan de oefentekst: jong, oud, heemkundigen, genealogen, academici, studenten, Vlamingen, maar ook enkele Walen en Nederlanders. De resultaten zijn intussen verwerkt en 64 deelnemers bemachtigden een plaatsje in de finale. De finalisten, die per mail op de hoogte werden gebracht, worden op zaterdag 15 december 2018 om 14u verwacht in het Rijksarchief te Brugge. Rond 17u zullen de kersverse kampioenen bekend zijn en volgt de prijsuitreiking en receptie. Supporters zijn welkom!

11/11/2018 - Evenementen - Divers - Onderzoek
100 jaar Groote Oorlog: volg ons op Facebook

In het kader van de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van de Groote Oorlog kan je elke dag van november 2018 op de Facebook-pagina van het Rijksarchief kennismaken met een van de aspecten van dit gruwelijke conflict. Het Rijksarchief bewaart in zijn verschillende vestigingen talrijke archiefbestanden over de Eerste Wereldoorlog.

30/10/2018 - Digitalisering

Het Rijksarchief bewaart een enorme collectie kaarten en plattegronden, waarvan sommige meer dan 500 jaar oud zijn. Meer dan 112.000 exemplaren werden reeds gedigitaliseerd, en ruim 78.000 daarvan kunnen digitaal geraadpleegd worden in de leeszalen van het Rijksarchief. Via Cartesius zijn ca. 32.000 kaarten bovendien online toegankelijk.

Leeszaal in Beveren vanaf 16 oktober 2018 opnieuw open op vrijdag

Om personeelsredenen was de leeszaal van het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren vanaf 1 juni 2018 op vrijdag gesloten, maar het einde van deze tijdelijke maatregel is in zicht. Vanaf dinsdag 16 oktober 2018 is onze leeszaal in Beveren opnieuw vier dagen per week open, ook op vrijdag.

27/09/2018 - Archiefbeheer

Sinds 25 mei 2018 is de ‘Algemene Verordening Gegevensbescherming’, beter bekend als de ‘GDPR’, in de Europese Unie van kracht, dus ook in België. Wat verandert er concreet voor het Rijksarchief en voor jou als gebruiker? 

Proeven van het Rijksarchief: 6 workshops over minder bekende archiefbronnen

In het Rijksarchief zit veel ongekend bronnenmateriaal uit de 19de eeuw met een schat aan informatie voor lokaal historisch onderzoek. Maar hoe vind je de weg in deze massa informatie? Het Rijksarchief en Heemkunde Vlaanderen peilden via een enquête naar de interesses van heemkundigen en lokale erfgoedwerkers. De bronnen die zij naar voor schoven, kan je in de loop van oktober-november 2018 via een workshopreeks in het Antwerpse FelixArchief leren kennen. Omdat de eerste reeks al snel volzet was, is nu een tweede reeks workshops toegevoegd! Schrijf je snel in, want het aantal plaatsen is beperkt (max. 25 deelnemers/reeks).

24/08/2018 - Aanwinsten - Beveren

Het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren bewaart sinds enkele jaren het bedrijfs- en persoonsarchief van een van de voornaamste Belgische industrieel designers van de 20e eeuw. Onlangs werd het archief van Philippe Neerman (1930-2011) aangevuld met een belangrijke schenking door zijn zoon Johan. Maar er valt nog meer nieuws over het Neermanarchief te rapen. 

Gratis toegang tot de leeszalen: reportages in de Rijksarchieven te Luik en Louvain-la-Neuve

Sinds 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we ervoor zorgen dat elke burger toegang heeft tot het archief. Onze archiefdiensten beheren documenten van hoven en rechtbanken, parochieregisters, archief van overheidsbesturen, notarissen, de privésector en particulieren. Kortom, een walhalla voor al wie genealogisch of geschiedkundig onderzoek wil voeren! Bekijk de reportages die door lokale televisiezenders in het Luikse en Waals-Brabant werden gedraaid in respectievelijk het Rijksarchief te Luik en het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve.

11/07/2018 - Aanwinsten - Antwerpen - Beveren

Bij een opruimactie in het heemmuseum in Oevel-Westerlo stootten de mensen van Heemkring Ansfried op twee originele domeinrekeningen van de rentmeester van de graaf van Grobbendonk. De oudste dateert van 1699 en is van de hand van Laurentius de Vries, de andere betreft de periode van kerstmis 1761 tot september 1762 en werd opgemaakt door Carel de Vries, maar na diens overlijden ter afdoening voorgelegd door zijn zoon Jan-Baptist.

21/06/2018 - Aanwinsten - Beveren

In de trouwzaal van het gemeentehuis van Vorselaar staat sinds jaar en dag een “comme”: een robuuste houten kist, voorzien van ijzerbeslag en twee sloten. In vroegere tijden deed zo’n comme dienst als bergplaats voor belangrijke documenten. Een systeem met meerdere sleutels die door verschillende personen werden bewaard, moest ongeoorloofde toegang en diefstal voorkomen. De beveiliging mocht dan wel goed doordacht zijn, maar als een sleutel zoekraakt, is er een probleem... Na bijna 100 jaar stuurde de burgemeester van Vorselaar een slotenmaker op de kist af. Benieuwd welke archieven werden aangetroffen?

Gratis lezerskaart voor iedereen

Vanaf 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we de toegankelijkheid van de archieven die we beheren maximaal garanderen. De online raadpleging van archief, ook die van de genealogische bronnen zoals de parochieregisters en de registers van de burgerlijke stand van meer dan 100 jaar oud, blijft gratis. De tarieven voor opzoekingen en reproducties (op afstand) worden daarentegen gevoelig verhoogd. Het nieuwe tarief voor prestaties van het Rijksarchief werd op 25 mei 2018 ondertekend door de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid en zal eerstdaags worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het tarief was sinds 2011 niet meer aangepast of geïndexeerd. Een aanpassing en afstemming op de werkelijke kosten van bepaalde prestaties drong zich op.

25/05/2018 - Divers
Wat doet het Rijksarchief in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Op 25 mei 2018 trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking. Deze nieuwe Europese wetgeving, beter bekend onder de Engelse afkorting GDPR, zorgt ervoor dat jouw persoonsgegevens beter worden beschermd en dat je er meer controle over hebt. We verzekeren alle nieuwsbriefabonnees van het Rijksarchief dat enkel hun e-mailadres in onze databank zit. We gebruiken dit adres niet voor andere doeleinden en delen het ook niet met derden. Als je onze nieuwsbrief wil blijven ontvangen, moet je niets doen. Wil je je voorkeuren aanpassen of wil je je uitschrijven? Dat kan via de link onderaan elke nieuwsbrief, of via deze link.

27/03/2018 - Restauratie - Gent - Beveren - ARA

Je herinnert je misschien dat begin februari 2016 bij toeval een testament van de moeder van Rubens werd ontdekt in het Rijksarchief te Gent. Het kostbare document bleek bedreigd door de slechte materiële staat waarin het zich bevond en werd voor restauratie overgebracht naar het restauratieatelier van het Algemeen Rijksarchief. Lees meer over het restauratieproces, dat inmiddels is afgerond.

Nieuwe parochieregisters online

Update van de parochieregisters! Er zijn duizenden nieuwe scans beschikbaar via onze zoekrobot, waaronder registers van Izegem, Menen, Meulebeke, Ronse, Tielt, Werken, Oudenaarde, Roeselare, Wervik, Herne, Sint-Pieters-Kapelle, Waimes, Zele, Herfelingen, Donceel, Angleur, Denderleeuw, Hergenrath, en Gent. Daarnaast werden alle foutmeldingen van de laatste twee jaar gecontroleerd en aangepast. Er zijn nu 27.803 registers of 5.705.858 pagina’s beschikbaar! De update van de burgerlijke stand is voorzien voor begin april. Blijf op de hoogte via de website of via Facebook.

Het faillissement van de Boelwerf in Temse luidde in 1994 het einde van de Belgische scheepsbouwindustrie in. Gelukkig kon een aanzienlijk deel van het bedrijfsarchief gered worden. Tien jaar geleden verscheen een eerste inventaris, maar het Rijksarchief bleef de afgelopen jaren Boelwerfarchief verwerven. Tot de meest waardevolle aanwinsten behoren de prachtige fotocollectie, de verzameling scheepsplannen, archiefstukken over de scheepswerf tijdens de Tweede Wereldoorlog en het curatele-archief. Op 23 februari 2018 werd onder grote belangstelling een nieuwe inventaris voorgesteld, die ook de aanwinsten van de afgelopen tien jaar toegankelijk maakt voor onderzoek.

23/02/2018 - Divers - Antwerpen - Beveren

Het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren heeft met spijt in het hart afscheid genomen van de ouderdomsdeken (93!) onder onze vrijwilligers: Dora Kennivé-De Wilde. Dora zette zich jarenlang in voor onder meer de ontsluiting van de archieven van schepenbanken, een krak als ze is in paleografie.

Vanaf midden maart 2018 wordt voor het aanvragen van documenten in onze leeszalen een nieuwe interface in gebruik genomen. De aanvraag wordt hiermee gebruiksvriendelijker en eenvoudiger. De vernieuwing kadert binnen de lancering van een nieuw archiefbeheersysteem.

Het Rijksarchief biedt via zijn online zoekrobotten gratis toegang tot miljoenen gedigitaliseerde archiefdocumenten: een rijk aanbod aan genealogische bronnen, maar ook archieven over de Eerste Wereldoorlog, 38.000 zegelafgietsels, historische kadasterplannen, … Even belangrijk is het om goed te beseffen wat nog niet online beschikbaar is. Wie enkel online zoekt in de meer dan 330 km archief die het Rijksarchief bewaart, mist een groot deel van de koek.

In het kader van het SATURN-project is recent een nieuwe reeks archieven van registratiekantoren beschreven en raadpleegbaar gemaakt: de archieven van de registratiekantoren van Borgloon, Bree, Maasmechelen, Beringen, Boom, Kapellen, Brasschaat, Geel en Herentals. Registratiekantoren staan in voor het waarborgen van het registratie- en successierecht, op basis van erfenisaangiften. Hun archief biedt een unieke inkijk in de levensloop van onroerende goederen.

Sinds juli 2017 wordt het grootste deel van de archieven van het voormalig militair gerecht bewaard in het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. Om opzoekingen in de archieven uit de repressieperiode van de Krijgsraden/Krijgsauditoraten van onder meer de ressorten Antwerpen, Turnhout, Mechelen, Hasselt en Tongeren te vergemakkelijken, zijn voorlopig een aantal notitie- en strafuitvoeringsregisters vanuit het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren en vanuit het Rijksarchief te Hasselt overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier.

‘Hoe lang moeten we deze documenten bewaren?’ is de meest gestelde vraag aan de archivaris of informatiebeheerder. Het antwoord zit vervat in administratieve, juridische of historisch-wetenschappelijke redenen die worden gebundeld in een selectielijst. Steden en gemeenten in Vlaanderen hebben sinds kort een nieuwe versie ter beschikking van de selectielijst voor hun archieven.

Vrijwilligers hebben in het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren een omvangrijk project succesvol afgerond. Het gaat om de indexering van aangiften van nalatenschap, ook successieaangiften of erfenisaangiften genoemd, van het registratiekantoor Herentals voor de periode 1818 tot 1899. Genealogen en heemkundigen krijgen hiermee makkelijk toegang tot een massa persoonsgebonden 19e-eeuwse informatie.

25/08/2017 - Archiefbeheer

Op de website van het Rijksarchief is een geactualiseerde versie van de selectielijst voor de archieven van de lokale politie beschikbaar. De vernieuwde selectielijst kwam tot stand dankzij de input en medewerking van tal van politiemedewerkers, en dankzij de gewaardeerde steun van de Vaste Commissie van de Lokale Politie, die ook instond voor de officiële goedkeuring ervan.

15/06/2017 - Aanwinsten - Beveren

De kerkfabriek van de Sint-Willibrorduskerk in Berchem heeft haar rijke en vrijwel complete archief in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren. De stukken gaan terug tot de 13de eeuw en vormen samen een bestand van bijna 20 strekkende meter archief. Jonger maar niet minder interessant, is de reeks foto’s die een lokale fotograaf in 1949-1950 maakte van alle straten van de parochie.

14/06/2017 - Aanwinsten - Beveren

De kerkfabriek van de befaamde barokkerk Sint-Carolus Borromeus in Antwerpen heeft haar archief, een volume van ruim 20 strekkende meter, in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren. Dé blikvanger is een reeks plannen van de bouw van de kerk en de verzameling tekeningen van meubilair en ornamenten, in 2007 door de Vlaamse Gemeenschap als topstuk erkend.

09/06/2017 - Archiefbeheer

Eind maart 2017 werd een wetswijziging goedgekeurd inzake de organisatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In de nieuwe wettekst zijn diverse bepalingen i.v.m. het archief van deze diensten opgenomen. Er wordt onder meer voorzien in een verlenging van de termijn waarin de Veiligheid van de Staat haar archief moet overbrengen naar het Rijksarchief, wat het Rijksarchief betreurt. Maar er zijn vanuit archiefperspectief ook positieve signalen op te vangen in dit dossier.

16/05/2017 - Digitalisering

Op 16 mei 2017 werd de onlinecollectie historische kadasterplannen en -documenten uit de eerste helft van de 19de eeuw gelanceerd in aanwezigheid van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid. De creatie van het ‘primitief’ (in de zin van ‘eerste’) kadaster in de eerste helft van de 19de eeuw ging gepaard met de opmaak van tienduizenden kaarten en van de ‘processen-verbaal van afpaling van gemeentegrenzen’. Dankzij een scanningsoperatie van Financiën staan al deze stukken nu online, via de zoekrobot van het Rijksarchief. Nieuwsgierig? Bekijk ons filmpje! Overtuigd? Duik online in de collectie (ca. 85.000 beelden)!

04/05/2017 - Divers

Begin 2017 werden binnen het BRAIN-programma van het federaal Wetenschapsbeleid zes nieuwe onderzoeksprojecten geselecteerd waarop het Rijksarchief intekende. In tijden van budgettaire krapte is dit bemoedigend nieuws. De deelname aan BRAIN-projecten is immers een van de weinige mogelijkheden voor het Rijksarchief om bijkomende middelen te verwerven voor de ontwikkeling van wetenschappelijke activiteiten. We zetten voor u de zes nieuwe onderzoeksprojecten op een rijtje.

28/04/2017 - Digitalisering - Beveren

De eeuwenoude perkamenten charters van de Norbertijnenabdij van Postel zijn sinds kort online raadpleegbaar: het resultaat van een partnerschap tussen het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren, het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) te ’s Hertogenbosch, de Kempische erfgoedcel k.ERF en de abdij van Postel. Een vruchtbare samenwerking over de landsgrenzen heen!

31/03/2017 - Inventarisatie - Divers - Beveren

Bij de herinventarisatie van de reeks testamenten in het Antwerpse Kathedraalarchief vond een archivaris van het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren een vermelding van een wel heel bijzonder gezelschap: De Maaltijd van de Verloren Zoon. De voornaamste, zoniet de enige, activiteit van dat gezelschap was het jaarlijks inrichten van een meer dan copieuze feestmaaltijd, net zoals in de parabel, maar dan wel tijdens de vasten. Maar één van de leden van het gezelschap, priester Jan Coomans, bleek op zijn sterfbed wroeging te hebben…

14/02/2017 - Aanwinsten - Beveren

In Mol kwam de voorzitter van de Kamer van Heemkunde in de loop van januari 2017 online een bijna 600 jaar oude cijnsrol tegen over zijn gemeente, die in het bezit was van een privéverzamelaar. Het Rijksarchief werd om advies gevraagd en het bleek om archief van de Heilige-Geesttafel te gaan, de voorloper van het huidige OCMW. Een overheidsdocument dus, dat thuishoort in het Rijksarchief. Maar daar stopte de omzwerving nog niet…

21/12/2016 - Archiefbeheer

Op 21 december 2016 is in het Belgisch Staatsblad een ministerieel besluit verschenen over de technische voorschriften en normen waaraan archieflokalen van de overheden en openbare instellingen opgesomd in art. 2 § 2, moeten voldoen. Voor het Rijksarchief is de publicatie van dit ministerieel besluit een nieuwe, belangrijke stap in de richting van een sluitend reglementair kader, dat tot doel heeft overheden tot een rationeel archiefbeleid aan te zetten en de duurzame bewaring van maatschappelijk relevante overheidsinformatie te waarborgen.

Na een jarenlange voorbereiding verhuisde eind oktober 2016 de bibliotheek van de Sint-Bernardusabdij van Bornem naar het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren, in afwachting van de restauratie en renovatie van de abdij. Of hoe het Rijksarchief ernaar streeft om zijn infrastructuur en expertise inzake depotbeheer ook ter beschikking te stellen van lokale en provinciale erfgoedactoren. 

25/11/2016 - Digitalisering

In 1934 schonk de Nederlandse regering honderden kaarten en plattegronden aan ons land. De collectie bestond vooral uit de plannen van de fortificaties van Zuid-Nederlandse steden, van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 19de eeuw. Een 700-tal kaarten uit deze collectie zijn nu toegevoegd aan www.cartesius.be en dus online te bekijken.

Mededeling aan de bezoekers en partners van het Rijksarchief

Het Rijksarchief is zich ervan bewust dat de instelling een belangrijke rol vervult inzake de toegang tot  informatie en archieven. Reeds vele jaren werden aanzienlijke inspanningen geleverd om alle gebruikers een kwaliteitsvolle dienstverlening te bieden. Als gevolg van de daling van het budget en de inkrimping van het personeelsbestand en door de gewijzigde noden van het publiek, zal het Rijksarchief zich de komende maanden evenwel genoodzaakt zien om die dienstverlening op een andere manier in te vullen. De heroriëntatie zal de komende weken worden voorbereid. Verschillende opties liggen nog open, maar het is reeds duidelijk dat er gevolgen zullen zijn voor de openingstijden van de studiezalen. We informeren u zo snel mogelijk over de beslissingen die in dat verband zullen genomen worden.

Karel Velle
Algemeen Rijksarchivaris

04/10/2016 - Publicaties

U bent nieuwsgierig naar de geschiedenis van uw huis of van ander privévastgoed? In september 2016 verscheen een boek van Laurence Druez, werkleidster bij het Rijksarchief te Luik, dat onderzoekers die de geschiedenis van een woning willen achterhalen wegwijs maakt in de talloze bronnen die in dit verband worden bewaard, onder meer bij het Rijksarchief.

07/07/2016 - Digitalisering - Divers
Instructiefilmpje over de zoekrobotten van het Rijksarchief online!

Het Rijksarchief bewaart meer dan 315 kilometer archief. Jaarlijks komt daar, na selectie, meer dan 10 km bij. Hoe begin je te zoeken in die onvoorstelbare berg informatie? Hét werkinstrument om je op weg te helpen is de zoekwebsite http://search.arch.be. In deze instructievideo krijg je, na een korte voorstelling van het Rijksarchief, heel concrete tips over hoe je het maximale uit de zoekrobotten van het Rijksarchief kan halen.

 Klik hier om de instructievideo te bekijken via YouTube

06/07/2016
Gevangenisarchieven geven hun geheimen prijs

Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft zopas nr. 51 (juni-juli 2016) uitgebracht met allerhande nieuws over en van de 10 federale wetenschappelijke instellingen. Op blz. 4 vindt u een artikel over het gevangenisarchief dat in het Rijksarchief kan worden geraadpleegd. De inventarissen van de gevangenissen van Charleroi, Bergen, Verviers, Hoei, Dinant, enz. zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief .

Klik hier om Science Connection nr. 51 (juni-juli 2016) gratis te downloaden

17/06/2016 - Inventarisatie - Beveren

Sinds Andreas Vesalius en zijn De humani corporis fabrica (1543) werd het belang van dissecties voor de studie van de menselijk anatomie erkend en vonden publieke secties plaats in de academische sfeer, al dienden ze vooral “tot lering en vermaak”. Maar het kon ook anders. Bij het herinventariseren van de reeks testamenten in het archief van het Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekapittel kwam een nogal lugubere passage naar boven in de uiterste wilsbeschikking van de 68-jarige Emanuel Philippus Trognesius.

21/05/2016 - Divers - Beveren

In de zomer van 1708 arriveerde de hoogbejaarde Thomas Vardapiet de Wanand, abt van de orde van Sint-Anthonius en aartsbisschop van het Heilig Kruis in de kerkprovincie Gochtan in Perzisch Armenië, in Antwerpen, waar hij kort nadien overleed. Hij werd begraven in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen, voor het hoogaltaar. Benieuwd naar de nalatenschap van aartsbisschop Vardapiet?

11/04/2016 - Digitalisering

België beschikt over een unieke reeks registers met bevolkingsstatistieken over de periode 1841-1976. Nergens in Europa zijn er zulke oude, gedetailleerde bevolkingscijfers beschikbaar. In 2001 kwamen de registers in het Rijksarchief terecht. Ze werden integraal gedigitaliseerd, ontsloten via een databank en zopas online gezet.

17/03/2016 - Divers - Gent - Beveren

Begin februari 2016 ontdekte één van onze lezers in het Rijksarchief te Gent heel toevallig een testament van Maria Pypelinckx, de moeder van … Peter Paul Rubens! Na raadpleging van de specialisten van het Centrum Rubenianum kon de vondst naar waarde worden geschat: het testament bevat geen opzienbarende nieuwigheden, maar vult de familiegeschiedenis van Rubens wel mooi aan.

25/02/2016 - Publicaties

Het Algemeen Rijksarchief heeft een repertorium heruitgegeven dat een overzicht biedt van alle parochies van de Oostenrijkse Nederlanden, de prinsdommen Luik en Stavelot-Malmédy, en het hertogdom Bouillon in 1787.

In 2009 keurde het Rijksarchief een eerste selectielijst OCMW's goed, geldig voor Vlaanderen. De selectielijst werd opgesteld door een VVBAD-werkgroep die sinds 2004 geregeld samenkomt en waarin het hele archiefveld is vertegenwoordigd. De werkgroep voltooide in september 2015 een nieuwe versie van de selectielijst OCMW’s, nu online beschikbaar. In het voorjaar van 2016 zullen de rijksarchieven in Vlaanderen de verantwoordelijken voor de OCMW-archieven uitnodigen voor een infosessie hierover.

03/12/2015 - Digitalisering
Update van 1 miljoen pagina’s Burgerlijke Stand

* Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypen of jaren voor alle provincies.
* Verbetering van fouten in de beschrijvingen + toevoegen van ontbrekende pagina’s.
* Terbeschikkingstelling van de jaren 1914 en 1915.

Enkele steden/gemeenten die ofwel volledig nieuw beschikbaar zijn of waar er nieuwe aktetypen of jaren bij komen:
* Vlaanderen: Boutersem, Erembodegem, Hamme, Kemmel, Lochristi, Mechelen, Moelingen,Tollembeek, Waregem, Zelzate,…
* Brussel: Brussel, Etterbeek, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde,…
* Wallonië : Ath, Cheratte, Froidmont, Izier, Landenne, Luik, Namen, Neufvilles, Ramelot, Tubeke,…

Veel succes met de opzoekingen in http://search.arch.be!

Het provinciebestuur van Antwerpen droeg in maart 2013 zijn statisch archief over aan het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren. De bouw van een nieuw administratief gebouw was de directe aanleiding voor de verhuis van 975 meter archief van het Provinciehuis naar het Rijksarchief. Het provinciearchief is nu ontsloten met een nieuwe plaatsingslijst.

23/10/2015 - Inventarisatie - Beveren

In het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren werden onlangs enkele dozen (her)ontdekt met archief en documentatie van de Belgische afdeling van de Kibbo Kift Kindred. Deze (jeugd)beweging werd in 1920 in Engeland opgericht door de kunstenaar, schrijver en pacifist John Hargrave (1894-1982) alias White Fox. Buitenlandse afdelingen kwamen er onder andere in Nederland en in Rusland, en dus ook in België, met de oprichting in 1926 van de Lawerce Lodge (Leeuwerikenclan) in Antwerpen. De inventarisatie van het archief van de Belgische afdeling van de Kibbo Kift Kindred is in volle gang.

Analytische verwerking van (schepen)akten uit de regio Antwerpen

Al van in de jaren 1990 zijn vrijwilligers bezig met de ontsluiting van staten van goed en (schepen)akten uit het Antwerpse. In 2006 werd besloten de gemeente Hingene aan de lange lijst van geanalyseerde gemeenten toe te voegen. De integratie van ‘Hingene’ (identificatie van 26.376 personen) in onze zoekrobot is nu afgerond. We kunnen onze vrijwilligers niet genoeg bedanken voor hun jarenlange inzet! En het werk gaat voort…

  Lees meer

20/08/2015 - Aanwinsten - Beveren

Het Designmuseum Gent droeg in juli 2015 het omvangrijke en bijzonder waardevolle bedrijfsarchief van de Belgische industrieel designer Philippe Neerman over aan het Rijksarchief. Vier grote verhuiswagens waren nodig om het volledige bestand in het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren te krijgen.

06/08/2015 - Publicaties

Huizenonderzoek wint almaar aan populariteit, niet alleen bij architectuurhistorici, ook bij wie een sterke band heeft met zijn of haar eigen woning. Wie dit onderzoeksterrein wil verkennen, kan terecht bij het Rijksarchief, dat hierover talloze bronnen bewaart. Opzoekingen in dit soort bronnenmateriaal vergen evenwel een flinke dosis geduld. Hierbij een korte leidraad...

Op maandag 29 juni 2015 brachten de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid een bezoek aan het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren. Reden van het bezoek? De voorstelling van twee ambitieuze archiefprojecten van het Rijksarchief met betrekking tot de FOD Financiën: SATURN en MONETA.

Tweehonderd jaar geleden, op 18 juni 1815, werd de beroemde Slag bij Waterloo uitgevochten. Het Rijksarchief bewaart honderden meters archief uit deze periode, raadpleegbaar aan de hand van archiefgidsen, inventarissen, historische studies, … Naar aanleiding van de herdenking dit jaar staan ook enkele evenementen op stapel.

09/06/2015 - Inventarisatie - Aanwinsten

De medewerkers van het project SATURN hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan?

08/06/2015 - Digitalisering - Beveren
Meer dan een miljoen nieuwe namen (regio Kempen/provincie Antwerpen) in 'Zoeken naar personen'

Bezig met stamboomonderzoek in de regio Kempen/provincie Antwerpen? Vrijwilligers hebben 348.157 akten (periode 1792-1914) uit de registers van de Burgerlijke Stand van de regio Kempen en de provincie Antwerpen geanalyseerd, wat 1.120.247 nieuwe namen oplevert in onze zoekrobot Zoeken naar Personen!

Blokken in het Rijksarchief?

Juni betekent… examens. Op zoek naar een rustige plek om samen met anderen te studeren? Wees welkom in één van onze volgende leeszalen in Brussel (Algemeen Rijksarchief, Rijksarchief te Brussel), Vlaanderen (Antwerpen-Beveren, Brugge, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven) of Wallonië (Aarlen, Bergen, Louvain-la-Neuve, Luik, Namen). Studenten betalen voor een jaarkaart € 10,00, maar krijgen daarvoor de luxe van een studiezaal, waar een sfeer van historisch onderzoek hangt!

SATURN & MONETA: nieuws over onze bestaande en nieuwe archiefprojecten met betrekking tot de FOD Financiën

De projectmedewerkers van SATURN – de ‘archiefploegen Financiën’ – hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan? We geven u enkele onderzoektips. Om naast de specifieke inventarissen ook een algemeen overzicht te kunnen bieden van het archief van de centrale diensten van de FOD Financiën, wordt sinds april 2015 aan een archiefgids, getiteld MONETA, gewerkt.

  MONETA: een archiefgids over de archieven van de FOD Financiën
  SATURN: onderzoektips voor hypotheekarchief

Het nieuwe Rijksarchief te Gent is op 22 april 2015 officieel ingehuldigd. De administratie en de archivarissen van het Rijksarchief te Gent zijn al bereikbaar in de nieuwbouw in de Bagattenstraat. Vanaf dinsdag 5 mei 2015 kunnen ook de lezers terecht in de gloednieuwe, ruime leeszaal.

27/03/2015 - Archiefbeheer - Aanwinsten

Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. De regionale verschillen in frequentie en omvang van kerkelijke aanwinsten zijn aanzienlijk, maar het fenomeen is in heel België merkbaar. In samenspraak met de bisdommen, en met de hulp van vele vrijwilligers, werkt het Rijksarchief mee aan lange termijn oplossingen. Een blik op het bisdom Gent leert dat dit tot mooie resultaten kan leiden.

25/03/2015 - Aanwinsten - Beveren

“Dit verhaal begint op zaterdag 28 februari 2015 met een wat raadselachtig e-mailbericht van ene ‘Perkamentus antiquarius’, met als bijlage twee foto’s van een zegel in witte was […]. Lees het volledige relaas van Michel Oosterbosch, archivaris in het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren, over hoe een zegel uit 1260 in maart 2015 in het Rijksarchief terecht kwam!

19/02/2015 - Divers
Procesdossiers en de Bibliografie van de Geschiedenis van België in 'Science Connection'

Het Rijksarchief bewaart vele honderden meters procesdossiers, verspreid over zijn verschillende vestigingen in België. Ontsluiting en valorisatie van dit interessante bronnenmateriaal heeft sinds kort een nieuwe adem gevonden, die wordt toegelicht in het laatste nummer van Science Connection (p. 28 t/m 30). En ook de Bibliografie van de Geschiedenis van België, sinds 2012 gerealiseerd binnen het Rijksarchief, komt aan bod, op p. 20 t/m 23.

05/02/2015 - Divers - Beveren
Tv-opnames voor de politiereeks VERMIST in het Rijksarchief te Beveren

Op 5 februari 2015, 21.00u, start op VIER het zesde seizoen van de politiereeks VERMIST. Het is echter uitkijken naar aflevering 4 (getiteld ‘Kathleen’), uitgezonden op donderdag 26 februari 2015, die deels werd opgenomen in het Rijksarchief te Beveren. Om het letterlijk met de woorden van regisseur Jan Verheyen te zeggen: "Het Rijksarchief is de reden waarom we weer in Beveren opnemen. De lange donkere gangen met archieven hebben iets onheilspellend". De opnamen in Beveren vonden plaats in april 2014. Het Rijksarchief te Beveren zal zijn fictie-debuut niet missen, want VERMIST wordt uitgezonden in 92 landen!

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd grote schade aangericht aan privébezittingen, waarvoor nadien schadevergoeding kon worden aangevraagd. Het Rijksarchief bewaart honderdduizenden van dergelijke ‘oorlogsschadedossiers'. De dossiers bevatten een schat aan unieke en gediversifieerde informatie, die ongetwijfeld talrijke onderzoekers – zowel vakspecialisten als het grote publiek – van waarde kan zijn.

In 2012 viel het doek over de Rijksnormaalschool van Lier. Opgericht in 1817 ging het om het oudste openbare opleidingsinstituut voor onderwijzers in België. De inventaris van het archief van de Rijksnormaalschool van Lier, verschenen in november 2014, leent zich voor de studie van de historische pedagogiek, maar ook voor genealogisch en/of prosopografisch onderzoek.

Hoe functioneerden de Belgische gevangenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog? Het is een onderwerp waarnaar nog maar weinig onderzoek is gebeurd. Met de publicatie in november 2014 van de inventaris van de archieven van de Duitse afdeling van de strafinrichting van Merksplas kan daar verandering in komen!

Het archief van het Koninklijk Atheneum van Berchem, bewaard in het Rijksarchief te Antwerpen (Beveren), is geïnventariseerd en open voor onderzoek. Een ideale bron voor genealogisch of prosopografisch onderzoek!

19/11/2014 - Publicaties - Beveren

Met het faillissement, in november 1994, van de Boelwerf in Temse kwam definitief een einde aan de ooit zo welvarende Belgische scheepsbouwnijverheid. Twintig jaar na datum werd over de Boelwerf een publicatie uitgebracht met 170 archieffoto’s. Gezien het succes krijgt dit werk in december 2014 een heruitgave.

03/11/2014 - Evenementen - Divers - Gent - Leuven - Beveren

Jaar in jaar uit geeft het Rijksarchief archiefstukken in bruikleen voor tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Enkele prestigieuze bruiklenen van de Rijksarchieven in Gent, Leuven en Antwerpen vormen dé gelegenheid om deze activiteit ‘in de marge’ onder de aandacht te brengen.

25/09/2014 - Aanwinsten - Beveren

Meer dan 500 strekkende meter archief, waaronder ruim 6000 perkamenten oorkonden… De overdracht van het archief van de kathedraal van Antwerpen naar het Rijksarchief te Antwerpen, momenteel in het Rijksarchief te Beveren gehuisvest, betekent een enorme verrijking voor de collectie kerkarchieven van het Rijksarchief.

Archiefselectie is een belangrijke uitdaging, ook voor steden en gemeenten. De bestaande selectielijsten voor Vlaamse gemeenten uit de jaren 1980-1990 waren als gevolg van wettelijke, organisatorische en technologische (r)evoluties dringend aan vernieuwing toe. Een VVBAD-werkgroep zette zich aan het werk en op 11 juli 2014 werd de nieuwe versie van de selectielijst voor gemeenten goedgekeurd door de algemeen rijksarchivaris.

16/06/2014 - Digitalisering - Beveren
Digitalisering en ontsluiting van de staten van goed en aanverwante bronnen betreffende het Waasland, 1540-1796

Sinds 2004 werken Familiekunde Vlaanderen (afdeling Waasland) en het Rijksarchief te Beveren samen om alle documenten gerelateerd aan het thema ‘wezen’ uit de periode 1540-1796 en met betrekking tot het Land van Waas digitaal toegankelijk te maken. Het gaat onder meer om staten van goed, voogdijakten, wezenrekeningen, liquidaties, conditiën, verkavelingen en verdelingen, autorisaties van schepenen, enzovoort. In totaal moeten ongeveer 800.000 pagina’s documenten digitaal gefotografeerd, systematisch beschreven en geïndexeerd worden. Doelstelling is dat de documenten online raadpleegbaar worden. Ze bevatten immers een schat aan informatie voor zowel genealogen, heemkundigen als historici.

04/03/2014 - Divers

Op 27 januari 2014 trad het Koninklijk besluit in werking dat een wijziging inhoudt van de regels rond raadpleging van de bevolkings- en vreemdelingenregisters.

Wat verandert er voor u als lezer/klant/partner van het Rijksarchief?

De Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen (VAVV) en het Rijksarbeidsambt Antwerpen (RAA) waren twee organen die in het leven werden geroepen om het werkloosheidsprobleem bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog aan te pakken. Het Rijksarchief te Antwerpen inventariseerde de archieven van de VAVV en het RAA.

De uitbouw van een modern overheidsapparaat in België in de loop van de 20ste eeuw leidde tot een enorme aangroei van het aantal administratieve documenten. Gevolg was dat het Rijksarchief na de Tweede Wereldoorlog meer archief kreeg aangeboden dan het kon bergen. Er was dringend nood aan meer magazijnruimte. Om de Rijksarchieven in de provinciehoofdplaatsen te ontlasten, werden midden jaren 1960 arrondissementele depots opgericht in Kortrijk, Ronse, Hoei, Doornik én Beveren.

In 1964 werd beslist om het Rijksarchief te Beveren onder te brengen in een 19de-eeuwse legerkazerne. Tien jaar later startte de bouw van nieuwe archiefmagazijnen die respectievelijk in 1976 en 1981 in gebruik werden genomen. Tussen 2009 en 2017 werd het depot grondig gerenoveerd. De archiefsite te Beveren beslaat een oppervlakte van 1,42 hectare en het depot heeft een opslagcapaciteit van meer dan 63 strekkende km archief. Het is daarmee een van de grootste publieke archiefbewaarplaatsen van België.

Behalve als arrondissementeel depot functioneerde het Rijksarchief te Beveren vanaf de jaren 1970 als hulpdepot voor de hedendaagse archieven van de provinciale ressorten in Vlaanderen die met plaatsgebrek kampten. Het vervulde ook jarenlang de rol van genealogisch centrum voor het Rijksarchief in Vlaanderen. Beveren had en heeft nog altijd de grootste verzameling microfilms van parochieregisters en registers van de burgerlijke stand. Ten gevolge van enerzijds de ingebruikname van nieuwe archiefdepots (Gent, Brugge en Leuven) en de uitbreiding van een aantal bestaande depots (Hasselt en Kortrijk), en anderzijds het online plaatsen van de belangrijkste genealogische bronnen is de rol van Beveren de voorbije jaren gewijzigd.

Sedert 2007 werden alle archieven met betrekking tot het ressort Antwerpen bewaard in het Rijksarchief te Beveren. Mede als gevolg van de lange aansleep van de renovatiewerken aan het rijksarchiefgebouw te Antwerpen, fusioneerde het Rijksarchief te Beveren op 1 mei 2014 met het Rijksarchief te Antwerpen tot één administratieve dienst. Het Rijksarchief Antwerpen-Beveren opereerde van 2014 tot 2020 uitsluitend vanuit Beveren. Na de ingebruikname van het gerenoveerde gebouw te Antwerpen (november 2020) werd tussen december 2020 en februari 2021 meer dan 11 lopende km archief verhuisd van Beveren naar  Antwerpen. Begin 2021 werd  de hoofdzetel van het Rijksarchief Antwerpen-Beveren overgebracht naar Antwerpen (Door Verstraeteplaats 5) en fungeert het Rijksarchief te Beveren als hulpdepot van het ressort Antwerpen en als hulpdepot voor het ressort Vlaanderen.

Het Rijksarchief te Beveren bewaart archieven van overheidsinstellingen, private organisaties en particulieren. De archiefdocumenten bestrijken de periode van de 15de tot de 21ste eeuw. De meeste archieven zijn vrij raadpleegbaar in de leeszaal. De archieven zijn onder te verdelen in twee grote geografische clusters (ressorten): het ressort Vlaanderen en het ressort Antwerpen.

I. Het ressort Vlaanderen

Het ressort Vlaanderen bevat diverse archieffondsen die het hele of een groot deel van het Vlaamse grondgebied beslaan. In totaal betreft het meer dan 15 strekkende km archief. Het gaat meer bepaald om de volgende archieffondsen en collecties:

Zoekinstrumenten voor het ressort Vlaanderen:

  • Raadpleeg de zoekrobot Zoeken naar archieven
  • M. PRENEEL, Overzicht van de archieven in het Rijksarchief te Beveren. Archiefvormers van het ressort Vlaanderen. (Reeks Archievenoverzichten nr. 7, Algemeen Rijksarchief), Brussel, 2006.
  • Bekijk het overzicht van de beschikbare archiefbestanden van het ressort Vlaanderen, met uitzondering van de registers van parochies en burgerlijke stand, die via onze zoekrobot kunnen worden geraadpleegd. Informatie met betrekking tot de openbaarheid van de documenten vindt u in de linkermarge onder ‘specifieke raadplegingsmodaliteiten’.

Gedigitaliseerde en verfilmde genealogische bronnen

  • Miljoenen pagina's uit de parochieregisters en registers van de burgerlijke stand (geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten) van België zijn gedigitaliseerd en zijn op de website van het Rijksarchief raadpleegbaar.
    De consultatie is gratis, maar wie toegang wil krijgen tot de beelden moet wel over een login en een paswoord beschikken (na keuze van een paswoord ontvangt u een login per e-mail).
    Inschrijving: http://search.arch.be/nl/component/user/register
  • In het Rijksarchief te Beveren is het tevens mogelijk om de microfilms van de parochieregisters en de registers van de Burgerlijke Stand van de Vlaamse provincies vrij te raadplegen. De collectie omvat  ongeveer 17.000 microfilms.  
    Zoekinstrumenten: Family History Library Belgium Locality Catalogus, opgesteld door The Genealogical Society of Utah bij de aanvang van het microfilmen van de genealogische bronnen en jaarlijks geactualiseerd. Concordantietabel tussen de nummering van het Family History Library Belgium Locality en die van het Rijksarchief (tot 1967).

II. Het ressort Antwerpen

Het ressort Antwerpen bevat archieven afkomstig van openbare en private instellingen, organisaties, families en personen gevestigd op het grondgebied van de huidige provincie Antwerpen. In totaal betreft het meer dan 23 strekkende km archief.

Hoewel de totale opslagcapaciteit van het Rijksarchiefgebouw te Antwerpen dankzij de renovatie meer dan verdubbeld is (van 6 naar 15 strekkende km), blijft het pand te klein om alle archieven met betrekking tot de provincie Antwerpen erin onder te brengen. Daarom werd in 2021 beslist om te archiefbestanden te groeperen volgens verwante categorieën van archiefvormers en ze vervolgens te verdelen over de twee depots van het Rijksarchief Antwerpen-Beveren. Daarbij werd rekening gehouden met diverse criteria (ouderdom, omvang, populariteit, administratieve en juridische waarde van de archieven…).

Een gedetailleerd overzicht van de bestanden van het ressort Antwerpen vindt men bij E. HOUTMAN, Overzicht van de archieven en verzamelingen van het Rijksarchief te Antwerpen (Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, Archievenoverzichten, 6), 3 delen, Brussel, 2006.

Hierna volgt een algemeen overzicht van de overheidsarchieven van het ressort Antwerpen bewaard in het Rijksarchief te Beveren

1. Archief van de hoven, rechtbanken en administratieve colleges uit de gerechtelijke arrondissementen Antwerpen, Mechelen en Turnhout (19de-20ste eeuw)

  • In totaal 169 archiefbestanden: zie overzichtslijst
  • De enige uitzondering op de regel is: Onderzoeksraad voor de Zeevaart (1927-1980) en WR Zeelieden Antwerpen (1929-1973). Het archief van beide rechtbanken wordt bewaard in het Rijksarchief te Antwerpen.
  • In de leeszaal van het Rijksarchief te Beveren beginnen de toegangen van de rechtbanken en de buitendiensten van de FOD Justitie met de letter 'R'.

2. Archief van de buitendiensten van de FOD (voordien ministerie) Justitie (19de-20ste eeuw)

3. Archief van de buitendiensten van de FOD (voordien ministerie) Financiën (19de-20ste eeuw)

  • In totaal 215 archiefbestanden: zie overzichtslijst
  • Het betreft voornamelijk archief van de registratiekantoren, de hypotheekkantoren, de aankoopcomités en het kadaster.
  • In de leeszaal van het Rijksarchief te Beveren beginnen de toegangen van de buitendiensten van het Ministerie van Financiën met de letter 'F'.
  • Een aantal inventarissen is reeds online beschikbaar via de zoekrobot 'Zoeken naar archieven'.
  • Het archief van het kadaster telt talrijke kaarten en plattegronden.
  • De  verzameling 'Kadastrale kaarten en plattegronden' (1803-1999) is integraal gedigitaliseerd (toegangen Z2/001 en Z2/004). De digitale beelden zijn echter voorlopig enkel in de leeszalen van het Rijksarchief raadpleegbaar via de zoekrobot 'Zoeken naar archieven'.

4. Notariële archieven(15de-20ste eeuw)

  • De verzameling notariële archieven bevat de minuten van akten en de repertoria van honderden notarissen uit het ancien régime en de hedendaagse periode.
  • Momenteel gaat het om ongeveer 30.000 archiefbestanddelen. Zie Excellbestand
  • De inventaris van de notariële archieven van het Rijksarchief Antwerpen-Beveren is beschikbaar via de zoekrobot 'Zoeken naar archieven'.
  • Opgelet de notariële akten die minder dan 100 jaar oud zijn, zijn niet vrij raadpleegbaar.
  • Duizenden notariële akten werden nader ontsloten . Deze gegevens zijn raadpleegbaar via de zoekrobot ‘Zoeken naar personen’.
  • Een deel van de minuten en repertoria zijn gemicrofilmd en in die vorm te raadplegen in de leeszaal.

Diensthoofd: Johan Dambruyne

Archivarissen: Harald Deceulaer, Johan Poukens, Bart Willems

Administratief en onderhoudspersoneel: Ingrid Beullens, Ann Bylé, Tita Maquiling, Marleen Noppe, Gunther Vispoel  

Conciërge:  Wesley Geysels

Met het openbaar vervoer: Het Rijksarchief bevindt zich op 3 minuten wandelen van het station van Beveren. Als u de trein vanuit de richting Gent komt, dan slaat u de eerste straat (Kruibekesteenweg) in. Na ongeveer 200 meter stappen vindt u aan uw linkerkant het Rijksarchief. Komt u met de trein vanuit de richting Antwerpen, dan steekt u de voetgangerstunnel aan het station door en komt u in de Kruibekesteenweg.

Met de wagen: Bereikt u het Rijksarchief via de N70 Antwerpen-Gent. Als u vanuit Antwerpen komt, aan de eerste verkeerslichten voorbij het marktplein linksaf slaan richting Kruibeke, vervolgens op het einde van de straat links en opnieuw de eerste straat links. Vanuit de richting Gent neemt u aan de tweede verkeerslichten de straat rechts richting Kruibeke, vervolgens op het einde van de straat links en nogmaals de eerste straat links. U gaat de grote poort binnen aan de rechterkant van de straat.

  • W. Rombauts, Rijksarchief te Beveren in: H. Coppens en R. Laurent (red.), Het Rijksarchief in België (1796-1996). Geschiedenis van de instelling en bio-bibliografisch repertorium van de archivarissen (Miscellanea Archivistica. Studia 86) Brussel, 1996, 89-92.
www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement