185 jaar geleden vond de Belgische Revolutie plaats. In de nacht van 26 op 27 september 1830 verlieten de Hollandse troepen het park van Brussel en kwam een tijdelijke regering tot stand. Het Algemeen Rijksarchief bewaart heel wat stukken over deze tumultueuze periode.
200 jaar geleden, in 1815, beslisten de toenmalige Geallieerden (Oostenrijk, Pruisen, Rusland en Groot-Brittannië) tijdens het Congres van Wenen om ten noorden van Frankrijk een bufferstaat op te richten. De Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden en het Prinsbisdom Luik werden verenigd in één enkele Staat, het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden met aan het hoofd Willem van Oranje.
185 jaar geleden, op 25 augustus 1830, braken in Brussel rellen uit naar aanleiding van een vertoning van de Stomme van Portici in de Muntschouwburg. De opstand breidde zich in de loop van september uit over andere grote steden. Deze Belgische Revolutie leidde uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van het land.
Bij het nieuws over het gebeuren in Brussel stelde Charles Rogier zich mee aan het hoofd van de opstandige beweging te Luik. Op 4 september 1830 vertrok hij met een groep vrijwilligers naar Brussel en op 7 september marcheerden ze de stad binnen. In de nacht van 9 op 10 september 1830 vetrokken patriotten uit Aat met een oud kanon, de “Mont Sarah”, dat ze in de namiddag van 11 september in Brussel opstelden. Ook uit Namen, Leuven enz. stroomden patriotten toe en er werden pamfletten verspreid.
Op 23 september 1830 kwamen Hollandse troepen toe in Brussel, maar in de nacht van 26 op 27 september moesten ze de stad alweer verlaten. Dit is de reden waarom vele jaren de Belgische nationale feestdag werd gevierd op 27 september. Het is pas in 1890 dat 21 juli de nationale feestdag wordt (in 1991 wordt 27 september gekozen als feestdag van de Franse Gemeenschap van België). Op onze Facebook-pagina vind je een lijst van 68 patriotten die tijdens die vier septemberdagen van 1830 omkwamen of gewond werden overgebracht naar het veldhospitaal Kapellekerk in de Magdalenastraat. Dit document wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief te Brussel (Archief van het Voorlopig Bewind en het Regentschap).
Op 24 september 1830 werd een Administratieve Commissie opgericht en vier dagen later, op 28 september 1830, kreeg België een Tijdelijke Regering (Voorlopig Bewind) met een Centraal Comité.
Op 29 september 1830 stemde de Staten-Generaal (het “Parlement” van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden) met 55 stemmen tegen 43 vóór een opsplitsing van de twee Staten.
Dezelfde dag verordende het Centraal Comité te Brussel, bestaand uit o.a. Sylvain van de Weyer, Charles Rogier en Louis De Potter, dat alle barricades in de stad opnieuw moesten worden opgeworpen en dat alle goede patriotten zich in een permanente staat van verdediging moesten opstellen.
Op 4 oktober 1830 kondigde de Tijdelijke Regering bij decreet de onafhankelijkheid van België af.
Eind oktober hadden de Belgen de zuidelijke provincies grotendeels veroverd, met uitzondering van de citadellen van Antwerpen, Maastricht en Luxemburg.
Inventarissen
Volgende inventarissen (van archiefbestanden die worden bewaard in het Algemeen Rijksarchief), zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of via publicat@arch.be (tenzij de papieren versie is uitgeput):
- COSEMANS A., Inventaire des archives du Gouvernement provisoire et de la Régence (1830-1831), Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1988 (papieren versie uitgeput).
- BOUMANS R., Inventaire des papiers de Charles Rogier, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1958 (papieren versie uitgeput).
- WELLENS R., Inventaire des papiers de Joseph Vander Linden, membre du gouvernement provisoire, reeks Toegangen in beperkte oplage Algemeen Rijksarchief nr. 239, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1995. Publicatie 2132, € 2,5.
- VAN MEERBEECK L., Inventaire des papiers de Sylvain Van De Weyer, reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 129, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1960. Publicatie 193, € 2,5.
- LOGIE J., Inventaire des papiers Schuermans, dans Inventaires de papiers personnels, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1980, p. 19-21 (papieren versie uitgeput).
Het Algemeen Rijksarchief bewaart heel wat documenten over deze tumultueuze periode. Een aantal van deze stukken werd uitgeleend voor de tentoonstelling “24 uur met Willem - Koning van Nederland en België" die van 28 augustus 2015 tot 17 juli 2016 te bezoeken was in het Nationaal Archief in Den Haag.
