Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Ontvreemde akten na 70 jaar teruggegeven door het Landesarchiv van Noordrijn-Westfalen

Texte petit  Texte normal  Texte grand
25/04/2013 - Aanwinsten - Rijksarchief te Eupen - Rijksarchief te Luik

In april 2013 heeft het Landesarchiv van Noordrijn-Westfalen 250 akten teruggegeven die tijdens de Tweede Wereldoorlog ontvreemd werden uit België. Het gaat om documenten die uit bestanden van het hertogdom Limburg stammen of opgemaakt werden in de voormalige Pruisische districten Eupen en Malmedy.

Een aantal akten die zich bij de afdeling Rheinland van het Landesarchiv NRW bevonden, zijn meer dan 300 jaar oud. De meesten stammen echter uit de 19de en de vroege 20ste eeuw. Hoe de documenten in het Landesarchiv NRW zijn geraakt is niet meer voor alle gevallen duidelijk te achterhalen. Vast staat wel dat er tijdens de bezetting van België in de Tweede Wereldoorlog tal van documenten over de geannexeerde gebieden van Eupen-Malmedy door Duitse archivarissen in Belgische archieven werden opgehaald en naar Düsseldorf werden gebracht. Van daaruit moesten de akten tegen het einde van de oorlog per schip over het Mittelland-kanaal “in veiligheid” gebracht worden. Het schip werd echter in de haven van Hannover door bommen getroffen en zonk; de waardevolle archieflading werd pas na een half jaar geborgen en bevond zich in een erbarmelijke toestand. De akten waren “door en door nat”, gedeeltelijk beschimmeld, sommige volledig verbrand, andere gedeeltelijk verkoold; pagina’s waren aan elkaar gekleefd, gescheurd en beschadigd.

De restauratie van de zogenaamde Düsseldorfer Kahnakten sleepte tientallen jaren aan en is nog altijd niet afgesloten. Het is het omvangrijkste project voor de redding van door de oorlog beschadigd archiefmateriaal in de Bondsrepubliek Duitsland. Pas nadat de akten weer leesbaar werden gemaakt, konden ze toegewezen worden aan de oorspronkelijke bestanden. Daarom duurde het uiteindelijk ook zo lang tot de voormalige Belgische bestanden konden worden geïdentificeerd.

De teruggave van deze akten aan België kan beschouwd worden als een vorm van late schadeloosstelling.

Alle akten werden in het atelier van het Landesarchiv grondig gerestaureerd. Hierbij werd een nieuwe, door het Landesarchiv in 2012 ontwikkelde methode voor papierstabilisering gebruikt. De blokvorming en de verkleving werden opgeheven, de akten schoongemaakt, fragiele bladzijden met een flinterdun Japans papier (3-4 g/m²) gestabiliseerd en aangevuld met vloeibaar papierpulp. Vervolgens werden de documenten inhoudelijk volgens de archiefbeginselen toegankelijk gemaakt en geïnventariseerd.

Het grootste deel van de akten was bestemd voor de Rijksarchieven te Luik en Eupen. Na meer dan 70 jaar konden de documenten daar weer bij de oorspronkelijke bestanden worden gevoegd en ter beschikking worden gesteld voor onderzoek in België.

 

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement