Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

“Prachtige band met zilver en stenen belegd op rood fluweel” naar het Rijksarchief te Gent

Texte petit  Texte normal  Texte grand
08/01/2019 - Aanwinsten - Rijksarchief te Gent

In 2018 mocht het Rijksarchief te Gent letterlijk en figuurlijk een pareltje registeren in het aanwinstenregister. Afkomst: de kerkfabriek van de Gentse Heilig Kerstparochie.

Het oud archief dat zich in de archiefkamer van de kerk bevond, werd reeds in 1956 door Maurits Gysseling ter plaatse geïnventariseerd. De beschrijving van het stuk met nummer 518 luidde laconiek als volgt: “Net afschrift van nr. 517, 1618”. Het is een kleine opmerking bij het nr. 518 die bij de overdracht van het archief de aandacht wekt, namelijk de toevoeging “Prachtige band met zilver en stenen belegd op rood fluweel”. Kortom: een materieel topstuk.

Maar om wat voor document gaat het nu? Zoals de beschrijving aangeeft, is het register een verzorgde kopie van een ouder stuk, in dit geval een ledenlijst van de broederschap van de Heilige Jozef. Het werd op aansturen van de Vier Leden van Vlaanderen (de steden Gent, Brugge en Ieper en het Brugse Vrije) in 1618 geredigeerd en aan de broederschap geschonken.

Deze bijzonder rijke schenking (met een eigentijdse waarde van honderd florijnen) aan een broederschap in een minder aanzienlijke stadsparochie lijkt op zijn zachtst gezegd niet alledaags. De verklaring is te vinden bij de oorsprong van de broederschap: deze werd met de steun van de aartshertogen Albert en Isabella in 1604 gesticht door hofdame Magdalena de Trazegnies. Het project paste perfect in de aartshertogelijke politiek van reconciliatie en katholiek herstel na de woelige tweede helft van de 16e eeuw en de confrérie kwam onder patronaat van het echtpaar. De ledenlijsten getuigen van het bijzondere gewicht dat dit aan de stichting gaf: niet enkel leden van de Gentse elite, maar ook tal van hovelingen, hele religieuze congregaties en zelfs leden van internationale vorstenhuizen worden als lid vermeld. De keuze voor de Heilige Jozef was eveneens een bewuste zet: na het Concilie van Trente werd immers actief en succesvol op deze heilige ingezet bij het “heroveren” van de katholieke zielen, wat zijn populariteit flink deed toenemen. Het ledenaantal steeg navenant en de broederschap kende een grote bloei. De schenking van het stuk aan een Gentse parochie onderstreepte bovendien het feit dat Gent als de meest vooraanstaande stad van Vlaanderen werd beschouwd. Ook qua inhoud is dit met andere woorden een schitterende aanwinst!

Al in 1967 werd het oud kerkarchief van de Gentse Heilig Kerstparochie overgebracht naar het Rijksarchief te Gent, dat toen nog in het Duivelsteen huisde. Het broederschapsregister bleef evenwel ter plaatse. In 2015 werd het voor onderzoeksdoeleinden een tijdlang in bruikleen gegeven aan het Rijksarchief, waarna het naar de kerk terugkeerde. In het voorjaar van 2018 oordeelde de kerkfabriek echter dat het stuk ter plaatse niet aan de ideale bewaringsvoorwaarden kon voldoen. Het register werd daarom overgedragen aan het Rijksarchief, om het na meer dan vijftig jaar definitief te herenigen met het overige kerk- en parochiearchief en het in optimale omstandigheden te bewaren en raadpleegbaar te maken.

   

   

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement