Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Kerken en synagogen: meer dan 150 meter archief van de Dienst Erediensten

Texte petit  Texte normal  Texte grand
06/08/2015 - Inventarisatie - Algemeen Rijksarchief

Het Algemeen Rijksarchief bewaart meer dan 150 strekkende meter dossiers over werken die werden uitgevoerd aan gebouwen voor de katholieke eredienst (1830-2002), naast 2,5 meter dossiers die door de Dienst Erediensten van het ministerie van Justitie werden aangelegd over de Israëlische eredienst.

Het Algemeen Rijksarchief  bewaart meer dan 150 strekkende meter dossiers over werken die werden uitgevoerd aan gebouwen voor de katholieke eredienst tussen 1830 (onafhankelijkheid van België) en 2002. Het archief werd afgesloten op 31 december 2001 aangezien op 1 januari 2002 de bevoegdheid in kwestie werd overgeheveld van het federale naar het gewestelijke niveau.

De dossiers zijn geordend per provincie en per gebouw en werden aangevuld naarmate aan de betrokken gebouwen werken werden uitgevoerd. Zo vormen ze een unieke samenvatting, die onderzoekers in één enkel dossier alle relevante informatie aanleveren.

Er werd een typedossier aangelegd met subsidieaanvragen, het advies van de bisschop over de aard van sommige werken, de toelating van de Commissie voor Monumenten en Landschappen (indien het om geklasseerde gebouwen ging), het advies van experten van overheidsdiensten (federaal, provinciaal, lokaal) belast met de bouw, stukken ter staving van de nodige vergunningen of de eventuele toekenning van bijkomende toelagen van de betrokken overheden, verslagen van zittingen van de gemeenteraad en van vergaderingen van de bestendige deputatie van de provincie, koninklijke besluiten, besluiten van de bestendige deputatie van de provincie, beslissingen van het college van burgemeester en schepenen, lastenboeken, enz. 

Het archief van de Dienst Erediensten en Vrijzinnigheid van het ministerie van Justitie vormt een unieke bron voor de studie van de relaties tussen de Staat en de religieuze overheden sinds de onafhankelijkheid van België. Het archief geeft ook duiding over de rol van de Staat in het beheer van het “tijdelijke van de eredienst” alsook over de geschiedenis van de religieuze bouwkunde en de verfraaiing ervan (o.a. via de stukken over de gunning van bepaalde opdrachten). Een andere mogelijke invalshoek is de studie van de evolutie in bouw, renovatie en consolidatie van gebouwen, meer bepaald via een analyse van de lastenboeken en de beschrijvingen in de bijlagen bij de dossiers. De dossiers kunnen ook een belangrijke bijdrage leveren aan de architectuurgeschiedenis, de geschiedenis van de religieuze ornamenten of de identificatie van de makers van bepaalde kunstvoorwerpen, glasramen of andere stukken die geen naam dragen. Al dit archief is openbaar.

De Israëlische eredienst

Het Algemeen Rijksarchief bewaart ook  2,5 strekkende meter dossiers die door de Dienst Erediensten van het ministerie van Justitie werden aangelegd over de Israëlische eredienst. Dit archief bevat zeer belangrijke documenten over de oprichting en het beheer van de synagogen in België en over de verhoudingen tussen de Staat, het centraal Consistorie en de Joodse gemeenschappen van het land. In het archief zitten ook een aantal dossiers over de toepassing van anti-Joodse verordeningen die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden uitgevaardigd door de bezetter. Om dit archief te raadplegen, is toelating vereist van de algemeen rijksarchivaris en moet een onderzoeksverklaring  worden ondertekend.

Inventarissen

De inventarissen zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of via publicat@arch.be. Met de links hieronder kan u ze gratis downloaden van de website.

SIX Caroline, Inventaire des archives du Ministère de la Justice : Direction générale de la Législation civile et des Cultes : Service des Cultes et de la laïcité : Bâtiments du culte catholique [1809] 1830-2002, reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 529, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2012.
Publicatie 5190, € 17,00  (+ eventuele verzendingskosten).

AMARA Michaël, Inventaire des archives du SPF Justice, Service des Cultes et de la Laïcité : Dossiers du Culte israélite 1830-2010, reeks Inventarissen Algemeen Rijksarchief nr. 549, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2013.
Publicatie 5236, € 2,00  (+ eventuele verzendingskosten).

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement