Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Archieven in tijden van corona - Het Rijksarchief vult ‘minimale dienstverlening’ maximaal in

Texte petit  Texte normal  Texte grand
21/04/2020 - Divers

In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.

Snel schakelen

De NVR drong aan op het maximaal inzetten op telewerk, wat maakte dat de archiefdiensten in België overschakelden op een minimumbezetting en een minimale dienstverlening. Dat werd duidelijk in de berichten die op de websites en sociale media van de archiefinstellingen werden geplaatst en waarmee de ‘coronamaatregelen’ werden aangekondigd. Sommige archiefdiensten waren enkel nog bereikbaar via een centraal telefoonnummer, andere via een algemeen e-mailadres of een webformulier, nog andere enkel via facebook, twitter of via (live) chat. De overbrenging van archief door archiefvormers werd on hold gezet, vergaderingen en evenementen werden opgeschort, opzoekingen door archiefmedewerkers die een aanwezigheid ter plaatse noodzakelijk maakten, werden beperkt tot het strikt noodzakelijke.

Van het (tijdelijk) slopen van betaalmuren tot tutorials en crowdsourcing

Maar al snel na de initiële communicatie over de beperkte dienstverlening komen heel wat archiefdiensten met nieuwe, creatieve initiatieven. Sommige maken hun online aanbod dat in ‘normale’ omstandigheden achter een betaalmuur zit, tijdelijk gratis toegankelijk; andere bieden gratis tutorials aan (vaak via video) over zowel diverse aspecten van archiefbeheer als over populaire onderzoekspistes. Ook sociale media worden druk ingezet: van het posten van foto’s van actuele thuiswerksituaties van archiefmedewerkers tot het lanceren van campagnes om historisch beeldmateriaal te lokaliseren. Lopende crowdsourcing-projecten worden extra onder de aandacht gebracht, zoals bijvoorbeeld het op naam ontsluiten van genealogische bronnen en de meest diverse transcriptieprojecten.

Goed informatiebeheer is crucialer dan ooit

Hier en daar klinkt ook de roep om op een gestructureerde manier informatie over de (bestrijding van de) epidemie te bewaren. In het bijzonder stadsarchieven roepen burgers op om dagboeken en verslagen over hun ervaringen tijdens de lockdown nadien ter beschikking te stellen van het publiek. De ene beperken zich tot papieren getuigenissen, de andere stellen tools ter beschikking om ook digitale berichten te capteren. Nationale/federale archieven met een toezichtsfunctie wijzen overheidsdiensten op de verplichting om ook in corona-tijden de richtlijnen inzake correct informatiebeheer nauwgezet na te leven, maar stimuleren ze tevens om informatie die via websites en sociale media wordt verspreid, te selecteren en te bewaren.

Permanentie garanderen

Elk Rijksarchief in Brussel, Vlaanderen en Wallonië voorziet, via een beurtrolsysteem, van maandag tot vrijdag telefonische permanentie, de behandeling van papieren en elektronische briefwisseling, de opvolging van aanvragen voor reproducties, de toegang tot het gebouw voor essentiële onderhoudswerken, … Uiteraard worden hierbij de nodige veiligheidsmaatregelen in acht genomen.

Archives@home

Op Facebook werd Archives@home gelanceerd: Wie is waarmee van thuis uit bezig? Onze volgers kunnen een glimp opvangen van onze telewerkactiviteiten (inclusief kinderen, huisdieren, kamerplanten, computerschermen, koffie/theekoppen, …).

Retroconversie

En zoals uit de posts op Facebook blijkt: de retroconversie – het omzetten van analoge archieftoegangen zoals papieren inventarissen naar digitaal leesbare bestanden – raakte de voorbije weken in een stroomversnelling. Sinds de sluiting van de leeszalen werden al 219 inventarissen in de zoekrobot opgeladen. De teller staat nu op 12.769! En dat is te danken aan de gezamenlijke inspanning van archivarissen, leeszaalmedewerkers, administratieve krachten…

ArchPoll

Maar we willen ons niet beperken tot meer online toegangen; we gaan ook meer archieven online brengen. Reeds gescande archieven die momenteel enkel digitaal raadpleegbaar zijn in onze leeszalen, zullen gefaseerd online toegankelijk worden. Gratis!

Meer nog: we wilden graag van onze lezers horen in welke archieven ze het meest geïnteresseerd zijn. Wie de enquête ArchPoll invulde, kon mee bepalen welke bestanden prioritair in aanmerking komen. Wie van thuis uit wil meehelpen aan de ontsluiting van deze archieven, kan contact opnemen met DIVA@arch.be, zodat een werkpakket op maat kan samengesteld worden.

Ideeën en suggesties? Laat het ons weten

Met deze initiatieven hoopt het Rijksarchief zijn lezers alvast te helpen om vanuit hun kot hun passie verder te kunnen beleven. Wie zelf ideeën en suggesties heeft, kan ons contacteren op communicat@arch.be.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement