De voorbije maanden heeft een archivaris van het Rijksarchief de archieven van de stad Chièvres onder de loep genomen om archeologische opgravingen ter plaatse te documenteren. Ze is van oordeel dat in deze archieven nog een schat aan onuitgegeven informatie te vinden is over de geschiedenis van de stad Chièvres. Intussen werden ook twee nieuwe kaarten gemaakt van Chièvres die tonen hoe de stad eruit zag in 1424 en in 1600.
Volgens sommige historici was in het archief van de stad nog weinig revelerend materiaal te vinden. Alles zou al eens ontdekt en gebruikt zijn. Een nieuwe lezing van het archief – met in het achterhoofd de noden van de archeologie – heeft echter het tegendeel aangetoond.
Het archief over Chièvres heeft nieuwe informatie aan het licht gebracht over de kasteelmuur, de aanwezigheid van gevangenissen in de 14e eeuw, de restauraties aan de Sint-Martinuskerk, enz. Op basis van deze gegevens kan de geschiedenis van het verstrekte stadje uit het vroegere graafschap Henegouwen volledig worden herzien en herschreven. De onderzoeksresultaten die tot dusver werden bereikt, zijn gebaseerd op een multidisciplinaire aanpak, in een geslaagd partnerschap tussen het Rijksarchief en de directie Archeologie van de Waalse overheid.
Sinds 1991 is de archeologische dienst van Henegouwen regelmatig actief in het stadscentrum van Chièvres, waar reeds dertien archeologische sites werden blootgelegd. De oudheidkundige vondsten, die gaan van de 2e eeuw van onze tijdrekening tot op vandaag, gaan gepaard met nieuw archiefonderzoek.
Meer dan 58 strekkende meter archief
Het geschiedkundig luik van het project is in handen van Laetizia Puccio, projectverantwoordelijke bij het Rijksarchief. Terwijl het overgrote deel van Henegouws ancien régime-archief verloren ging in de brand van 1940 in het Rijksarchief te Bergen, heeft de stad Chièvres het geluk dat een groot deel van haar ancien régime-archief bewaard is gebleven. Het archief werd in 1943 aan het Rijksarchief te Bergen overgedragen en bestaat uit 58 strekkende meter documenten uit de periode 1404-1922, over o.a. het Sint-Niklaashospitaal, de armentafel, de melaatsenkolonie Saint-Lazare de Neuville, de gronden en weilanden van Chièvres, etc.
Laetizia Puccio heeft onderzoek gedaan in het omvangrijke en gevarieerde stedelijk archief van Chièvres (bestuur, boekhouding, stadsrekeningen, rekeningen van kapellen en hospitalen, rekeningen van de Sint-Martinuskerk, belastingen, erfeniscartularia, weldadigheid), evenals in het kadasterarchief en het archief van de Rekenkamer, dat wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief .
De archeologen in Chièvres streven ernaar hun ontdekkingen een plaats te geven in de geschiedkundige ontwikkeling van de stad. Hiertoe worden geschreven bronnen, materiële/archeologische bronnen en iconografische/landmeetkundige bronnen met elkaar vergeleken. De historische topografie tenslotte maakt het mogelijk een link te leggen tussen de ruimte en de samenleving die ze innam. Door de stad en haar inwoners te beschrijven en met behulp van plannen en archeologie haar structuur te analyseren, kan grondig inzicht worden verkregen in de stadsgeschiedenis.
Deze succesvolle samenwerking maakt het mogelijk het historisch uitzicht van de stad vanaf haar ontstaan te reconstrueren, of op zijn minst op een aantal opeenvolgende momenten uit haar geschiedenis.
Binnenkort verschijnt een synthesewerk over het geschiedkundig onderzoek, met o.a. twee onuitgegeven kaarten van Chièvres die tonen hoe de stad eruit zag in 1424 en 1600.
Lees-, kijk- en luistertips
- Waalse archeologie: historisch onderzoek in en over Chièvres en Namen
- Radioreportage (Vivacité, 2 augustus 2017)
- Televisiereportage: 600 jaar later heeft de stad Chièvres nog steeds niet al zijn geheimen prijsgegeven (RTBF, 2 augustus 2017)
- Artikel van Laetizia Puccio in Science Connection nr. 54: Een nieuwe kijk op de geschiedenis van Chièvres. Een geslaagd partnerschap en een multidisciplinaire aanpak voor stadsgeschiedschrijving