Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Een perkament van Boudewijn II van Constantinopel keert terug naar Namen

Texte petit  Texte normal  Texte grand
18/06/2021 - Aanwinsten - Rijksarchief te Namen

Het Rijksarchief Namen heeft onlangs een uitzonderlijk document teruggekregen dat in 2020 te koop werd aangeboden door een belangrijk veilinghuis in Parijs. Het gaat om een waardevol perkament van keizer Boudewijn II van Constantinopel, die ook graaf van Namen was. Het document uit 1240 draagt een Byzantijnse handtekening in vermiljoenrood en is gedateerd in Griekse letters.

In 2020 werd het Rijksarchief door mediëvisten gewaarschuwd dat een uitzonderlijk overheidsdocument bovenaan de catalogus stond van een verkoop die werd georganiseerd door een Parijse veilingzaal. Het Rijksarchief startte onmiddellijk een onderzoek en zette stappen om de akte terug te krijgen.

Het gaat om een bestuurlijke overeenkomst tussen een vorst en zijn vertegenwoordiger aan het andere eind van Europa. De akte werd op 11 juli 1240 verleend door Boudewijn II, de laatste keizer van het Oost-Romeinse Rijk, vanuit het Blachernae-paleis in Constantinopel. Deze keizer, bijgenaamd de “purpergeborene” (purper als symbool van het keizerschap), stamde af uit een vooraanstaande westerse familie, de Courtenay, en droeg eveneens de kroon van het graafschap Namen.

Boudewijn II laat aan de baljuw van het graafschap Namen, Jean Colon, weten dat aan het hospitaal Sint-Samson aan de oevers van de Bosporus dezelfde rechten worden toegekend als deze van de gelijknamige weldadigheidsinstelling die werd opgericht aan de Maas, niet ver van de citadel van Namen. Die Naamse instelling was de voorloper van het Grand Hôpital van Namen, dat zich bevond op de plaats waar vandaag het Waals Parlement gevestigd is.  

Het document op perkament uit de 13de eeuw draagt een speciale Byzantijnse handtekening in vermiljoenrood en een datering in Griekse lettertekens. Het is een zeldzaam voorbeeld van een diplomatiek stuk, opgesteld in het Latijn, dat een archivalische brug vormt tussen Oost en West. De verleende gunst vertoont overeenkomsten met een schenking van dezelfde keizer aan het hospitaal Sint-Samson in Dowaai, waarvan de documenten worden bewaard in het Franse Nationaal Archief.

De onderhandelingen met het veilinghuis en de verkoper hebben dankzij de tussenkomst van een anonieme mecenas geleid tot teruggave van dit openbaar erfgoed aan de Belgische Staat. Volgens de Belgische wetgeving is overheidsarchief immers onvervreemdbaar en is er geen verjaring mogelijk.

Dit waardevolle perkament werd terugbezorgd aan het Rijksarchief Namen. Het werd reeds opgevraagd voor een universitaire studie en een tentoonstelling. Na onderzoek zal het stuk worden opgenomen in het originele bestand, in “bundel 18” (volgens een nota op de achterzijde).

Luister- en leestips

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement