Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Overheidsarchieven hedendaagse periode

Kleine letters  Normale letters  Grote letters

Ook in de hedendaagse periode kunnen overheidsinstellingen worden onderscheiden die actief zijn op verschillende bestuursniveaus: lokaal, provinciaal en federaal, met in het zog van de voortschrijdende staatshervorming ook steeds meer organen bevoegd voor gewest- en gemeenschapsmateries.

Lokaal archief

Na de Franse revolutie speelden de gemeenten hun rechterlijke bevoegdheid en registratiefunctie kwijt, maar door de groeiende invloed van de overheid op het economisch en sociaal leven kregen de gemeenten nieuwe functies toebedeeld: ordehandhaving, veiligheid, burgerlijke stand en bevolkingsbeheer, openbare werken, verkeer, onderwijs, enz.

Heel wat hedendaagse gemeenten hebben hun 19de en 20ste-eeuwse archieven overgedragen aan het Rijksarchief (HGA's).

Regionaal archief

Van de regionale overheidsarchieven van de Hedendaagse periode (vanaf 1795) zijn deze van het provinciebestuur en van zijn voorganger, het 'departement' uit de Franse tijd, de belangrijkste, naast de archieven van de buitendiensten van de nationale/federale of van de Vlaamse overheid: rechtbanken, Hypotheekbewaring, Registratie en Domeinen, Directe belastingen, enz.

Het Rijksarchief is eveneens de bewaarplaats voor overheidsarchieven van instellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en van de Franse en de Duitstalige Gemeenschap.

Vlaams Archiefdecreet

Het Vlaams Archiefdecreet is van toepassing op meer dan 3400 zorgdragers, waarbij een zorgdrager gedefinieerd wordt als een instantie die bestuurlijk verantwoordelijk is voor het archiefbeheer. In concreto gaat het om de Vlaamse overheid, de administratieve rechtscolleges, de lokale besturen en de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.

Op 3 mei 2012 heeft het Grondwettelijk Hof een arrest uitgesproken inzake de beroepen tot vernietiging van het Vlaamse decreet van 9 juli 2010 betreffende de bestuurlijk-administratieve archiefwerking. Dit arrest is beschikbaar op de website van het Grondwettelijk Hof (arrestnummer 57/2012, rolnummers 5093 en 5094).

Het Hof vernietigt de definitie van archiefdocumenten en een deel van het toepassingsgebied in zoverre dat deze bepalingen van toepassing zijn op:

  • statische archiefdocumenten van gemeenten, provincies, OCMW’s, polders, wateringen en de erkende erediensten
  • semistatische archiefdocumenten die betrekking hebben op de registers van de burgerlijke stand, politie, brandweer, de pensioenstelsels, de uitvoering van de federale regelgeving en de door de federale overheid toevertrouwde opdrachten

Archiefdecreet Waals Gewest

Het archiefdecreet van het Waals Gewest is enkel van toepassing op de organen van de uitvoerende macht in het Waals Gewest (dus niet op het Waals Parlement, noch op de instellingen van de Franse Gemeenschap).

Nationaal/federaal archief

Het Algemeen Rijksarchief te Brussel bewaart de archieven van nationale/federale overheidsdiensten zoals de vroegere ministeries, nu omgevormd tot Federale Overheidsdiensten (FOD) en Programmatorische Overheidsdiensten (POD), de Federale Wetenschappelijke Instellingen en de federale culturele instellingen.

Notariaatsarchief

Ook notarissen moeten hun minuten en repertoria ouder dan 75 jaar in bewaring geven aan het Rijksarchief, en dat ingevolge de wet van 25 ventôse jaar XI (16 maart 1803) op het notarisambt, gewijzigd door de wet van 4 mei 1999.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement