Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Drie eeuwen geschiedenis van het boek en het denken

Texte petit  Texte normal  Texte grand
07/01/2021 - Onderzoek - Publicaties - Algemeen Rijksarchief

In 2017 werd om het uitzonderlijk rijke archief van de familie Weissenbruch te valoriseren in Luik een internationaal colloquium georganiseerd: Trois siècles d’histoire du livre et de la pensée à travers le Fonds Weissenbruch : Du Journal encyclopédique aux humanités numériques. Vandaag zijn de akten van dit colloquium gepubliceerd in onze reeks Studia. Door de (drukkers)activiteiten van Pierre Rousseau en Charles Weissenbruch te contextualiseren en door de inhoud van het archief Weissenbruch kenbaar te maken, openen zich nieuwe wetenschappelijke onderzoekspistes.

In 1756 hoopte Pierre Rousseau door in Luik zijn Journal encyclopédique te publiceren, te ontsnappen aan de beperkingen die werden opgelegd door de “boekenpolitie”. Zoals blijkt uit de titel stond zijn Journal encyclopédique onder auspiciën van de grootscheepse en gewaagde “encyclopedische” onderneming van Diderot en d’Alembert. Rousseau was als snel ontnuchterd en besloot in 1759 te verhuizen naar Brussel en vervolgens naar Bouillon, waar hij een beter onderkomen vond.

Tijdens zijn verblijf in Luik startte Pierre Rousseau samen met zijn schoonbroer Charles Weissenbruch een drukkerij op. In 1768 volgde in Bouillon de opstart van een Typografische vennootschap. Pierre Rousseau overleed in 1785. In 1788 werd de vennootschap ontbonden. De kranten overleefden de revolutionaire beroering niet. Dit betekende evenwel niet het einde voor de onderneming die van vader op zoon door de Weissenbruchs werd voortgezet. De drukpersen werden verhuisd naar Brussel en de traditie werd voortgezet, zij het met een diversificatie in de bedrijfsactiviteit. In de 19de eeuw speelde de onderneming een vooraanstaande rol in muziekuitgaven. Tijdens de Hollandse tijd en nog lang na de Belgische onafhankelijkheid drukte ze ook talloze officiële publicaties. Het aandeel aan boeken en tijdschriften nam af, ten voordele van bestuurlijke stukken, reclame, magazines, catalogi en andere brochures, steeds volgens hoogstaande grafische en typografische normen.   

Eind 2015 schonk de familie Weissenbruch haar archief aan de ULiège Library. Die moest instaan voor de bewaring en de zichtbaarheid van de documenten, onder meer via een beleid van digitalisering van erfgoedbestanden en de gratis beschikbaarstelling ervan op het portaal DONum. Het Fonds Weissenbruch bevat uitgaven en drukwerk van de Typografische vennootschap van Bouillon, naast drukwerken (boeken, tijdschriften, affiches in verband met de grote kunststromingen van de 20ste eeuw, reclame, enz.) die in Brussel werden gerealiseerd, van het begin van de 19de eeuw tot in 2006. Het bestand bevat ook familiearchief: foto’s, handgeschreven brieven en een aantal voorwerpen in verband met de drukkersactiviteiten. De geschiedenis van de onderneming en van de familie kan worden gevolgd van de 18de tot het begin van de 21ste eeuw.   

Op 22 en 23 november 2017 werd om dit uitzonderlijke bestand verder te valoriseren in Luik een internationaal colloquium georganiseerd op initiatief van de ULiège Library, de Studiegroep voor de 18de eeuw en de revoluties aan de universiteit van Luik en de Contactgroep FNRS voor moderne ecdotica (tekstkritiek), in nauwe samenwerking met het Algemeen Rijksarchief en de Koninklijke Commissie voor monumenten, sites en opgravingen van het Waals Gewest. De evidente titel luidde Trois siècles d’histoire du livre et de la pensée à travers le Fonds Weissenbruch. Du Journal encyclopédique aux humanités numériques. Vandaag zijn de akten van dit colloquium gepubliceerd in de reeks Studia van het Rijksarchief. Door het bedrijf van Pierre Rousseau en Charles Weissenbruch te contextualiseren en door de inhoud van het archief kenbaar te maken, wil deze publicatie wetenschappelijke onderzoekspistes openen.

Bestellen?

De publicatie is voor € 20,00 te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief. Bestellen kan via publicat@arch.be.

TILKIN Françoise (o.l.v.), Trois siècles d’histoire du livre et de la pensée à travers le Fonds Weissenbruch : Du Journal encyclopédique aux humanités numériques : Colloque organisé par ’ULiège Library, le Groupe d’étude du dixhuitième siècle et des révolutions (ULiège), les Archives de l’État en Belgique et la Commission royale des monuments, sites et fouilles de Wallonie (Liège, 22‐23 novembre 2017), reeks Studia nr. 166, publicatienr. 6138, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2020, € 20,00 (+ eventuele verzendingskosten).

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement