Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Het testament van Maria Pypelinckx, moeder van Peter Paul Rubens, is gerestaureerd

Texte petit  Texte normal  Texte grand
27/03/2018 - Restauratie - Rijksarchief te Gent - Rijksarchief te Beveren - Algemeen Rijksarchief

Je herinnert je misschien dat begin februari 2016 bij toeval een testament van de moeder van Rubens werd ontdekt in het Rijksarchief te Gent. Het kostbare document bleek bedreigd door de slechte materiële staat waarin het zich bevond en werd voor restauratie overgebracht naar het restauratieatelier van het Algemeen Rijksarchief. Lees meer over het restauratieproces, dat inmiddels is afgerond.

Begin februari 2016 ontdekte wijlen Willy Stevens, een vaste bezoeker van het Rijksarchief, in het Rijksarchief te Gent bij toeval een testament van Maria Pypelinckx, de moeder van schilder Peter Paul Rubens. Het kostbare document, dat heel wat interessante nieuwe informatie bevat, was echter bedreigd door de slechte staat waarin het zich bevond. Daarom werd besloten om het te restaureren in het restauratieatelier van het Algemeen Rijksarchief. Behalve stofophoping, een algemene vergeling van het papier en enkele lelijke waterkringen was het grootste probleem dat het papier waarop het testament werd opgesteld uitermate verzwakt was door ontelbare scheurtjes en gaatjes, goed zichtbaar bij doorschijnend licht.

De broosheid van het papier maakte de manipulatie van het document problematisch en bedreigde vooral de bewaring ervan op lange termijn. De gebruikelijke technieken om scheuren te herstellen en ontbrekende stukken op te vullen, konden echter niet toegepast worden in dit specifieke fragiele geval. Ze zouden weinig esthetisch zijn geweest en hadden het document moeilijker leesbaar gemaakt.

De enige mogelijke oplossing bleek het aanvezelen van het stuk met papierpulp. Omdat de restauratoren van het Algemeen Rijksarchief weinig of geen ervaring hebben met deze methode werd er voorafgaand aan de behandeling uitgebreid onderzoek gedaan en werden er talloze testen uitgevoerd op vergelijkbare stukken zonder waarde. Het kwam er immers op aan om geen enkel risico te nemen. Na de vele testen in het restauratieatelier van het Algemeen Rijksarchief waagden restauratoren Frank en Bénédicte de sprong: na het droogreinigen en wassen werd het driebladige document blad per blad behandeld in de aanvezelmachine.

Aanvezelen wordt gedaan in een waterige omgeving. Het document wordt door middel van een rooster vastgehouden op de bodem van de aanvezelbak en vervolgens wordt water opgepompt om het volledig onder te dompelen. Daarna wordt er fel aangelengde papierpulp toegevoegd aan het bad. Als alles klaar en op zijn plaats is, worden, tegelijkertijd, het rooster omhoog geklapt, het water weggepompt en zuigkracht toegepast met de aanzuigtafelfunctie van de machine. Deze drie simultane acties trekken de papierpulp snel naar onder én in de richting van de gaten en scheuren in het papier, waar hij zich gaat afzetten. Eenmaal deze operatie beëindigd is, worden de vellen onder een pers geplaatst om te drogen.

De restauratie van het testament heeft er niet alleen voor gezorgd dat het document veel helderder is geworden en de waterkringen zijn verdwenen. Bovenal is de structuur van het papier verstevigd zonder de leesbaarheid te verminderen.

Het testament van Maria Pypelinckx wordt bewaard in het Rijksarchief te Antwerpen-Beveren.

       

     

Leestip

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement