Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Toegepaste geschiedenis, wat is dat?

Texte petit  Texte normal  Texte grand
02/02/2021 - Onderzoek

Sinds november 2019 onderzoekt het Rijksarchief in samenwerking met de KU Leuven op welke manier historici het best advies kunnen verlenen aan publieke instellingen. De wisselwerking tussen geschiedenis en beleid, tussen verleden en heden, en tussen historici en niet-historici vormt het uitgangspunt van het Corvus-project. Om scherp te stellen wat toegepaste geschiedenis (niet) is, stelde het Corvus-team, een jaar na de aftrap van het project, een definitie op.

“Toegepaste geschiedenis is een praktijk waarbij historische expertise en kennis over het verleden worden toegepast op hedendaagse problemen en uitdagingen, in een poging om via advies, inspiratie en ondersteuning deze kwesties te helpen behandelen.”

Terwijl in eerdere manifesten van Amerikaanse, Britse en Nederlandse onderzoekers de toegepaste historicus/a gereduceerd wordt tot politiek adviseur of crisismanager, laat deze omschrijving toe om ook vanuit een proactieve rol historisch advies te bieden. Het probleemgerichte karakter van toegepaste geschiedenis gaat in de Corvus-definitie voorbij aan het idee dat geschiedenis vooral toegepast moet worden in crisistijd, zoals het manifest voor ‘applied history’ van Beatrice de Graaf, Lotte Jensen, Rina Knoeff en Catrien Santing suggereert. Allerhande maatschappelijke problemen en uitdagingen, groot of klein, helder of vaag, gesteld vanuit (overheids)instellingen of door particuliere actoren, vallen dus onder deze definitie. Het Corvus-team heeft bijvoorbeeld reeds vanuit haar ondernemende rol advies geboden aan verschillende overheidsorganisaties, mediakanalen en bedrijven rond thema’s als droogte, corona en Black Lives Matter. Daarnaast adviseert Corvus elf maatschappelijke partners die interne vraagstukken opwerpen, zoals de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat die in het bijzonder benieuwd is naar historisch geïnspireerd advies rond de impact van technologie op het vertrouwen in de notaris.

Deze hedendaagse uitdagingen vormen het uitgangspunt om historische expertise en kennis over het verleden op toe te passen. In het Applied History Manifesto van Graham Allison en Niall Ferguson richt men zich hiervoor uitsluitend op het opstellen van historische analogieën, waarbij men een hedendaagse situatie wil belichten aan de hand van historische precedenten. De vergelijkingen die gemaakt werden bij de uitbraak van corona met de 14de-eeuwse pest, Spaanse griep en zelfs met de Belgische teamselectie voor het WK voetbal 2018 zijn hier voorbeelden van. De Corvus-aanpak wil historische expertise echter ook inzetten om hedendaagse verschijningen en representaties van het verleden te analyseren. Het doel hiervan is om advies, inspiratie en ondersteuning te genereren met het oog op toekomstige besluitvorming.

De brug tussen heden, verleden en toekomst is ook de archivaris niet vreemd, aangezien hij/zij een actieve rol uitoefent als bemiddelaar tussen (oude) archiefdocumenten en hun (toekomstige) raadplegers. Vanuit een nauwe werkrelatie met overheden en administraties van instellingen worden archiefselectielijsten opgesteld die bepalen welke documenten bewaard moeten worden en welke vernietigd, wat een impact heeft op het collectieve geheugen. De creatie van dergelijke instrumenten gebeurt steeds in een wisselwerking met de betrokken diensten, waarbij de archivaris de rol van adviseur opneemt. Als informatiebeheerders treden zij dus reeds in dialoog met een divers publiek over de waarde van geschiedenis en documenten, en creëren zij tools die van nut zijn voor de betreffende actoren. Dit maakt van de archivaris een bekwame raadgever voor toegepaste historici. De realisatie van de Corvus-definitie is dan ook het resultaat van een onderzoeksteam bestaande uit historici en archivarissen.

Meer weten over de nieuwe Corvus-definitie?

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement