De Staten van Henegouwen waren samengesteld uit vertegenwoordigers van de clerus, de adel en de steden. Tot voor kort was er weinig over geweten, te meer omdat het archief van de instelling in 1940 verloren ging bij een brand in het Rijksarchief te Bergen. De Staten van Henegouwen bieden nochtans een zeer interessante invalshoek voor het bestuderen van de machtsverhoudingen in de Henegouwse politiek, zowel in verticaal (tussen de vorst en zijn onderdanen) als in horizontaal (binnen de samenleving) perspectief.  

Dit soort Statenvergaderingen waren in het Westen in de late middeleeuwen en de vroegmoderne tijd een van de belangrijkste centra van waaruit politiek bedreven werd. Vertegenwoordigers van de bevolking onderhandelden met afgevaardigden van de vorst over essentiële beleidsdomeinen zoals belastingen, oorlog, politie, aanstelling van de vorst, handelsreglementering, enz. In de Nederlanden speelde die representatiepolitiek een zeer belangrijke rol en de uitkomst van het overleg woog soms zeer zwaar door op de richting die de vorst moest geven aan zijn beleid. De doctoraatsverhandeling van Marie van Eeckenrode gaat na hoe de machtsverhoudingen in het graafschap Henegouwen precies lagen en hoe ze zich inpasten in de “superstructuur” van de Bourgondische Nederlanden.

De bekroonde verhandeling is via de analyse van middeleeuwse en vroegmoderne instellingen onder de noemer sociopolitieke geschiedschrijving thuis te brengen. Het archief van de Staten van Henegouwen en de manier waarop dit destijds werd beheerd, konden worden gereconstrueerd. Marie beschrijft ook hoe honderden vergaderingen van de Henegouwse volksvertegenwoordigers in de Bourgondische tijd concreet zijn verlopen, waarbij zowel de regeringsinstrumenten als de personen die deze hanteerden onder de loep werden genomen. De werking van de Staten van Henegouwen – waar constant een spanning heerste tussen autonomie enerzijds en controle door de vorst anderzijds – wordt in detail uit de doeken gedaan. Uit de analyse van de verhoudingen tussen de leden van de instelling blijkt dat een sterk beleid werd gevoerd, dat was gefocust op het in stand houden van de gemeenschap. Uit de wedersamenstelling van de bevoegdheden van de Staten van Henegouwen, een orgaan voor overleg en regelgeving, blijkt dat de instelling zichzelf zag als een instrument voor goed bestuur.

Het graafschap Henegouwen was een eerder bescheiden vorstendom waar de machtsverhoudingen heel anders lagen dan in de graafschappen Vlaanderen of Holland. Het inzicht in die verhoudingen brengt de nodige nuances aan in de manier waarop tot dusver de relaties tussen vorst en onderdanen in de voormalige Nederlanden werden beschreven.

Marie Van Eeckenrode is als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve en als docent werkzaam aan de UCL.

De doctoraatsverhandeling Les États de Hainaut au service d’un prince, au chevet d’un pays. Une assemblée dans les allées du pouvoir werd op 20 januari 2015 verdedigd aan de Université catholique de Louvain. De verhandeling, die binnenkort gepubliceerd wordt, kwam tot stand tijdens een assistentschap aan deze universiteit en werd begeleid door Jean-Marie Cauchies (Université Saint-Louis) en Paul Bertrand (UCL). Florian Mariage maakte van de openbare verdediging een samenvatting die werd opgenomen in het tijdschrift Revue du Nord, 2014/4, nr. 407, p. 961-966.