Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

IMMIBEL - Uitgesloten of verwelkomd? Clusters van buitenlandse inwijkelingen in België (1840-1890)

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Inhoud

Het project IMMIBEL is een samenwerking tussen het Algemeen Rijksarchief, de Vrije Universiteit Brussel, de Université Libre de Bruxelles en de Universiteit Antwerpen. Het project bevindt zich op het kruispunt van de migratiegeschiedenis, de maritieme geschiedenis, de technologie- en wetenschapsgeschiedenis en de sociale geschiedenis. Het gaat om een BRAIN-project dat aan de hand van inter- en cross-disciplinair onderzoek peilt naar de schaal, de chronologie en de aard van de 19de eeuwse migratie naar België. Hierbij gaat de aandacht specifiek uit naar de politieke, economische, sociale en culturele dimensies van de wisselwerking tussen vreemdelingen en verschillende lagen van de Belgische samenleving. De periode van onderzoek (1840-1890) was een uitzonderlijke periode in de Europese en Belgische geschiedenis, gekenmerkt door opwaartse mobiliteit en toenemende economische integratie. Het opkomen van de ‘moderne natiestaat’ verbreedde de kloof tussen binnen- en buitenland. 

Voor dit project worden een reeks bijzonder rijke archiefbestanden van het Rijksarchief gevaloriseerd, waaronder meer dan 150.000 individuele vreemdelingendossiers uit de "eerste reeks" van het Bestuur der Openbare Veiligheid (1840-1890), ca. 40.000 namen uit de stamboeken van zeelieden, ca. 13.000 koninklijke besluiten tot verwijdering, ca. 2.700 vestigingsdossiers en ca. 4.800 naturalisatieaanvragen. De vreemdelingendossiers worden momenteel verwerkt in een databank die een diepgaande analyse van de mobiliteit van de migratie naar België zal toelaten (ARA).

Het project spitst zich toe op drie soorten migranten die in de bronnen aan bod komen:
1. Verdreven/ongewenste buitenlanders (interactie met repressief staatsbeleid) (VUB)
2. Zeelieden, werkzaam in een zeer internationaal georiënteerde arbeidsmarkt (UA)
3. Zgn. ‘kenniswerkers’ (wetenschappers, technici, academici), die bijdroegen aan de verspreiding van nieuwe ideeën en technologieën (in de aanloop naar de tweede industriële revolutie) (ULB)

Door de socio-culturele confrontaties van deze groepen en de Belgische samenleving en staat onder de loep te nemen, beoogt dit project de maatschappelijke impact van buitenlandse migratie naar België te identificeren en te evalueren. De bronnen laten toe een analyse te maken van de structurele omstandigheden van de migratie (macro-niveau),  de sociale netwerken en instellingen waarmee migranten in aanraking kwamen (meso-niveau) en de karakteristieken van individuele migratieverhalen (micro-niveau).  Elk niveau roept verschillende onderzoeksvragen op en wordt aangepakt op basis van diverse onderzoeksmethodes zoals kwantitatieve analyses van de migratiebewegingen in het algemeen, sociale netwerkanalyse en kwalitatieve analyse  van individuele migratieprofielen en levensverhalen. 

De databanken die uit het project voortkomen, zullen op termijn geïntegreerd worden in de algemene zoekrobot van het Rijksarchief, zodat ze beschikbaar worden voor verder academisch onderzoek en het brede publiek.

Partners

Het IMMIBEL-project wordt gefinancierd door de POD Wetenschapsbeleid (Belspo) in het kader van de BRAIN-projecten (Belgian Research Action through Interdisciplinary Networks). Het project is een partnerschap van het Algemeen Rijksarchief, de Vrije Universiteit Brussel, de Université Libre de Bruxelles en de Universiteit Antwerpen.

Medewerkers

Netwerkcoördinator:

  • Anne Winter (Vrije Universiteit Brussel)

Begeleiders/promotoren:

  • Kenneth Bertrams (Université Libre de Bruxelles)
  • Hilde Greefs (Universiteit Antwerpen)
  • Filip Strubbe en Bart Willems (Rijksarchief)

Onderzoekers:

  • Sarah Heynssens (Algemeen Rijksarchief)
  • Torsten Feys (VUB)
  • Natalia Da Silva Pereira (ULB)
  • Kristof Loockx (UA)

Nieuws

22/08/2018 - Onderzoek - Digitalisering - ARA

Het Algemeen Rijksarchief bewaart circa 80.000 vreemdelingendossiers die de Vreemdelingenpolitie tussen 1830 en 1890 opende. De fiches die toegang bieden tot deze dossiers zijn dankzij het BRAIN-onderzoeksproject IMMIBEL voortaan doorzoekbaar via de zoekrobot van het Rijksarchief. Online raadpleging van de fiches betekent een grote stap vooruit voor onderzoekers die over migratiegeschiedenis werken, maar ook voor mensen die op zoek zijn naar ontbrekende puzzelstukjes in hun familiegeschiedenis.

Links

 

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement