Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Archief van de Psychiatrische Afdeling van de Gevangenis van Vorst ontsloten (1922-1976)

Texte petit  Texte normal  Texte grand
01/09/2015 - Inventarisatie - Publicaties

In de loop van de jaren 1920 werden verschillende psychiatrische afdelingen bij gevangenissen in het leven geroepen. De eerste vier werden opgericht in de gevangenissen van Antwerpen (1 januari 1921), Gent (7 april 1921), Vorst (1 juli 1922) en Leuven-Hulp (1 januari 1923). Het archief van de “annexe’ van Vorst is nu ontsloten, in het kader van het IUAP-project 'Justice & Populations: The Belgian Experience in International Perspective, 1795-2015' van de POD Wetenschapsbeleid.

De "annexe" van Vorst opende zijn deuren op 1 juli 1922. Op 7 april 1924 werd een aparte afdeling voor vrouwen opgericht. De psychiatrische afdeling van de gevangenis van Vorst was bestemd voor gedetineerden waarvan vermoed werd dat ze aan een geestesstoornis leden. Deze personen konden in de psychiatrische afdeling in observatie worden gehouden. De gedetineerden werden hetzij door de geneesheer-antropoloog van het antropologisch laboratorium, hetzij door het hoofdbestuur der gevangenissen, hetzij op vordering van de rechterlijke overheid naar een psychiatrische afdeling overgeplaatst. Sinds de jaren 1930 werden ook geïnterneerden ondergebracht in de psychiatrische afdeling.

De observaties fungeerden als basis voor de verdere classificatie van verdachten en van veroordeelden. Moesten ze naar een reguliere gevangenis, naar een asiel of kolonie van de Belgische Staat, …?

Tijdens de observatiefase mochten gedetineerden hun bed niet verlaten zonder bijzondere toestemming, uitgezonderd voor de dagelijkse wandelingen in de tuin (tweemaal per dag). De verpleegkundigen hielden dag en nacht een observatieregister bij, waarin opmerkingen over het gedrag van de patiënten werden genoteerd. Deze gegevens werden dagelijks gecontroleerd door de arts-antropoloog, die eveneens een dagboek bijhield met eigen observaties.

Oorspronkelijk was er voor de mannen één zaal, met een tiental bedden. Vanaf 1931 werd een tweede zaal met een twintigtal bedden in gebruik genomen (zaal B). De observatieruimte die in 1924 voor vrouwen werd ingericht, telde vijf bedden. Daarnaast herbergde Vorst ook enkele isolatiecellen en een kleinere zaal van drie bedden voor epileptici. 


De raadplegingsvoorwaarden

De archiefbescheiden zijn na 30 jaar openbaar en vrij raadpleegbaar. Onderzoekers wordt gevraagd een onderzoeksverklaring te ondertekenen, waarbij ze verklaren de Wet op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer te zullen eerbiedigen.


De inventaris

De inventaris is te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief, in het Rijksarchief te Brussel of via publicat@arch.be. U kan de inventaris ook gratis downloaden in pdf-formaat.

MARTENS Christophe, Inventaris van het archief van de Psychiatrische Afdeling van de Gevangenis van Vorst (1922-1976), Reeks Inventarissen Rijksarchief Brussels Hoofdstedelijk Gewest nr. 65, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2015.
Publicatie 5492, € 2,00 (+ eventuele verzendingskosten).

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement