Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Lang zal hij leven: feestje voor een extreem jarige oorkonde (°819)

Texte petit  Texte normal  Texte grand
29/04/2019 - Evenementen - Rijksarchief te Gent

Een ongewoon zicht in het Gentse STAM op 13 april 2019: bezoekers troffen er de inkomhal feestelijk versierd met ballonnen aan. Een deel van de balie werd ingenomen door een stevig uit de kluiten gewassen taart. Hier viel duidelijk iets te vieren… En niet zomaar iets!

Reden voor het feestgedruis was een “extreme” verjaardag. Op 13 april 2019 werd de oudste oorkonde van het land immers niet minder dan 1200 jaar oud. Dit stuk, het oudste originele en intacte ambtelijke document dat handelt over Belgisch grondgebied, behoort tot de belangrijkste stukken die het Rijksarchief te Gent aan het STAM in bruikleen geeft. Met de oorkonde bevestigde keizer Lodewijk de Vrome op vraag van abt Einhard de immuniteit van de Sint-Baafsabdij, die eerder door zijn vader Karel de Grote was toegekend, en plaatste hij de gemeenschap onder koninklijke bescherming. Bovendien bevat dit stuk de oudste in originele versie bewaarde vermelding van “Ganda” of Gent. Omdat de oorkonde periodiek deel uitmaakt van het “verhaal van Gent” in de permanente tentoonstelling, sloegen het Rijksarchief te Gent en het STAM voor de gelegenheid de handen in elkaar om dit bijzondere stuk van wat extra aandacht te voorzien.

Uitgangspunt was de vaststelling dat archivalia vaak die stukken zijn waar in tentoonstellingen snel aan wordt voorbijgegaan. Visueel aantrekkelijke documenten zoals registers met miniaturen, schilderijen, objecten of rijk versierde kaarten, weten traditioneel gemakkelijker de aandacht van bezoekers te trekken én vast te houden. Met zo’n eerbiedwaardige leeftijd werd het dus tijd om de ouderdomsdeken van de Gentse collectie eens extra voor het voetlicht te plaatsen.

Maar wat kan je nu vertellen over een oorkonde? Heel wat, zo bleek al gauw. Zo is er de materialiteit van het stuk: het perkament, het schrift, het zegel, het monogram van de keizer… Wie maakte dit stuk en hoe? Ook met de inhoud ben je wel even zoet: wie waren Lodewijk en Einhard, wat is immuniteit en wat betekende dit voor de abdij? Speciaal voor de verjaardag voorzag professor Georges Declercq van de Vrije Universiteit Brussel en dé Belgische specialist inzake vroegmiddeleeuwse oorkonden, het charter een namiddag lang van live tekst en uitleg.

En hoe zat het nu met die taart? Bezoekers die er in slaagden het monogram te ontcijferen, werden getrakteerd op een stukje. Geen kruimel bleef er over, dus oud was in dit geval absoluut geen synoniem voor vergeten!

Wil je de oorkonde graag met eigen ogen zien? Ben je benieuwd naar de vertaling ervan? Is je nieuwsgierigheid gewekt en wil je ook eens proberen het monogram te ontcijferen? Dan kan je tot en met 28 mei 2019 terecht in het STAM, waar de oorkonde nog even in de kijker blijft staan.

     

     

     

Lees meer

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement